چرا یبوست می گیریم؟

7 درصد از مردم جهان از یبوست رنج می‌برند. در طب سنتی ایران یبوست را “ام امراض” یعنی مادر تمام بیماری‌ها می‌دانند. آمار یبوست در کشور ما معمولا بالا است و در همه گروه‌های سنی از کودک گرفته تا کهنسالان دیده می‌شود. یبوست به علل مختلفی ممکن است به وجود آید اما شاید بتوان گفت عامل اصلی آن تا حدودی ناشناخته است. در این مطلب به بررسی علت یبوست پرداخته و گزینه‌های اصولی درمان را نیز در اختیار شما عزیزان قرار می‌دهیم.

برای خرید قرص ضد یبوست می‌توانید همین حالا و به سادگی یک کلیک از داروخانه آنلاین مثبت سبز اقدام نمایید و خود را از شر این عارضه ناخوشایند نجات دهید.

تعریف یبوست

عمل دفع مدفوع اگر کمتر از 3 بار در هفته اتفاق بیفتد، فرد به یبوست مبتلا است. یبوست اگر فقط گاهی اتفاق بیفتد خیلی نگران‌کننده نیست اما برخی از افراد یبوست مزمن را تجربه می‌کنند که در این صورت گاه توانایی آنها برای انجام کارهای روزمره نیز مختل خواهد شد. یبوست در حالتی به شکل مزمن در می‌آید که به مدت چند هفته یا بیشتر ادامه یابد و فرد را درگیر کند. هنگامی که فرد با مشکل یبوست مواجه می‌شود، فشار بیش از حدی جهت دفع مدفوع به وی وارد خواهد شد که دردناک است و شاید حتی به دیگر ارگان‌های بدن نیز فشار و آسیب وارد نماید. درمان یبوست مزمن کاملا به علت اصلی بروز آن مرتبط است اما با این حال در بعضی موارد هرگز علتی پیدا نمی‌شود.

علائم یبوست

نشانه‌ها و علائم یبوست در حالتی‌که مزمن است، شامل موارد زیر می‌شود:

• دفع مدفوع کمتر از 3 بار در هفته
• داشتن مدفوع سفت و گلوله‌ای شکل
• وارد شدن فشار زیاد به انسان به هنگام دفع
• احساس وجود انسداد در راست روده
• نیاز داشتن به کمک برای دفع مدفوع (مثلا فشار دادن شکم با دست و یا استفاده از انگشت برای دفع مدفوع)

اگر طی 3 ماه شخصی چند مورد از علائم بالا را داشته باشد، به یبوست مزمن مبتلا شده است.

علت یبوست

اگر مدفوع بیش از حد در روده بزرگ باقی بماند، دفع آن مشکل می‌شود. یبوست معمولا هنگامی اتفاق می‌افتد که ضایعات بدن یا همان مدفوع به کندی از طریق دستگاه گوارش حرکت می‌کنند و در این حالت مدفوع سفت و خشک می‌شود. هنگامی‌که مواد غذایی از دستگاه گوارش عبور می‌کنند و به روده بزرگ می‌رسند، در آنجا آب از باقی‌مانده مواد غذایی جذب می‌شود و سپس مدفوع به وجود می‌آید. در نهایت عضلات روده بزرگ مواد زاید را از طریق راست روده از بدن خارج می‌کنند.

برخی از متخصصان اصلی‌ترین علت یبوست را رژیم غذایی نامناسب می‌دانند. برای اینکه مدفوع نرم و به راحتی قابل دفع باشد، هر فرد باید به مقدار کافی از فیبرهای غذایی و آب استفاده نماید. خوراکی‌های غنی از فیبر عموما در گیاهان به دو صورت محلول و غیر محلول یافت می‌شوند. فیبر محلول قابلیت حل شدن در آب را دارد و با عبور از سیستم گوارش ماده‌ای نرم و ژلاتینی ایجاد می‌کند. فیبر نامحلول نیز وقتی از دستگاه گوارش رد می‌شود، بیشتر ساختار خود را حفظ می‌نماید. فیبر چه محلول باشد و چه نامحلول به مدفوع پیوسته و در عین حال که وزن و اندازه آن را تغییر می‌دهد، موجب نرمی آن نیز می‌شود که این عمل دفع را ساده خواهد کرد. به طور کلی علل عمده یبوست عبارتند از:

