آلوپورینول

آلوپورینول به عنوان یک داروی ضد اوریکمیک، به کاهش سطح اسید اوریک در خون و کنترل تشکیل بلورهای اسید اوریک در مفاصل کمک می‌کند. این دارو، با اثرات خود در جلوگیری از تجمع اسید اوریک و کنترل التهابات مرتبط با نقرس (یا کلیه)، به بیماران این اختلال امکان بهبود وضعیت و کیفیت زندگی را می‌دهد. نقرس، یکی از اختلالات دردناک مرتبط با متابولیسم اسید اوریک است که به عنوان یکی از مشکلات افزایش یافته در جوامع مدرن، به سرعت در حال افزایش است. این بیماری، ناشی از افزایش سطح اسید اوریک در خون و تشکیل توده‌های مؤلفه‌های بلوری در مفاصل است که باعث درد شدید، التهاب و مشکلات حرکتی می‌شود. یکی از داروهای موثر و گسترده در این زمینه، داروی Allopurinol نام دارد.

اشکال دارویی آلوپورینول

1. قرص 100 میلی گرم و 300 میلی گرم
2. پودر برای تزریق 500 میلی گرم در ویال

موارد مصرف قرص آلوپورینول

آلوپورینول برای درمان نقرس (نوعی آرتریت که در آن اسید اوریک، یک ماده طبیعی در بدن، در مفاصل تجمع می‌یابد و باعث حملات ناگهانی قرمزی، تورم، درد و گرما در یک یا چند مفصل می‌شود) و انواع خاصی  از سنگهای کلیه استفاده می‌شود. داروی آلوپورینول همچنین برای درمان سطوح بالای اسید اوریک که در خون به دلیل تجزیه تومورها در افراد مبتلا به انواع خاصی از سرطان که تحت درمان با داروهای شیمی درمانی هستند، استفاده می‌شود. این دارو برای درمان سنگ‌های کلیه که در افرادی که سطح اسید اوریک بالایی در ادرار دارند نیز دارای کاربرد است. آلوپورینول در دسته‌ای از داروها به نام مهارکننده‌های گزانتین اکسیداز جای دارد که با کاهش تولید اسید اوریک در بدن عمل می‌کند. لازم بذکر است، سطوح بالای اسید اوریک ممکن است باعث حملات نقرس یا سنگ کلیه شود.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Allopurinol

مکانیسم عمل داروی آلوپورینول مهارکننده زانتین اکسیداز؛ از تبدیل هیپوگزانتین به گزانتین به اسید اوریک جلوگیری می‌کند. تولید اسید اوریک را بدون ایجاد اختلال در سنتز پورین‌های حیاتی کاهش می‌دهد. شروع اثر دارو 2-3 روز و حداکثر زمان پلاسما 0.5-2 ساعت می‌باشد. حذف در نیمه عمر داروی اصلی، 1-3 ساعت و متابولیت فعال، 15-20 ساعت و دفع از طریق ادرار (80%) و مدفوع (10-20%) صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی Allopurinol

داروی آلوپورینول به صورت خوراکی معمولاً یک یا دو بار در روز و ترجیحاً بعد از غذا مصرف می‌شود. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز تقریباً در همان زمان مصرف کنید. در بیشتر موارد احتمالاً پزشک شما دارو را با دوز کم شروع می‌کند و به تدریج دوز شما را افزایش می‌دهد. بعد از مصرف دارو ممکن است چندین ماه یا بیشتر طول بکشد تا شما فواید کامل آلوپورینول را احساس کنید. این دارو در برخی موارد تعداد حملات نقرس را در چند ماه اول مصرف آن افزایش می‌دهد، اگرچه در نهایت از حملات جلوگیری خواهد کرد. همچنین پزشک به برخی بیماران داروی دیگری مانند کلشی سین را برای جلوگیری از حملات نقرس برای چند ماه اولی که آلوپورینول مصرف می‌کنید تجویز خواهد کرد.

