تفاوت کراتین کلیه با کراتینین خون
نفرون‌ها در بدن از طریق رگ‌های خونی به نام گلومرول خون را از آب اضافی، مواد زائد و داروها تصفیه می‌کنند، کراتینین نیز ماده زائدی است که به همین روش از خون جدا شده و دفع میشود. توجه داشته باشید که کراتینین حاصل تجزیه کراتین است و ماده زائدی‌ست که از طریق خون به کلیه‌ها می‌رود و از طریق ادرار دفع میشود. میزان کراتین خون نشان دهنده سلامت و عملکرد کلیه‌ها است.
مقدار طبیعی کراتین کلیه در بدن
بدن هر شخص با شخص دیگر متفاوت است و میزان کراتین نیز مطمئنا تفاوت دارد. جنسیت، توده عضلانی، سن، میزان فعالیت بدنی و ورزش در آزمایش نهایی تاثیرگذار است. سطح کراتین کلیه جوانان ورزشکار یا بدنساز نبست به یک فرد عادی بالاتر است همچنین با سطح متابولیسم و عضلات بدن نسبت مستقیم دارد.
افرادی که دچار کمبود وزن، سوءتغذیه، فعالیت بدنی بسیار پایین یا سن بالا باشند سطح کراتین بسیار کاهش پیدا می‌کند که بیشتر در نوزادان و سالمندان دیده شده و جای نگرانی نیست.
چگونگی اندازه گیری سطح کراتین کلیه
همان‌طور که به این موضوع اشاره کردیم اندازه‌گیری سطح کراتین کلیه از اهمیت بالایی برخوردار است. چراکه بالا یا پایین بودن آن میتواند عوارض جبران ناپذیری را در بدن داشته باشد. اما برای اندازه‌گیری سطح کراتین کلیه، پزشکان با انجام یک آزمایش خون ساده این موضوع را تشخیص می‌دهند.
البته آزمایش ادرار 24 ساعته نیز راه دیگر تشخیص است. اندازه‌گیری میزان کراتین یک روش عالی برای تشخیص میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) محسوب میشود که نشان‌دهنده عملکرد کلی کلیه‌ها است.
البته پزشک شما حتما قبل از انجام این آزمایش در مورد رژیم غذایی‌تان، فعالیت جسمانی، استفاده از مکمل‌ها و البته استفاده از داروهای خاص از شما سؤال‌هایی خواهد پرسید. این سؤال‌ها به پزشک در بررسی نتیجه آزمایش کمک بسیاری خواهد کرد. در آزمایش انجام‌شده ممکن است کراتین بالا و یا پایین باشد که هرکدام نشان‌دهنده مشکل خاصی در فرد است.
دلایل بالا رفتن کراتین کلیه
هنگامی‌که آسیب کلیوی یا بیماری کلیوی وجود داشته باشد، و کلیه‌ها نتوانند به‌طور مؤثر زباله‌های تولیدشده را فیلتر کنند، سطح کراتینین در خون افزایش پیدا می‌کند. اما به‌طورکلی بعضی از دلایل بالا بودن سطح کراتین خون عبارت‌اند از:
- بیماری مزمن کلیه
- انسداد کلیه
- فشارخون بالا
- دیابت
- کم‌آبی بدن
- ورزش شدید
- افزایش تجمع پروتئین در بدن
- مصرف داروهای خاص مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
- حاملگی
- کاهش وزن شدید
در درمان این مشکل تشخیص به‌موقع بسیار کمک‌کننده است. اما بهتر است بدانید، هر زمان که عملکرد کلیه بسیار پایین باشد لازم است که فرد دیالیز را آغاز کند.
بیشتر بخوانید: درمان فشار خون بالا
علائم بالا بودن کراتین کلیه
اگر درگیر یکی از عوامل بالا رفتن کراتین کلیه هستید بهتر است تا علائم معمول بالا رفتن سطح کراتین خون را بدانید. با دفع نشدن کراتین از طریق کلیه‌ها و بالا رفتن سطح آن در خون فرد در ابتدا با علائم خاصی روبرو میشود که عبارت‌اند از:
- کاهش میزان ادرار
- تیره شدن رنگ ادرار
- خستگی و بی‌حالی
- تب
- کمردرد و یا درد در اطراف ناحیه کمر
- سردرد
- کاهش اشتها
- گیجی یا اختلال حواس
- ورم و پف چشم‌ها، صورت، پاها و دیگر اعضای بدن
عوارض بالا بودن کراتین کلیه
سوال مهم این است که کراتین کلیه بالا باشد چه میشود؟ کراتین بالا باعث ایجاد مشکلات جدی در بدن میشود که در صورت عدم رسیدگی به موقع عواقب جبران ناپذیری مانند نارسایی و عفونت کلیه، سنگ کلیه و دیالیز یا پیوند کلیه در پی خواهد داشت:
- نارسایی کلیوی: در صورت بالا رفتن دائمی سطح کراتین در بدن نارسایی حاد یا مزمن کلیوی اتفاق می‌افتد که منجر به آسیب شدید به کلیه و در نتیجه نیازمند درمان فوری است.
