آهن یک ماده معدنی است که بیشتر در هموگلوبین گلبول‌های قرمز و میوگلوبین سلول‌های عضلانی یافت میشود. آهن برای انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در بدن مورد نیاز است. سطوح پایین آهن در بدن عارضه کم‌خونی را در پی خواهد داشت. قرص آهن از جمله مکمل‌هایی است که در بسیاری از افراد عوارض جانبی به‌ویژه عوارض گوارشی ایجاد می‌کند. در این مطلب شما را با عوارض مصرف قرص آهن آشنا خواهیم کرد.
مکمل آهن چگونه به رفع کم خونی کمک می کند ؟
آهن به گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند تا اکسیژن را از ریه‌ها به سلول‌های سرتاسر بدن منتقل کنند. سطوح پایین گلبول‌های قرمز خون را با مصرف قرص آهن باید مداوا کرد. کم‌خونی به دلیل عدم مصرف منابع غذایی آهن در حد کافی و همچنین بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن مثل بیماری‌های کلیوی یا سرطان و ایدز بوجود می‌آید. برای افرادی که مبتلا به کم‌خونی خفیف هستند، معمولا توصیه میشود که به منظور کاهش عوارض جانبی یک روز در میان از مکمل آهن استفاده کنند. اما اشخاصی که کم‌خونی شدید دارند حتی ممکن است روزانه بیش از یک‌بار به قرص آهن نیاز داشته باشند.
خستگی غیر معمول، تنگی نفس، رنگ‌پریدگی، سردرد و سرگیجه، تپش قلب، تورم زبان، خشکی پوست و مو، سرد بودن دست و پا و زود به زود بیمار شدن از علائم کمبود آهن در بدن است.
عوارض مصرف قرص آهن
زمانی‌که آهن در مقادیر مناسب از راه خوارکی مورد استفاده قرار گیرد، اغلب هیچ عارضه‌ای را ایجاد نمی‌کند. اما در بعضی از افراد نیز ممکن است پس از مصرف مکمل آهن عوارض زیر مشاهده شود:
عوارض گوارشی پس از مصرف قرص آهن
مصرف مکمل‌های آهن از راه خوراکی در بسیاری از افراد با علائمی همچون درد معده، یبوست، اسهال، سوزش سر دل، حالت تهوع و استفراغ همراه است. در صورت بروز این عوارض یک راهکار ساده این است که قرص آهن همراه با غذا مورد استفاده قرار گیرد. دقت کنید که قرص‌های آهن با معده خالی جذب بهتری در بدن دارند و غذا میتواند جذب آهن را دچار اختلال کرده و کاهش دهد. اما در صورتی که فرد با خوردن این فرآورده دچار عوارض گوارشی شود، معمولا پزشکان به وی توصیه می‌کنند که مکمل خود را همراه با غذا مورد مصرف قرار دهند.
تحقیقات نشان می‌دهند که قرص آهن به شکل بیس گلیسینات آهن احتمال بروز عوارض گوارشی را تا حد قابل توجهی پایین می‌آورد. بنابراین یک راهکار دیگر برای کاهش عوارض گوارشی این است که از مکمل آهن در قالب بیس گلیسینات استفاده نمایید. همچنین برخی از افراد هم ترجیح می‌دهند شب قبل از خواب مکمل آهن خود را بخورند تا عوارض گوارشی کمتری بوجود آید.
سیاه شدن رنگ مدفوع
یکی دیگر از شایع‌ترین عوارض مصرف قرص آهن سیاه شدن رنگ مدفوع است که بسیاری از مصرف‌کنندگان از آن شکایت داشته و اظهار نگرانی می‌کنند. باید بگوییم که این عارضه کاملا بی‌خطر بوده و به دلیل جذب نشدن کامل آهن در بدن بوجود می‌آید. حتی اگر در مولتی ویتامین شما نیز ترکیب آهن وجود داشته باشد، ممکن است سیاه شدن رنگ مدفوع دیده شود.
تیره شدن رنگ دندان ها
در مواردی که از مکمل آهن به شکل شربت یا قطره استفاده شود، عارضه تیره شدن رنگ دندانها ممکن است مشاهده شود. ایجاد لک روی دندانها به دلیل استفاده از شربت آهن به دلیل نمک آهن و سولفید آهن بوجود می‌آید و البته مکانیسم این عملکرد از بعضی جهات نیز ناشناخته است. امروزه خوشبختانه قطره آهن بدون سیاه شدن دندان در داروخانه‌ها وجود دارد که برای کودکان پس از پایان 6 ماهگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فرمولاسیون این نوع از مکملها نیز یون آهن در تماس مستقیم با دهان و دندان قرار نمی‌گیرد.
