همه چیز در مورد پوکی استخوان بعد از زایمان

بارداری و شیردهی مراحلی شیرین از زندگی یک زن هستند که طی آن بدن وی دچار تغییرات بسیار شده و بیش از همیشه به ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز خواهد داشت. امروزه دانش عمومی مردم بسیار بهتر از گذشته شده و به دلیل استفاده از مواد غذایی مقوی و کمک گرفتن از مکمل‌های غذایی معمولا بانوان پس از زایمان کمتر دچار کمبود ویتامین و مواد مغذی خواهند شد. خوشبختانه مشکلاتی که ممکن است پس از زایمان و شیردهی برای استخوان اتفاق بیفتد، در اکثر موارد به راحتی قابل درمان است. در این مقاله به بررسی پوکی استخوان بعد از زایمان می‌پردازیم.

بارداری و سلامت استخوان

در دوران بارداری کودک در رحم مادر مرتب در حال رشد است و برای ساخت اسکلت بدن خود به مقدار زیادی کلسیم نیاز دارد. نیاز جنین به کلسیم به خصوص در 3 ماه آخر حاملگی افزایش می‌یابد و چنانچه مادر به مقدار کافی کلسیم مصرف نکند، جنین نیاز بدن خود را از استخوان‌های مادر جذب خواهد کرد. بنابراین توجه به مقدار دریافت کلسیم در دوران بارداری از اهمیت خاصی برخوردار است. زنانی که مرتب در طی حاملگی خود تحت نظر پزشک متخصص زنان هستند، کمتر با کمبود کلسیم و مشکلات استخوان مواجه خواهند شد.

خوشبختانه بارداری خودش به تنهایی برای حفظ سلامت استخوان‌ها مزایایی دارد که به شرح زیر است:

• جذب کلسیم از طریق مصرف مواد غذایی و مکمل‌ های کلسیم در بدن بانوان باردار بسیار بهتر از زنانی که باردار نیستند، صورت می‌گیرد. این امر به ویژه در نیمه دوم بارداری و زمانی که جنین برای رشد به کلسیم بیشتری نیاز دارد، صادق است.
• در دوران بارداری بدن زنان استروژن بیشتری تولید می‌کند و این هورمون به حفاظت از استخوان‌ها کمک می‌کند.
• هر توده استخوانی از دست رفته در دوران بارداری به طور معمول طی چند ماه پس از زایمان (یا چند ماه پس از قطع شیردهی) خود به خود ترمیم می‌شود.

بنابراین در رابطه با پوکی استخوان بعد از زایمان نباید نگرانی چندانی داشته باشید.

پوکی استخوان بعد از زایمان

اگرچه برخی مطالعات نشان می‌دهند که بارداری می‌تواند برای سلامتی استخوان مفید باشد و حتی هر چه مدت زمان بارداری بیشتر شود، تراکم استخوان نیز بیشتر خواهد شد اما با این حال در برخی موارد بسیار نادر پوکی استخوان بعد از زایمان و شیردهی در بعضی از زنان دیده می‌شود. پوکی استخوان، خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد و به همین دلیل هرگز نباید آن را مشکلی کوچک انگاشت.

در اکثر مواقع زنانی که در دوران بارداری و شیردهی دچار پوکی استخوان شده‌اند، پس از طی این دوران بهبود می‌یابند اما قضیه در مورد مادران کم سن و سال کمی متفاوت است.

خرید مکمل های بارداری و شیردهی

پوکی استخوان بعد از زایمان در مادران زیر 18 سال

شواهد نشانگر آن هستند که ریسک ابتلا به پوکی استخوان بعد از زایمان در مادران نوجوان و زیر 18 سال بسیار بیشتر از سایر افراد است. قبل از 18 سالگی بخش اعظمی از توده استخوانی هنوز در حال ساخته شدن است و هنگامی که فردی پیش از سن 18 سلگی و زمانی که هنوز اسکلت بدن خودش شدیدا نیازمند کلسیم است باردار می‌شود، همزمان جنین داخل رحم وی نیز به مقدار قابل توجهی کلسیم نیاز دارد و بنابراین بدن هر دوی آنها برای دریافت کلسیم با یکدیگر به رقابت می‌پردازد. در این حالت احتمال ابتلا به پوکی استخوان در مادر نوجوان افزایش خواهد یافت. به منظور پیشگیری از پوکی استخوان پس از زایمان در زنان زیر 18 سال بهتر است مقدار کلسیم بدن وی توسط پزشک مرتب تحت نظارت باشد. اگرچه به طور کلی بهتر است که اصلا بارداری قبل از سن 18 سالگی صورت نگیرد.