- اختلال در متابولیسم بدن: نارسایی کلیه منجر به اختلال در متابولیسم شود.
- اختلالات الکترولیتی: کاهش عملکرد کلیه‌ها، افزایش پتاسیم، کاهش سدیم، مشکلات عصبی و قلبی از جمله این موارد است.
- تجمع سموم در بدن: در صورت عدم کارایی کلیه سموم از طریق ادرار دفع نمی‌شوند و در نتیجه در بدن جمع میشود و مشکلات بیشتری را همراه خواهد داشت.
درمان کراتین بالا کلیه
پس از تشخیص سطح بالای کراتین در خون یا کراتین کلیه باید بلافاصله بیمار تحت درمان قرار گیرد و با یکی از روش‌های درمانی درمان شود تا آسیب‌های کلیوی شدید در فرد ایجاد نشود. اما روش‌های درمان برای این مشکل عبارت‌اند از:
- کتو استریل یا کاهش کراتینین: در روش کتواستریل که روشی غیر دیالیزی محسوب میشود، به کاهش میزان کراتینین و علائم و عوارض ناشی از آن کمک می‌کند. این روش راه مؤثری در کاهش اختلالات عملکردی کلیه‌ها است.
- دیالیز: در موارد شدیدتر این مشکل فرد باید دیالیز شود. دیالیز مانند یک کلیه مصنوعی عمل می‌کند. دیالیز خون را تصفیه کرده و سطح کراتینین را در خون کاهش میدهد.
- طب چینی: در این روش درمان عمدتا با گیاهان دارویی انجام می‌پذیرد. این گیاهان دارویی در تصفیه خون به کلیه‌ها کمک می‌کنند. البته روش‌های درمانی دیگری نیز در طب چینی وجود دارد که مشهورترینشان اسموتراپی میکرو چینی محسوب میشود.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی که معمولا در درمان انواع سرطان استفاده میشود نیز راهی کاربردی است. در این درمان با راه‌های متعددی با تحریک سیستم ایمنی بدن، فرد را بدون جراحی درمان می‌کنند.
- پیوند کلیه: پیوند کلیه در مرحله آخر نارسایی‌ها و اختلالات کلیه انجام میشود. درحالی‌که کلیه فرد به‌طورکلی از کار می‌افتد کلیه سالم از فرد دیگر به او پیوند زده میشود.
البته به‌طورکلی باید بدانید که رژیم غذایی مناسب، کاهش مصرف نمک، کاهش مصرف پروتئین و افزایش مصرف ویتامین‌ها در حل این مشکل بسیار کمک می‌کند.
علت پایین بودن کراتین کلیه
پایین آمدن کراتین کلیه از طریق آزمایش خون قابل اندازه گیری است ولی پایین آمدن سطح کراتین معمولا کمتر پیش می آید و دلایل پایین بودن کراتین بدن شامل موارد زیر است:
- کم‌آبی بدن
- بارداری
- مصرف برخی داروهای خاص
- بیماری‌های کبدی
- بیماری‌های عضلانی مانند دیستروفی عضلانی
- سوءتغذیه و رژیم کم پروتئین
فردی که سطح کراتین خون او پایین است معمولا علائمی مانند ضعف عضلانی، سفت شدن عضلات، درد و ناتوانی، زردی، تورم و درد شکم و خون داخل مدفوع دارند. پزشک با دیدن آزمایش و البته بررسی شرایط فرد درمان دارویی را آغاز می‌کند. البته امکان دارد تنها نیاز به تغییر رژیم غذایی فرد باشد و درمان دارویی ضرورتی نداشته باشد.
سخن پایانی
کلیه یک عضو مهم در بدن محسوب میشود که در حقیقت فیلتری برای تصفیه خون است. در این مقاله از داروخانه آنلاین مثبت سبز با دلایل، عوارض و راه‌های درمان کراتین بالا بدن آشنا شدید. توجه داشته باشید که مشکلات کلیوی، تنها مربوط به کلیه نیست بلکه نشانگر مشکلاتی در سبک زندگی، متابولیسم بدن، بیماری‌های قلبی و عروقی در بدن است که اگر سریعا پیگیری نشود ممکن است مشکلات جبران ناپذیری به وجود آورد.