دیگر عوارض مصرف قرص آهن
پس از مصرف مکمل آهن در صورت مشاهده این عوارض، به پزشک مراجعه کنید:
- کمر درد و دردهای عضلانی
- درد قفسه سینه
- لرز
- غش کردن
- تب همراه با افزایش تعریق
- بثورات پوستی یا کهیر
- تورم دهان و گلو
- اختلال در تنفس
- گرگرفتگی
بهترین زمان مصرف قرص آهن
چنانچه پیشتر نیز اشاره کردیم بهترین زمان مصرف قرص آهن زمانی است که معده شما خالی باشد. در این صورت مکمل آهن جذب بهتری در بدن شما خواهد داشت. بنابراین قرص آهن را یک ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از غذا استفاده کنید. اما اگر دچار عوارض مصرف قرص آهن می‌شوید، شاید بهتر باشد این مکمل را در کنار وعده‌های غذایی یا درست پس از اتمام غذا خوردن مورد استفاده قرار دهید. دقت کنید که قرص آهن را در کنار قهوه، چای و لبنیات مصرف نکنید زیرا این مواد جذب آهن در بدن را کاهش می‌دهند. کپسول آهن خود را در کنار منابع ویتامین C (مثلا 1 لیوان آب پرتقال) بخورید تا به این طریق جذب این ماده معدنی در بدن افزایش یابد.
مقدار مصرف قرص آهن برای درمان کم خونی
در سنین بزرگسالی یعنی پس از 18 سالگی مقدار توصیه شده آهن برای آقایان 8 و برای خانم‌ها 18 میلی‌گرم است. اگر کم‌خونی ناشی از فقر آهن وجود داشته باشد، 50 تا 100 میلی‌گرم آهن 3 بار در روز به مدت 3 الی 6 ماه باید مورد استفاده قرار گیرد. در برخی موارد نیز برای خانم‌ها ممکن است دوزهای بین 30-120 میلی گرم در هفته تجویز شود. چنانچه خانم‌های باردار کم‌خونی داشته باشند دوز توصیه شده معمولا 45 میلی‌گرم در روز است. در مواردی که به دلیل کم‌خونی، عارضه‌ای همچون سندرم پای بی‌قرار دیده شود، معمولا سولفات آهن با دوزهای 325 میلی گرم دو بار در روز به مدت 12 هفته توصیه میشود.
تداخل دارویی قرص آهن
پیش از شروع مصرف قرص آهن لیست داروهای خود را در اختیار پزشک قرار دهید تا از لحاظ تداخل دارویی بررسی‌های لازم را به عمل آورد. مکمل‌های آهن ممکن است با داروهای زیر تداخل دارویی داشته باشند:
- آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین
- آنتی بیوتیک‌های کینولون
- بیس فسفونات‌ها
- لوودوپا
- لووتیروکسین
- متیل دوپا (آلدومت)
- مایکوفنولات موفتیل
- پنی‌سیلامین
قرص آهن همچنین ممکن است با کلرامفنیکل نیز تداخل ایجاد نماید.
کلام پایانی
دل‌درد، سوزش سر دل، حالت تهوع، اسهال، استفراغ، یبوست و تیره شدن رنگ مدفوع از شایع‌ترین عوارض مصرف قرص آهن به شمار می‌آیند. اگر فرد به جای قرص از شربت یا قطره آهن استفاده کند، ممکن است تیره شدن رنگ دندانها را نیز تجربه کند. برای اینکه جذب آهن در بدن را به حداکثر برسانید، مصرف منابع ویتامین سی را در کنار مکمل آهن هرگز فراموش نکنید.
84 دیدگاه
سلام وقت بخیر
خواهرم قرص اهن مصرف کرده دندوناش سیاه شده راه حل داره؟
همراه محترم
سلام
استفاده از قرص های آهن در صورتی که قرص در دهان جویده نشود، نمیتواند سبب تغییر رنگ دندانها گردد. اما در صورت بروز، این تغییر رنگها به ندرت برگشت پذیرند.
متشکرم
درود قرص هماتونیک مصرف میکنم چند روزه و مدفوع خیلی تیره است آیا باید مکمل و عوض کنم؟لطفا راهنمایی کنید
همراه محترم
سلام
مصرف مکمل های حاوی آهن میتواند سبب تغییر رنگ مدفوع شود که نشان از عدم جذب کامل آهن است. توصیه میشود از مکمل های آهن با کبفبت تر استفاده کنید.
