تستوسترون را بیشتر به عنوان یک هورمون مردانه می‌شناسند اما جالب است بدانید که این هورمون در بدن زنان نیز به مقدار اندک وجود دارد. در برخی موارد هورمون مردانه در زنان افزایش می‌یابد و مشکلات عدیده‌ای را سبب میشود. در این مقاله به بررسی این موضوع و راهکارهای بهبود این مشکل می‌پردازیم.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که هم در انسان و هم در حیوان یافت میشود. تستوسترون را می‌توان هورمون اصلی جنسی در بدن مردان دانست که توسط بیضه‌ها ساخته میشود. تخمدان‌های زنان نیز در مقادیر بسیار کم، هورمون تستوسترون تولید میکند. تولید تستوسترون در دوران بلوغ به طور قابل توجهی افزایش یافته و بعد از سن 30 سالگی شروع به کم شدن میکند. وظیفه هورمون تستوسترون در مردان تولید اسپرم است و به طور کلی خصوصیات مردانه به داشتن این هورمون در سطح مناسب بر می‌گردد. مقدار تستوسترون پس از 19 سالگی در مردان بین 240 تا 950 نانوگرم در هر دسی لیتر و در زنان بین 8 تا 60 نانوگرم در هر دسی لیتر است.
حال ممکن است بهتر متوجه اختلاف فاحش مقدار این هورمون در خانم‌ها و آقایان شده باشید. تستوسترون گاهی در بدن زن‌ها با افزایش غیرمعمول روبرو میشود. عدم تعادل تستوسترون در بدن یک زن میتواند اثرات مخربی بر سلامتی و انگیزه جنسی وی داشته باشد.
نشانه های افزایش تستوسترون در بدن خانم ها
افزایش تستوسترون در بدن خانم‌ها با علائم زیر همراه است:
- افزایش موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت
- ریزش مو
- بروز جوش و آکنه
- بزرگ شدن کلیتوریس
- کاهش سایز سینه‌ها
- تغییر صدا
- افزایش توده عضلانی
نامنظمی در پریود، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خوی را نیز می‌توان از علائم افزایش تستوسترون در بدن زنان دانست. در مواردی که هورمون مردانه در زنان به شدت زیاد باشد، میتواند نازایی و چاقی را نیز به همراه داشته باشد.
تشخیص تستوسترون بالا چگونه انجام می شود ؟
همه خانم‌ها در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در قسمت بالا ذکر شد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند تا بررسی‌های لازم را به عمل آورد. احتمالا پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی روی بدن شما انجام می‌دهد. مثلا نگاه میکند تا ببیند شما موهای زایدی روی صورت خود دارید یا خیر سپس به صلاحدید خود یک آزمایش هورمونی برای شما می‌نویسد. این آزمایش در حقیقت یک آزمایش خون است که سطح هورمون تستوسترون را به طور دقیق در بدن مشخص می‌نماید. عموما این تست باید در اول صبح داده شود چون در این حالت تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. احتمالا پیش از آزمایش پزشک از شما می‌خواهد که داروهایی را که ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیرگذار باشند، کنار بگذارید.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
بیماری‌های مختلف یا اختلالات هورمونی می‌توانند موجب تغییرات هورمونی در زنان شده و سطح تستوسترون را بالا ببرند. 3 دلیل عمده برای این مشکل وجود دارد:
-
هیرسوتیسم
به رشد بیش از اندازه مو در قسمت‌های خاصی از صورت و بدن زنان (به خصوص در پشت، صورت و قفسه سینه) هیرسوتیسم گفته میشود. مقدار رشد موهای بدن معمولا وابسته به عوامل ژنتیکی است اما در این مورد خاص به دلیل عدم تعادل هورمونهای آندروژن به وجود می‌آید.
-
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که بر اثر افزایش هورمونهای آندروژن در زنان به وجود می‌آید. افرادی که با این سندرم مواجه هستند، معمولا پریودهای نامنظم دارند، موهای زائد بدنشان زیاد است و تخمدان‌های آنها بزرگ شده و به درستی عملکرد خود را انجام نمی‌دهد. سندرم تخمدان پلی کیستیک میتواند ناباروری، سقط جنین، چاقی و حتی سرطان آندومتر را در پی داشته باشد.
-
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
این مشکل نوعی اختلال است که به طور مستقیم بر غدد آدرنال و تولید هورمونهای بدن تاثیر گذاشته و در بسیاری موارد سبب تولید بیش از حد آندروژن میشود. ناباروری، داشتن خصوصیات مردانه و داشتن آکنه زیاد از علائم شایع این اختلال در بدن است.
درمان تستوسترون بالا در زنان
درمان و بهبود مقادیر بالای هورمون مردانه در زنان باید با توجه به علت آن صورت گیرد. مثلا اگر بر اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک این مشکل هورمونی به وجود آمده باشد، ابتدا باید راه حلی برای درمان این سندرم یافت. به طور کلی با تغییر در شیوه زندگی و استفاده از درمان دارویی می‌توان هورمون تستوسترون را در زنان کاهش داد. داروهای مورد استفاده در درمان تستوسترون بالا شامل موارد زیر هستند:
- گلوکوکورتیکواستروئیدها
- متفورمین
- داروهای ضد بارداری به شکل خوراکی
- اسپیرونولاکتون
استفاده از داروهای ضد بارداری در کاهش هورمون تستوسترون بسیار موثر است اما اگر شما برای بارداری برنامه‌ریزی کرده باشید، روش مناسبی نیست چون سبب اختلال در پروسه بارداری میشود. بنابراین بهتر است در این زمینه ابتدا با پزشک مشورت کرده و وی را در جریان قرار دهید. انواع دیگر داروها برای درمان هورمون مردانه در زنان نیز تنها با نسخه پزشک متخصص مجاز است.
