اعتیاد به الکل و مواد مخدر از جمله مشکلات پیچیده و چالش‌برانگیزی است که سلامت فردی، اجتماعی و اقتصادی جوامع را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلالات نه تنها بر کیفیت زندگی افراد وابسته به مواد مخدر و الکل تاثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند مشکلات جدی‌تری از جمله بیماری‌های جسمی و روانی، کاهش عملکرد اجتماعی و افزایش هزینه‌های درمانی ایجاد کنند. از همین رو، درمان‌های مختلفی برای کمک به بهبودی افراد مبتلا به این اختلالات وجود دارد که یکی از آنها استفاده از قرص نالتروکسان است.
اشکال دارویی نالتروکسان
- قرص: 50 میلی گرم
- میکروسفرها برای تزریق IM: 380 میلی گرم
موارد مصرف قرص نالتروکسان
قرص نالتروکسان (Naltrexone) یک داروی تجویزی است که به عنوان یک آنتاگونیست گیرنده‌های اوپیوئیدی عمل می‌کند. این دارو برای کاهش وابستگی به الکل و مواد مخدر اوپیوئیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از موارد مصرف قرص نالتروکسان شامل موارد زیر است؛
- درمان وابستگی به الکل
- درمان وابستگی به مواد مخدر (اوپیوئیدها)
- کنترل پرخوری عصبی و اختلالات دیگر (در موارد خاص)
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص نالتروکسان
آنتاگونیست گیرنده رقابتی مواد افیونی؛ بالاترین میل ترکیبی را برای گیرنده‌های مو نشان می‌دهد. این دارو 96٪ از دستگاه گوارش جذب می‌شود، اما به دلیل متابولیسم عبور اول، تنها 5-40٪ به گردش خون سیستمیک می‌رسد. فراهمی زیستی دارو 5-40٪ با شروع 15-30 دقیقه در مدت زمان 24 ساعت می‌باشد.
مقدار مصرف قرص نالتروکسان
قبل از مصرف قرص نالتروکسان، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد. توجه داشته باشید که بدون هماهنگی با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روی سلامتی شما ندارد.
زمان مصرف قرص نالتروکسان
- این دارو در جهت پیشگیری از عود پس از سم زدایی مواد افیونی استفاده می‌شود. فقط پس از اینکه بیمار به مدت 7-10 روز عاری از مواد افیونی بود و پس از چالش منفی نالوکسان (بعد از تجویز نالوکسان بدون علامت قطع مصرف) استفاده شود.
- دوز پیشنهادی ابتدا 25 میلی گرم، طی 1 ساعت علائم مشاهده و سپس 50 میلی گرم یک بار در روز از روز 2 شروع می‌شود. رژیم‌های دوز انعطاف‌پذیر را می‌توان برای تطبیق راحتی بیمار یا اطمینان از انطباق استفاده کرد.
- دوز مصرفی برای درمان اعتیاد به الکل، 50 میلی گرم یک بار در روز به صورت خوراکی در مدت 12 هفته است. همچنین، دوز تزریقی 380 میلی گرم در عضله گلوتئال (ماهیچه ناحیه باسن) هر 4 هفته برای حفظ پرهیز می‌باشد.
- قبل از شروع مصرف نالتروکسان، بیمار باید حداقل 7-10 روز از مصرف مواد مخدر یا الکل پرهیز کرده باشد. پزشک ممکن است آزمایش ادرار یا تست‌های دیگری انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که بیمار از مواد مخدر یا الکل استفاده نکرده است. در برخی موارد، پزشک ممکن است با دوز آزمایشی (مثل 25 میلی‌گرم) شروع کند تا تحمل بیمار ارزیابی شود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص نالتروکسان، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود از جمله اختلالات مغزی (مانند آسیب سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، انسداد مزمن)، بیماری ریوی، بیماری کلیوی یا کبد، اختلالات روانی (گیجی، افسردگی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد، مشکلات معده و روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال ناشی از عفونت) و… را به پزشک اطلاع دهید. در ادامه به بررسی موارد احتیاط نالتروکسان خواهیم پرداخت؛
- به عنوان یک تزریق عضلانی عمیق گلوتئال تجویز شود. تزریق زیر جلدی ناخواسته ممکن است احتمال واکنش‌های شدید محل تزریق را افزایش دهد.
- ترک مواد افیونی که به طور ناگهانی با تجویز آنتاگونیست مواد افیونی به بیمار وابسته به مواد افیونی تسریع می‌شود، ممکن است منجر به سندرم ترک آنقدر شدید شود که بستری شدن در بیمارستان را ضروری کند.
- تزریق ممکن است باعث واکنش‌های شدید در محل تزریق شود (به عنوان مثال، سلولیت، نکروز، هماتوم). به علاوه، ممکن است با درد، حساسیت، سفتی، تورم، اریتم، کبودی، یا خارش همراه باشد. با این حال، واکنش‌های محل تزریق ممکن است بسیار شدید باشد و تا چند هفته پس از تزریق ادامه داشته باشد.