متشکرم
درود قرص هماتونیک مصرف میکنم چند روزه و مدفوع خیلی تیره است آیا باید مکمل و عوض کنم؟
سلام و عرض ادب
همراه گرامی با مصرف آهن تیره شدن رنگ مدفوع امری طبیعی است.
سلام وقت بخیر
ذخیره اهن من ۱۸ بود که علائم کم خونی کامل منو اذیت می‌کرد قرص آهن رو شروع کردم به مدت ۷ تقریبا علائم کاملا رفع شده بود که مجدد آزمایش دادم و ذخیره آهن ۴۴ بود که به دستور پزشک قرص رو فقط ۱۰ روز در ماه مصرف کردم بعد از چند ماه چون دوباره علائم ام برگشت آزمایش دادم ذخیره آهنم ۲۲ بود
در نهایت سوال من اینه که با توجه به این هر ماه دوره قائدگی داریم تا چه مدت آهن رو ادامه بدم؟ اگر مثلا یکسال بدون چک مجدد ذخیره قرص رو ادامه بدم مشکلی نیست؟
سلام همراه گرامی، در ثورتی که از مکمل‌های حاوی دوز بالای آهن (بیشتر از بالاترین حد مجاز روزانه) استفاده می‌کنید، نیاز است که تحت نظر پزشک و آزمایش خون مرتب باشید.
سلام دکتر ففول واکتولوکاست باهم خوردم دل درد شدید گرفتم چیکار باید بکنم
همراه محترم
سلام
از داروهای ضد دلپیچه مثل دی سیکلومین و .. استفاده فرمایید.
متشکرم
سلام من دو هفته ای هست که طبق دستور پزشک قرص آهن رو شروع کردم،ریزش موی شدید داشتم،سر معده ام میسوزه،اگر قرص رو همراه با غذا بخورم تهوع نمیگیرم؟ یه بار بعد از شام قرص رو خوردم و رفتم بخوابم تهوع گرفتم
همراه محترم
سلام
لطفا از برندهای با کیفیت تر مکمل آهن مثل “رئول”، “فروفورت گاین و دئودنال”، “ففول گاین و دئودنال” و … استفاده فرمایید. توصیه میشود قبل از خواب استفاده گردد. اما در صورت بروز تهوع در مصرف با معده خالی، میتوانید همراه وعده غذایی استفاده کنید. در صورت تداوم این مشکل از مکمل ویتامین بی6 به همراه مکمل آهن استفاده کنید.
متشکرم
متشکرم
وقت بخیر من به پیشنهاد پزشک برای ریزش مو چهار روزه که قرص آهن هم لایف مصرف می کنم ، و متاسفانه دچار سردرد و یبوست و مدفوع تیره شدم، آیا ممکنه که بدنم به آهن نیاز نداشته باشه و برای همین چنین واکنشی نشون میده؟
سلام کاربر گرامی
یبوست از عوارض قرص های آهن هست از سایر برندهای آهن مثل فرودین، فلیپ و… استفاده کنید
سپاس از همراهی شما
سلام یه سری قرص های آهن رنگ تیره دارند یه سری رنگشون کمرنگ تره آیا تیره و روشن بود رنگ دلیل بر کیفیت بالا و پایین داره؟؟
همراه محترم
سلام
رنگ محصولات دارویی به علت استفاده از رنگ های مجاز بوده و تاثیری در کیفیت محصول ندارند.
متشکرم
سلام یک ماه هست که قرص اهن فروفورت مصرف میکنم
قلبم تیر می‌کشه و بازوی چپم درد میکنه
گردنم هم درد میکنه و شب با وجود اینکه خوابم میاد نمیتونم بخوابم
آیا تیر کشیدن قلبم مربوط به قرص که مصرف میکنم؟
احساس سوزش پشت گردن دارم
همراه محترم
سلام
این عوارض ناشی از مصرف مکمل نیست اما نیاز به مراجعه به پزشک و انجام چک آپ قطعیست. جهت احتیاط مصرف مکمل را قطع و به پزشک مراجعه فرمایید.
متشکرم
سلام روزبخیر تقریبا یکی دوماه قرص اهن مصرف میکردم الان حس میکنم پوستم خیلی تیره شده نسبت به قبل باتوجه به اینکه اصلا جلو افتاب هم نبودم ..این از عوارض داروئه؟برای رفعش چیکار کنم
سلام همراه گرامی، خیر تغییر رنگ پوست از عوارض مصرف قرص آهن نیست.
