نفخ معده در درجه اول احساس سفتی، فشار یا پری در شکم شماست. این مشکل ممکن است با شکم متورم قابل مشاهده، همراه باشد یا نباشد. این احساس می‌تواند از خفیف ناراحت کننده تا شدیدا دردناک متغیر باشد. معمولاً پس از مدتی از بین می‌رود، اما برای برخی افراد، یک مشکل تکرار شونده است. مشکلات گوارشی و نوسانات هورمونی می‌تواند باعث نفخ دوره‌ای شود. اگر نفخ معده شما با برخی مراقبت های ساده و یا با خرید دارو ضد نفخ برطرف نشد، باید برای تعیین علت به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
علل شایع نفخ شکم
مشکل نفخ شکم به دلایل مختلفی ممکن است برای شما بوجود بیاید. برخی از عوامل به وجود آمدن این مشکل عبارتند از:
- تولید گاز: در فرایند هضم غذا، به طور طبیعی گاز تولید می‌شود. اگر این گاز بیش از حد باشد، می‌تواند باعث نفخ شکم شود. برخی از غذاها مانند حبوبات، کلم، نوشابه‌های گازدار و لبنیات، میتوانند باعث تولید گاز بیشتر شوند.
- یبوست: زمانی که غذا به آرامی از روده بزرگ عبور می‌کند، می‌تواند باعث نفخ شکم شود.
- عدم تحمل غذایی: عدم تحمل لاکتوز، عدم تحمل گلوتن و سایرعدم تحمل‌های غذایی، میتوانند باعث نفخ، اسهال، درد شکم و سایر علائم گوارشی شوند.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): IBS یک بیماری مزمن روده است که می‌تواند باعث نفخ، درد شکم، اسهال، یبوست و سایر علائم گوارشی شود.
- بیماری‌های التهابی روده (IBD): IBD گروهی از بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون هستند که میتوانند باعث نفخ، درد شکم، اسهال، خونریزی رکتوم و سایر علائم گوارشی شوند.
- انسداد روده: انسداد روده، انسداد کامل یا جزئی روده کوچک یا بزرگ است که می‌تواند باعث نفخ، درد شکم، تهوع، استفراغ و یبوست شود.
- هورمون‌ها: تغییرات هورمونی در زنان، می‌تواند باعث نفخ، ورم و حساسیت سینه‌ها قبل از قاعدگی شود.
- بارداری: نفخ شکم در دوران بارداری شایع است و به دلیل افزایش هورمون‌ها، رشد رحم و فشار بر روده‌ها ایجاد می‌شود.
- اضافه وزن: افزایش وزن می‌تواند باعث افزایش فشار بر شکم و نفخ شود.
- داروها: برخی از داروها مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) میتوانند باعث نفخ و احتباس آب شوند.
- بلع هوا: صحبت کردن هنگام غذا خوردن، جویدن آدامس و سیگار کشیدن می‌تواند باعث بلع هوا و نفخ شکم شود.
بیشتر بخوانید: راه‌هایی برای درمان نفخ شکم پس از سزارین
علائم نفخ شکم
نفخ شکم مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
- احساس پری و متورم شدن شکم: احساس پری و بزرگ شدن شکم، یکی از علائم شایع نفخ شکم است. این احساس ممکن است به دلیل توده‌های گازی در دستگاه گوارش باشد.
- سفت شدن شکم: شکم سفت و بیرون آمده می‌تواند نشانه‌ای از نفخ شکم باشد که معمولاً به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش ایجاد می‌شود.
- دفع گاز: دفع گازهای بیش از حد، یکی دیگر از علائم نفخ شکم است که ممکن است با صداهایی مانند بلند شدن صدای گازها همراه باشد.
- درد شکم: درد شکم معمولا یکی از علائم اختلالات گوارشی است که می‌تواند به علت تورم و فشار گازها در دستگاه گوارش ایجاد شود.
- احساس سوزش سردل: احساس سوزش سردل می‌تواند یکی از علائم همراه با نفخ شکم باشد که ممکن است به دلیل افزایش ترشح اسید معده باشد.
- تهوع و استفراغ: تهوع و استفراغ نیز ممکن است به علت ایجاد نفخ شکم باشد که از اعمال گازهای بیش از حد در دستگاه گوارش ناشی می‌شود.
- یبوست یا اسهال: تغییرات در الگوی دفع مدفوع مانند یبوست یا اسهال نیز می‌تواند نشانه‌ای از وجود نفخ شکم باشد که ممکن است به دلیل تغییرات در فعالیت گوارشی باشد.