راه دیگری که به منظور کاهش تستوسترون در زنان می‌توانید از آن استفاده کنید، ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی است. سعی کنید ورزش را حتما در برنامه روزانه خود بگنجانید چون تمرینات ورزشی موجب کاهش وزن شما خواهد شد و این مسئله در کاهش هورمون مردانه در زنان بسیار موثر است. استفاده از تیغ، اپیلاسیون و کرم موبر تنها راه‌هایی موقتی برای کاهش موهای زاید هستند. بهتر است شما به فکر درمان ریشه‌ای باشید و با رژیم غذایی سالم، داشتن خواب کافی و کاهش استرس برای رفع مشکل خود اقدام کنید. با کاهش مقدار مصرف کربوهیدرات و قند و جایگزین کردن آنها با میوه و سبزیجات می‌توانید قدمی مثبت در راه کاهش هورمون مردانه بردارید.
طب سوزنی و تنظیم هورمون های بدن
نتیجه برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی در تنظیم هورمونهای بدن بسیار موثر میتواند باشد. به کمک طب سوزنی می‌توان چرخه قاعدگی را تنظیم نموده و سطح هورمون تستوسترون را نیز در بدن کاهش داد. طب سوزنی با تحریک نقاط حساسی از بدن میتواند باعث تنظیم کار هیپوتالاموس و هیپوفیز و یا سایر غدد جنسی شده و بین آنها توازن و تعادل برقرار کند.
سخن پایانی
حتما تاکنون خانم‌هایی را دیده‌اید که با افزایش هورمون مردانه در بدن خود دچار اختلالاتی شده و مثلا موهای زاید زیادی روی صورتشان به وجود آمده است. افزایش هورمون مردانه در زنان میتواند بسیار ناخوشایند باشد اما خوشبختانه برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد که می‌توان از آنها کمک گرفت. به کارگیری از یک سبک زندگی سالم مهم‌ترین اقدامی است که هر فرد میتواند برای تنظیم هورمونهای بدن خود انجام دهد.
227 دیدگاه
سلام نصف قرص اسپیرونولاکتون ۲۵ می خورم برای کم کاری کلیه چند. پریودم عقب می افته و چند روزیه ادرار خونی دارم . می تونه از عوارض قرص باشه؟
همراه محترم
سلام
ادرار خونی از عوارض دارو نبود و نیاز به پیگیری جدی دارد.
متشکرم
خانوم تاجیک چه داروی گیاهی استفاده کردن؟؟؟؟؟هرکار کردم بهشون پیام بدم نشد
سلام من آزمایش هورمونی دادم و به دکتر متخصص زنان نشون دادم گفتن پروژسترونم هورمون مردانم بالاس 2.0 بود قرص اسپیرونولاکتون تجویز کردن به مدت 70 روز عوارض خاصی داره و اینکه قرص مناسبی هست برای 17.18سال؟؟
همراه محترم
سلام
این دارو میتواند در مواردی که عنوان شد، بسته به نظر پزشک تجویز گردد. عارضه خاصی وجود ندارد.
متشکرم
سلام من برای این مشکلم (افزایش هورمون مردانه وغیره)پیش متخصص زنان وزایمان باید برم یانه ؟چه دکتری باید برم ممنون راهنمایی کنید؟چه داروهایی بخورم زودتر هورمون مردانه ام از بین میره؟؟
همراه محترم
سلام
حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه و داروهای تجویزی ایشان را مصرف کنید.
متشکرم
سلام وقتتون بخیر
من تنبلی تخمدان دارم سطح تستسترون خونم بالاست چه قرصی پیشنهادمیدید به غیر از قرص های ضدبارداری؟
همراه محترم
سلام
در مواردی که اختلال هورمونی وجود داشته باشد، استفاده از داروهای هورمونی بیشترین تاثیر را خواهد داشت. توصیه میشود تحت نظر پزشک متخصص اقدام کنید.
متشکرم
من قرص گیناپ خوردم الان موهای صورتم و کمرم زیاد شده. قرصو قطع کردم بنظرتون باز مثل قبل کم مو میشم؟
همراه محترم
سلام
گین اپ نمیتواند سبب افزایش هورمونهای مردانه و پرمویی شود. پیشنهاد میشود یک آزمایش کلی انجام داده و علت را جویا شوید.
متشکرم
سلام منم این مشکلات رو دارم میخام برم دکتر به چه دکتری مراجعه کنم! راهنماییم کنید
همراه محترم
سلام
لطفا به متخصص زنان مراجعه فرمایید.
متشکرم
سلام من تقریبا ۲ سال تنبلی تخمدان داشتم که موهای زائد صورت و بدنم خیلی زیاد شد تو این مدت حتی زیر و اطراف سینم هم مو در اورد ولی الان ۱ ساله جوشونده های گیاهی مصرف میکنم چند ماه قبل سونو دادم گفت که تخمدانام سالمه و اصلا کیست یا تنبلی تخمدان ندارم .درمان شده
ولی هنوز موهای زائدم هست بنظر شما خودش کم کم درست میشه یا باید درمان کنم؟؟
همراه محترم
سلام
درمان اختلال هورمونی از افزایش تعداد موهای زائد پیشگیری میکند، اما جهت رفع موهای زائد قبلی از روشهایی مثل لیزر و … استفاده فرمایید.
متشکرم
سلام چ جوشونده ای استفاده کردی