• کم بودن فیبر در رژیم غذایی
• کمبود آب در بدن
• به تاخیر انداختن دفع مدفوع
• نداشتن فعالیت بدنی و ورزش به مقدار کافی
• قرار گرفتن در شرایطی همچون بارداری
• داشتن استرس و اضطراب
• مسافرت رفتن و یا تغییر در روال عادی زندگی
• مصرف برخی از داروها

شرایط پزشکی تاثیرگذار در یبوست

گاه برخی از مشکلات پزشکی هستند که زمینه‌ساز بروز یبوست در افراد می‌شوند:

• بیماری‌هایی همچون سکته، دیابت و بیماری پارکینسون
• مشکلات روده بزرگ یا راست روده مانند سندرم روده تحریک پذیر یا دیورتیکولوز
• استفاده بیش از حد دارو جهت شل کردن مدفوع
• مشکلات هورمونی از جمله کم‌کاری غده تیروئید
• سرطان روده بزرگ
• باریک شدن روده بزرگ

عوارض یبوست

علت یبوست را بررسی کردیم؛ حال باید بدانید که اگر یبوست به صورت مزمن باقی بماند و درمان نشود، می‌تواند مشکلاتی از این دست را پدید آورد:

• بواسیر یا تورم وریدهای داخل و اطراف مقعد
• پاره شدن بخشی از پوست مقعد یا فشار مقعدی
• تجمع مدفوع سفت شده در روده
• افتادگی رکتوم

جهت پیشگیری از بروز این مشکلات باید با روش‌های جلوگیری از یبوست و شیوه‌های درمان نیز آشنا شوید.

راه های پیشگیری و درمان یبوست

چنانچه اشاره کردیم، علت یبوست ممکن است به تغذیه ناصحیح و رژیم غذایی نامناسب مربوط باشد. بر این اساس می‌توان گفت که تغییر در رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت بدنی آسان‌ترین و سریع‌ترین راه برای پیشگیری و درمان یبوست است اما راهکارهای دیگری نیز وجود دارد:

• روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشید که نوشیدنی‌های شیرین شده یا کافئین‌دار به اندازه آب برای آب‌رسانی به بدن نمی‌توانند مفید واقع شوند.
• میوه‌ها و سبزیجات خام، غلات سبوس‌دار، لوبیا و انجیر و آلوی خشک را به رژِیم غذایی خود بیفزایید تا به قدر کافی از خوراکی‌های حاوی فیبر برخورار شوید. مصرف فیبر روزانه باید بین 20 تا 35 گرم باشد. در صورت نیاز از مکمل‌های حاوی فیبر نیز می‌توان استفاده کرد.
• مصرف غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید زیرا فیبر اندکی در آنها وجود دارد و موجب یبوست می‌شوند.
• هر زمان که احساس کردید نیاز به دفع مدفوع خود دارید، این عمل را به تاخیر نیندازید زیرا در این صورت مدفوع شما سفت‌تر خواهد شد.

• هر روز حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری برای درمان یبوست عالی هستند.
• از ملین‌ها و داروها به مقدار اندک استفاده کنید. ممکن است جهت درمان یبوست پزشک برای شما داروهایی را تجویز کند و یا تنقیه انجام دهد. توجه داشته باشید که هرگز بدون مشورت با پزشک بیش از 2 هفته به مصرف داروها ادامه ندهید چون ممکن است روده‌ها به آنها عادت کنند و دیگر نتوانند کار خود را به طور طبیعی انجام دهند.
• افزودن مواد غذایی که حاوی پروبیوتیک هستند مانند ماست یا کفیر می‌توانند به سلامت دستگاه گوارش کمک کنند و برای یبوست نیز مفید باشند.

اگر با راهکارهای ساده مشکل یبوست برطرف نشود، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و از درمان‌های پزشکی برخوردار شد.

سخن پایانی

آمارها نشان می‌دهند که 1 تا 2 درصد از علل مراجعه بیماران به پزشکان به مشکل یبوست مرتبط می‌شود. در ازای هر وعده غذایی که میل می‌کنیم، یک بار اجابت مزاج باید صورت گیرد اما چنین چیزی در دنیای صنعتی امروز اکثرا مقدور نیست اما به طور معمول انتظار می‌رود که هر فرد روزانه 2 بار عمل دفع مدفوع را انجام دهد. علت یبوست به عوامل مختلفی باز می‌گردد که در این مطلب به همه آنها اشاره کردیم. بهترین راه برای در امان ماندن از یبوست، رژیم غذایی سالم و انجام تمرینات ورزشی است.