بایدها و نبایدهای خوردنی در شب یلدا

شب یلدا شما را به یاد چه چیزی می‌اندازد؟ خانه مادربزرگ؟ دوره‌همی‌های فامیلی؟ خوراکی‌های خوشمزه؟ خنده‌های از ته دل؟ فال حافظ؟ به یاد هرچه که می‌افتید، قطعا خاطرات خوشی برایتان تداعی خواهد شد. یکی از سرگرمی‌های لذت‌بخش شب یلدا به خوردنی‌های لذیذی مربوط می‌شود که در کنار اعضای خانواده می‌نشینید و میل می‌کنید. اما در هر سن و سالی که به سر می‌برید باید بدانید که زیاده‌روی در مصرف خوردنی‌ های شب یلدا شاید برای شما گران تمام شود. توجه به نکاتی که در ادامه این مطلب به آنها اشاره خواهد شد، برای حفظ سلامتی شما مفید خواهد بود؛ پس با ما همراه باشید.

فلسفه شب یلدا

بلندترین شب سال در نیمکره شمالی زمین، شب چله یا یلدا نام دارد. از زمان غروب آفتاب در سی‌ام آذر تا طلوع آفتاب در اولین روز دی‌ماه را شب یلدا می‌نامند. یلدا به معنای “زایش زادروز” یا “تولد” است. بر اساس باور ایرانیان باستان نخستین روز زمستان، روز زایش خورشید بود زیرا از آن پس روزها بلندتر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شد و آنها بهتر می‌توانستند از نور و روشنایی خورشید بهره بگیرند. به همین دلیل شب چله را جشن می‌گرفتند و این رسم نیک از آن زمان تاکنون برای ما ایرانیان به یادگار مانده است.

خوراکی های مخصوص شب یلدا کدامند ؟

معمولا در سفره یا میزی که به منظور پذیرایی شب یلدا چیده می‌شود، خوراکی‌های زیر به چشم می‌خورند:

• هندوانه
• انار
• آجیل
• لبو
• انواع میوه‌های زمستانی (سیب، پرتقال، خرمالو، کیوی و …)
• شیرینی

در شب چله برای شام در مناطق گوناگون ایران غذاهای مختلف و متنوعی سرو می‌شود. سبزی پلو با ماهی، کلم پلو شیرازی، خشیل، مرصع پلو، خورش انار و بادنجان و مسمای انار از جمله این غذاها هستند.

توصیه هایی مهم در مورد خوردنی های شب یلدا

شب یلدا علاوه بر اینکه بلندترین شب سال است، پرخوراک‌ترین شب سال نیز می‌تواند باشد زیرا چنانچه اشاره کردیم، تنوع خوراکی‌ها در این شب بسیار زیاد است. برای اینکه در کنار خاطرات زیبای این شب، به حفظ سلامتی خود و اطرافیانمان هم توجه داشته باشیم، بد نیست نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

آجیل خام استفاده کنید

مغزها یکی از خوش‌خوراک‌ترین خوردنی های شب یلدا به شمار می‌آیند. انواع مغزهای موجود در آجیل خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و به حفظ سلامتی شما کمک می‌کنند. محتویات آجیل به دلیل داشتن چربی زیاد معمولا هضم سنگینی دارند و بهتر است در مصرف آنها زیاده‌روی نشود. همچنین توصیه می‌شود که به جای آجیل شور و رنگی، از آجیل خام استفاده کنید که نمک و مواد افزودنی کمتری دارد. اگر فشار خون، تری گلیسیرید یا کلسترول بالا دارید، پیشنهاد می‌دهیم که به جای آجیل از میوه استفاده کنید تا مشکلی برای سلامتی شما پیش نیاید.

خوردنی های شب یلدا را با فاصله مصرف کنید

اکثر خوراکی‌هایی که در شب چله مورد استفاده قرار می‌گیرند، برای سلامتی مفید هستند. به خواص میوه‌هایی که در یلدا خورده می‌شوند، دقت کنید:

انار: این میوه پرطرفدار زمستانی دارای خواص آنتی اکسیدانی بوده و ضد ویروس و ضد تومور عمل می‌کند. انواع ویتامین‌های A، C، E، اسید فولیک و … در این میوه وجود دارند و خواص انار را دوچندان می‌کنند.

هندوانه: خواص هندوانه در پیشگیری از حمله‌های قلبی، سکته‌های مغزی و انواع سرطان آن را تبدیل به یک میوه شگفت‌انگیز می‌کند. مصرف یک پیمانه از این میوه تنها 46 کالری دارد اما سرشار از ویتامین C، A، برخی از ویتامین‌های گروه B و منیزیم است.

پرتقال: این میوه نیز از جمله میوه‌های زمستانی بوده که اگرچه مختص شب یلدا نیست اما معمولا برای پذیرایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پرتقال سرشار از ویتامین C بوده و در پیشگیری از سرماخوردگی می‌تواند مفید واقع شود.

نکته‌ای که باید به آن توجه نمایید این است که میوه‌های شب یلدا را همزمان با دیگر خوراکی‌هایی مثل آجیل مورد مصرف قرار ندهید زیرا ممکن است مشکلات گوارشی برای شما پدید آورند. بین خوردن آجیل و میوه حداقل 1 ساعت فاصله قرار دهید تا هضم مواد غذایی در بدن شما به خوبی صورت گیرد.

شام شب یلدا را سبک در نظر بگیرید

از آنجایی که تنقلات زیادی در شب یلدا مصرف می‌شود، بهتر است شام را سبک میل نمایید تا بیش از حد به معده و دستگاه گوارش شما فشار وارد نشود. دقت کنید که حداقل 2 تا 3 ساعت قبل از خواب شام خود را بخورید و با معده پر به رختخواب نروید چون در این صورت خواب خوبی را تجربه نخواهید کرد. همچنین اگر قرار است بعد از شام به سراغ مصرف آجیل و میوه بروید، دقت کنید که یک ساعت و نیم بین آنها فاصله بگذارید.

تنقلات مضر را کنار بگذارید

برخی از خانواده‌ها تنقلاتی همچون چیپس و پفک را هم جزء خوردنی های شب یلدا قرار داده و در کنار میوه و آجیل از آنها نیز برای پذیرایی استفاده می‌کنند. باید بدانید که مصرف این نوع تنقلات جز کالری اضافی چیز دیگری عاید شما نخواهد کرد. از طرف دیگر با وجود همه خوراکی‌های رنگین و پرفایده‌ای که ویژه شب یلدا در نظر گرفته می‌شود، مصرف دیگر تنقلات واقعا ضرورتی ندارد. همچنین سعی کنید به جای اینکه چای خود را با شیرینی بنوشید، از چند عدد توت خشک یا کشمش استفاده نمایید تا قند خون شما بی‌رویه افزایش نیابد. به خصوص اگر دیابت دارید، در این زمینه باید بسیار هشیارانه عمل کنید.

سخن پایانی

خوردنی های شب یلدا آنقدر لذیذ و دلچسب هستند که حتی نگاه کردن به آنها هم اشتهای شما را دو چندان می‌کند؛ به خصوص که معمولا با تزئینات زیبایی نیز پیش روی شما قرار می‌گیرند. اما به هر حال در مصرف این خوراکی‌ها باید دقت کرد تا شیرینی دقایق طولانی‌‌ترین شب سال با بروز مشکلات سلامتی به تلخی بدل نشود. اگر از بیماری زمینه‌ای مثل دیابت، فشار خون و کلسترول رنج می‌برید، در آنچه که قرار است در شب چله میل کنید، دقت بیشتری به خرج دهید.