روش‌های درمان نفخ معده
اگر نفخ معده شما به دلیل رژیم غذایی است، می‌توانید با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی از آن جلوگیری کنید. برخی از دستورالعمل‌های کلی خوب عبارتند از:
- مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفید روده هستند که میتوانند به هضم غذا و کاهش نفخ شکم کمک کنند.
- مصرف فیبر کافی: اگر معمولا مقدار زیادی فیبر در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنید، باید به تدریج شروع کنید تا سیستم خود را تحت تأثیر قرار ندهید. فیبر در ابتدا باعث ایجاد گاز بیشتری می‌شود، اما هنگامی که شروع به عبور از سیستم گوارشی شما می‌کند، به پاکسازی مواد تخمیری مدفوعی که در آنجا گیر کرده است کمک می‌کند. فیبر همچنین به بدن شما می‌گوید که آب بیشتری بنوشد و باعث می‌شود زودتر احساس سیری کنید تا زیاد غذا نخورید. در نهایت، فیبر یک پری بیوتیک است که به تغذیه و ترویج باکتری‌های خوب در روده شما کمک می‌کند.
- نوشیدن آب کافی: این کار باعث تقویت حرکت در کل دستگاه گوارش شما می‌شود و از سفت شدن و فشرده شدن غذای هضم کننده شما برای عبور جلوگیری می‌کند. آب همچنین به شما کمک می‌کند بین وعده‌های غذایی احساس سیری کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین روش های از بین بردن نفخ شکم فوری
- ورزش: ورزش به جلوگیری از احتباس آب کمک می‌کند و روده‌های شما را در حرکت نگه می‌دارد؛ همچنین می‌تواند به جلوگیری از افزایش سریع وزن که اغلب مستقیما به شکم شما می‌رود کمک کند. اگر برای کار پشت میز می‌نشینید، ورزش منظم می‌تواند سخت به نظر برسد، اما زیاد طول نمی‌کشد تا عادت کنید.
- خودداری کردن از غذاهای فرآوری شده: غذاهای فرآوری شده دارای فیبر کم و نمک و چربی بالایی هستند. نمک باعث احتباس آب می‌شود و چربی فرآیند هضم را کند می‌کند زیرا هضم آن بیشتر طول می‌کشد. همه این موارد می‌تواند منجر به یبوست و نفخ شود. غذاهای فرآوری شده نیز دارای مواد مغذی کمی هستند، بنابراین حتی پس از مصرف کالری زیاد، احساس گرسنگی بیشتری در شما ایجاد می‌کنند. این منجر به خوردن بیشتر و تشدید مشکل می‌شود.
- اصلاح عادت غذایی: برای جویدن کامل وقت بگذارید و قبل از سیر شدن آن را متوقف کنید. احساس سیری یک واکنش تاخیری است زیرا مدتی طول می‌کشد تا غذایی که می‌خورید به معده شما برسد. بیشتر مردم قبل از اینکه واقعا احساس کنند که سیر هستند، آنقدر غذا می‌خورند که سیر شوند.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند باعث بلع هوا و نفخ شکم شود، بنابراین اگر می‌خواهید با مشکل نفخ شکم مواجه نشوید باید از کشیدن سیگار اجتناب کنید.
- هورمون درمانی: برخی از زنان با مصرف قرص‌های ضد بارداری هورمونی از نفخ ماهانه و سایر علائم PMS تسکین می‌یابند. می‌توانید مزایا و معایب قرص را با پزشک خود در میان بگذارید. برخی از زنان در دوران پیش از یائسگی با مکمل‌های استروژن و پروژسترون از علائم خود تسکین می‌یابند. با پزشک خود صحبت کنید تا دریابید که آیا درمان جایگزینی هورمونی (HRT) برای شما مناسب است یا خیر.
- کاهش استرس: کاهش استرس و اضطراب با استفاده از روش‌های از بین بردن اضطراب و مدیتیشن می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند و از ایجاد نفخ شکم جلوگیری نماید.
- مشاوره پزشکی: در صورت ادامه مشکل و عدم توانایی در کنترل نفخ شکم، مشاوره پزشکی و انجام بررسی‌های پزشکی ممکن است لازم باشد.
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی علل نفخ شکم پرداختیم و روش‌های جلوگیری از ایجاد این مشکل را بررسی کردیم. آیا شما با استفاده از روش‌های بالا توانستید مشکل نفخ شکم خود را رفع کنید؟ شما می‌توانید نظرات و سوالات خود را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