- موارد ذات الریه ائوزینوفیلیک گزارش شده است. در بیماران با علائم هیپوکسی پیشرونده و تنگی نفس در نظر گرفته شود. در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا دارای اختلالات خونریزی از جمله ترومبوسیتوپنی و هموفیلی یا بیمارانی که درمان ضد انعقاد مصرف می‌کنند، احتیاط کنید.
درمان اورژانسی مصرف بیش از حد مواد افیونی (مواد مخدر)
- در تزریق اولیه و بعدی نالترکسون با بیمار و مراقب در مورد در دسترس بودن نالوکسان برای درمان اورژانسی مصرف بیش از حد مواد افیونی صحبت کنید.
- بیماران و مراقبان را در مورد گزینه‌های دریافت نالوکسان که طبق الزامات یا دستورالعمل‌های دولتی تجویز نالوکسان مجاز است (برای مثال، با نسخه، مستقیماً از داروساز یا به عنوان بخشی از یک برنامه مبتنی بر جامعه) آگاه کنید. به شدت تجویز نالوکسان را برای درمان اورژانسی مصرف بیش از حد مواد افیونی در نظر بگیرید.
- آموزش بیماران و مراقبان در مورد نحوه تشخیص علائم و نشانه‌های مصرف بیش از حد مواد افیونی و در صورت تجویز نالوکسان، در نظر داشته باشید.
موارد منع مصرف نالتروکسان
- مصرف فعال مواد مخدر یا اوپیوئیدها
- حساسیت یا آلرژی به نالتروکسان یا ترکیبات آن
- نارسایی کبدی شدید یا بیماری‌های کبدی فعال
- نارسایی کلیوی شدید
عوارض قرص نالتروکسان
واکنش در محل تزریق، کاهش اشتها، سرگیجه، حالت تهوع، عفونت دستگاه تنفس فوقانی، گرفتگی عضلات، کمردرد، خشکی دهان، راش و… برخی از عوارض قرص نالتروکسان می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض نالتروکسان خواهیم پرداخت؛
- حالت تهوع (33%)
- سردرد (25%)
- کاهش اشتها (14%)
- بی‌خوابی (14%)
- استفراغ (14%)
- اسهال (13%)
- سرگیجه (13%)
- عفونت دستگاه تنفس فوقانی (URTI) (13%)
- اضطراب (12%)
- آرترالژی (12%)
- افسردگی (8%)
- گرفتگی عضلات (8%)
- کمردرد (6%)
- راش (6%)
- خشکی دهان (5%)
- خواب آلودگی (4%)
تداخل دارویی نالتروکسان
- تداخلات رده X (پرهیز): برملانوتید، متیل نالتروکسون، نالدمدین، نالوکسگل، سیبوترامین
- کاهش اثرات داروها توسط نالتروکسان: آگونیست های اپیوئیدی
- کاهش اثرات نالتروکسان توسط داروها: برملانوتید، لوفکسیدین
مصرف قرص نالتروکسان در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های موجود از مجموعه موارد منتشر شده با استفاده در زنان باردار برای شناسایی خطر نقص‌های مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین مرتبط با دارو کافی نیست. اعتیاد درمان نشده به مواد افیونی در بارداری با پیامدهای نامطلوب مامایی مانند وزن کم هنگام تولد، زایمان زودرس و مرگ جنین همراه است. علاوه بر این، اعتیاد درمان نشده به مواد افیونی اغلب منجر به ادامه یا عود مصرف غیرقانونی مواد افیونی می‌شود.
مطالعات منتشر شده نشان داده است که الکل با آسیب‌های جنین از جمله محدودیت رشد، ناهنجاری‌های صورت و سیستم عصبی مرکزی، اختلالات رفتاری و اختلال در رشد فکری مرتبط است.
تاثیر قرص نالتروکسان در شیردهی
این دارو و متابولیت‌ها در شیر انسان وجود دارد. هیچ اطلاعاتی در مورد تاثیرات روی شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به نالترکسون و هر گونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری مادری مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قرص نالتروکسان
قرص نالتروکسان باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آنها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آنها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص نالتروکسان
این مقاله به بررسی کاهش اعتیاد به الکل و مواد مخدر با قرص نالتروکسان، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. درمان اعتیاد به الکل و مواد مخدر یک فرآیند پیچیده و چندجانبه است که نیازمند رویکردهای مختلف درمانی می‌باشد. قرص نالتروکسان به عنوان یکی از داروهای موثر در این زمینه، نقش مهمی در کاهش تمایل به مصرف الکل و مواد مخدر ایفا می‌کند. این دارو با مسدود کردن اثرات مثبت مواد مخدر و الکل در مغز، به فرد کمک می‌کند تا از بازگشت به مصرف مواد جلوگیری کرده و فرایند بهبودی را تسریع نماید.