سلام بنده ریزش مو دارم و کم خونی قرص هیرویت خریدم و دو عدد از اون رو تاحالا خوردم بعد از مصرف شکم درد خفیف بهم دست میده و تیرگی مدفوع دارم خطر ناکه؟ این اتفاق باعث میشه که قرص هیرویت اثر کامل خودش رو نذاره؟
همراه محترم
سلام
این مکمل حاوی آهن و زینک بوده و ممکن است سبب بروز عوارض گوارشی گردد. در صورت تداوم این مشکلات توصیه میشود از سایر مکمل های موثر بر سلامت مو استفاده فرمایید.
متشکرم
سلام وقت بخیر چندساعت پس ازمصرف آهن کلیه هام شروع میکنن دردکردن این طبیعی هست یانه
سلام و عرض ادب
همراه گرامی ممکن است دچار عوارض گوارشی شده باشید و درد را در قسمت شکم احساس کنید. اگر درد ادامه دار بود مصرف را قطع کنید و اگر بازهم درد ادامه داشت علت چیز دیگری است.
سلام وقتتون بخیر. من ۲۴ ساعت پیش بعد از حدودا ۸ سال قرص اهن خوردم و از صبح دلیپیچه داشتم، اسهال شدم پشت سرم شدیدا درد میکنه (قرص پرولاکتین مصرف میکنم هر ۲۰ روزی یک بار)، سرگیجه دارم یکم. همچنین اسپاسم ماهیچه داشتم نفس میکشیدم درد میگرفت. الانم یکم حس تنگی نفس دارم انگار. دو بار انگشت شستم هم به مدت چند ثانیه حس خواب رفتگی داشت.. اینا ممکنه عوارض قرص اهن باشه
همراه محترم
سلام
مهمترین عارضه مکمل های آهن عوارض گوارشیست. خواب رفتن اندامها و … از عوارض این دسته از مکملها نیست. لطفا در صورت تداوم این حالات حتما با پزشک مشورت فرمایید.
متشکرم
فقط عوارض گوارشی؟ سردرد چطور؟ من از دیروز سردرد شدید دارم. اخرین باری که سردرد داشتم واقعا یادم نیست. سرماخوردگی هم ندارم
همراه محترم
سلام
معمولا سردر از عوارض این دارو نیست.
سلام تیرگی مدفوع با خوردن قرص آهن مشکل ندارع؟
همراه محترم
سلام
تیرگی مدفوع در زمان استفاده از مکمل آهن نشان از عدم جذب کامل آهن موجود در مکمل و دفع بخشی از آن است.لطفا نسبت به تغییر نوع مکمل مصرفی اقدام فرمایید.
متشکرم
ببخشید من چند بار یک سوال را پرسیدم ، میخواستم بدونم قرص آهن فرودین باعث درد در کمر و کلیه میشود ؟
سلام روز بخیر
خیر
سلام آیا کپسول فرودین باعث درد در کلیه ها میشود ؟
سلام همراه گرامی، این عازضه از عوارض شایع مصرف فرودین به مقدار و روش توصیه شده نیست.
سلام وقت بخیر من یکماه میشه قرص آهن فروس سولفات ۵۰ میلی و زینک پلاس ۱۰ میلی میخورم قبل خواب ولی اصلا خوابم نمیبره منگ میشم دوس دارم بخوابم ولی نمیتونم،بعدش ساعت ۷ خوابم میبره تا ۱۰ ۱۱ ینی کلا ۳،۴ ساعت خوابم میبره،پیش پزشک نرفتم بخاطر کم خونی شدید و ریزش موها بهم گفتن این دوتا رو بخورم و هرزمان بیدارم میشم سردرد وحشتناک و تپش قلب و دستام میلزه،کف دستامو پاهام عرق میکنه،عضله پام درد میگیره،بی حوصله شدم زیاد،و بیشتر حرفایی که دوستان زدن رو تو من هم ایجاد شده،دوس دارم مث قبل زندگی سالم خودمو داشته باشم،من الان این قرصارو قطع کنم یا چن شب درمیون بخورم،لطفا لطفا راهنماییم کنید خیلی سردرگمم،و اینکه بخوایم پیش پزشک بریم یه داروی دیگه تجویز میکنه که اوناهم عوارض داره و اصلا دوس ندارم،خیلی ممنون میشم یه کمکی بهم بکنید،سپاسگذارم🙏
سلام میخواستم بدونم آیا کپسول فرودین باعث درد کلیه و کمر میشه ؟
سلام
روز بخیر خیر
سلام وقت بخیر من مشکل سنگ کلیه دارم ایا مصرف قرص آهن برام مشکلی داره ؟
سلام کاربر گرامی
خیر مشکلی ندارد.
سپاس از همراهی شما