شیردهی و سلامت استخوان ها

تغذیه نوزاد با شیر مادر نیز روی استخوان‌های مادر تاثیر می‌گذارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در دوران شیردهی 3 تا 5 درصد از توده استخوانی از بین می‌رود. علت این مسئله به نیاز روزافزون بدن کودک به کلسیم و دریافت آن از بدن مادر باز می‌گردد. همچنین در دوران شیردهی مقدار استروژن کمتری تولید می‌شود و در نتیجه محافظت کمتری از استخوان‌ها به عمل می‌آید. خوشبختانه آسیب احتمالی وارد شده به استخوان‌ها طی دوران شیردهی نیز مانند دوران بارداری معمولا ظرف چند ماه پس از قطع شیردهی به سرعت بهبود می‌یابد.

نکاتی برای حفاظت از سلامت استخوان در بارداری، شیردهی و پس از آن

به منظور سالم نگه داشتن استخوان‌های خود در دوران بارداری، شیردهی و همچنین پس از آن نکات زیر را در نظر بگیرید:

کلسیم

توجه به سطوح کلسیم در بدن در تمام طول زندگی از نوزادی گرفته تا کهنسالی مهم است اما همان‌طور که توضیح داده شد در دوران بارداری و شیردهی بدن زنان به مقدار کلسیم بیشتری نیاز دارد. پزشکان توصیه می‌کنند که مادر باردار و شیرده روزانه 1000 میلی گرم کلسیم در رژیم غذایی خود استفاده نماید. اگر بارداری زیر سن 18 سالگی صورت بگیرد، بدن فرد هر روز به 1300 میلی گرم کلسیم نیاز دارد تا از پوکی استخوان بعد از زایمان پیشگیری به عمل آید.

بهترین منابع دریافت کلسیم به شرح زیر هستند:

• محصولات لبنی کم چرب مانند شیر، ماست و پنیر
• سبزیجات برگ تیره مانند کلم بروکلی
• ماهی سالمون و ساردین
• غذاهای غنی شده با کلسیم مانند غلات
• بادام

البته در دوران بارداری و شیردهی قطعا پزشک مکمل‌های دوران بارداری و شیردهی را نیز تجویز خواهد کرد.

ورزش کردن

همان‌طور که تقویت ماهیچه‌های بدن نیاز به ورزش کردن دارد، استخوان‌ها نیز جهت قوی‌تر شدن نیازمند ورزش هستند. پیاده‌روی، بالا رفتن از پله‌ها، استفاده از وزنه و رقصیدن از جمله ورزش‌هایی هستند که به استحکام استخوان‌ها کمک می‌کنند.

ورزش در دوران بارداری مزایای دیگری نیز دارد:

• به کاهش کمردرد، یبوست و نفخ کمک می‌کند.
• در پیشگیری و همچنین درمان دیابت حامگلی موثر است.
• انرژی را افزایش داده و در خلق و خو تاثیر مثبت دارد.
• به تقویت قدرت و استقامت عضلات کمک می‌کند.
• موجب کیفیت خواب بهتر می‌شود.
• پس از بارداری بدن زودتر به شکل سابق خود باز خواهد گشت.

سبک سالم زندگی

به منظور پیشگیری از پوکی استخوان بعد از زایمان باید به سبک زندگی خود توجه داشته باشید و در صورت لزوم آن را اصلاح نمایید. مثلا اگر قبلا سیگار می‌کشیدید، حتما آن را کنار بگذارید. از مصرف الکل نیز در دوران بارداری و شیردهی به شدت باید پرهیز شود. اگرچه به طور کلی و در حالت عادی نیز باید از سیگار و الکل پرهیز نمود تا بتوان سبک سالمی برای زندگی انتخاب کرد.

گفتار آخر

احتمال بروز پوکی استخوان بعد از زایمان بسیار اندک است اما با این حال با مصرف کافی کلسیم و قرار گرفتن تحت نظر پزشک می‌توان ریسک ابتلا به آن را به حداقل رساند. توصیه می‌شود تا با تغذیه سالم، ورزش کردن و دوری از سیگار و الکل نه تنها در دوران بارداری بلکه برای همیشه خود را از ابتلا به کمبود کلسیم و پوکی استخوان مصون نگه دارید.