زمان مصرف آلوپورینول

1. داروی آلوپورینول برای درمان نقرس خفیف، 100 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که در ادامه به صورت هفتگی به 200-300 میلی گرم در روز افزایش خواهد یافت. این مقدار دوز برای نقرس متوسط تا شدید، 100 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی در ابتدا که هفتگی به 400-600 میلی گرم در روز افزایش خواهد یافت.
2. هیپراوریسمی ناشی از ضد نئوپلاستیک در فرم خوراکی 600-800 میلی گرم در دوزهای منقسم 8 الی 12 ساعته روزانه مصرف می‌شود که 1 الی 2 روز قبل از شیمی درمانی شروع میگردد. این مقدار دوز برای تزریق داخل وریدی 200-400 میلی گرم بر متر مربع روازنه مصرف می‌شود که ممکن است به صورت انفوزیون منفرد یا در دوزهای مساوی در فواصل 6، 8، 12 ساعته از 1 تا 2 روز قبل از شیمی درمانی تجویز شود.
3. داروی آلوپورینول (Allopurinol) برای درمان هیپراوریسمی در کودکان، 10 میلی گرم بر کیلوگرم در روز به صورت خوراکی در دوزهای منقسم 12 ساعته استفاده می‌شود که مقدار کلی مصرفی نباید از 600 میلی گرم در روز تجاوز کند.
4. در جهت هیپراوریسمی ناشی از ضد نئوپلاستیک در کودکان کمتر از 6 سال، 150 میلی گرم در روز منقسم هر 8 ساعت، کودکان 6 تا 10 سال 300 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا دوزهای تقسیمی 8 ساعته و افراد بیش از 10 سال 600-800 میلی گرم روزانه با شروع 1-2 روز قبل از شیمی درمانی مصرف می‌شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی آلوپورینول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیر‌فعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. بیماران قبل از مصرف دارو سوابق پزشکی از جمله اختلالات کلیوی یا کبدی، مشکلات قلبی عروقی، درد قفسه سینه، تنگی نفس، مشکلات کلیوی شدید، حساسیت به آلوپورینول و… را به پزشک اطلاع دهید. این دارو در برخی بیماران سبب خواب آلودگی شده است، به همین جهت در طول درمان از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالا دارند، خودداری کنید.

1. در اولین علائم واکنش‌های آلرژیک (اولین علامت بثورات پوستی، واسکولیت یا سندرم استیونز جانسون، بثورات دارویی همراه با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) و واسکولیت عمومی، سمیت کبدی برگشت ناپذیر) قطع شود.
2. در برخی بیماران Myelosuppression گزارش شده است. هنگام تجویز داروهای دیگری که باعث سرکوب میلوسکوپ می‌شوند، احتیاط کنید. سیتوپنی در اوایل 6 هفته تا 6 سال پس از شروع درمان رخ داده است. مصرف همزمان با داروهای سیتوتوکسیک مرتبط با سرکوب میلو ممکن است خطر سرکوب میلو را افزایش دهد. هنگام استفاده همزمان از داروهای سیتوتوکسیک، شمارش خون را بیشتر کنترل کنید.
3. مواردی از سمیت کبدی برگشت‌پذیر بالینی در بیمارانی که از این دارو استفاده می‌کنند، رخ داده است. همچنین در برخی از بیماران، افزایش بدون علامت در آلکالین فسفاتاز سرم یا ترانس آمیناز سرم مشاهده شده است. اگر بی‌اشتهایی، کاهش وزن یا خارش در بیماران تحت درمان ایجاد شد، آنزیم‌های کبدی را ارزیابی کنید. در بیماران مبتلا به بیماری‌‍های کبدی از قبل موجود، آنزیم‌های کبدی را به صورت دوره‌ای کنترل کنید. در بیماران مبتلا به افزایش آنزیم‌های کبدی، درمان را قطع کنید.
4. خطر افزایش حساسیت در بیماران تحت درمان با مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) افزایش یافته است.
5. هنگامی که با آموکسی‌سیلین یا آمپی‌سیلین مصرف شود، ممکن است خطر بثورات پوستی را افزایش دهد.
6. در طول درمان همزمان، دوز آزاتیوپرین و مرکاپتوپورین را به 25 تا 33 درصد کاهش دهید.
7. بروز واکنش‌های حساسیت مفرط ممکن است در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، به ویژه در بیمارانی که دیورتیک‌های تیازیدی دریافت می‌کنند، افزایش یابد. کاهش دوز در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه را در نظر بگیرید.

عود نقرس با داروی آلوپورینول

1. عود نقرس در طول شروع درمان گزارش شده است، حتی زمانی که سطح اسید اوریک سرم طبیعی یا غیر طبیعی به دلیل حرکت اورات از رسوبات بافتی به دست آمده باشد.
2. حتی با درمان کافی، ممکن است چند ماه طول بکشد تا مخزن اسید اوریک به اندازه کافی برای کنترل شعله‌ها تخلیه شود. عودها معمولاً پس از چند ماه درمان کوتاه‌تر و شدت کمتری پیدا می‌کنند.
3. به منظور جلوگیری از عود نقرس هنگام شروع درمان، درمان پیشگیرانه همزمان با کلشی سین یا یک عامل ضد التهابی توصیه می‌شود. به بیماران توصیه کنید حتی در صورت بروز عود نقرس به درمان پیشگیرانه ادامه دهند، زیرا ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا عود نقرس کنترل شود.

سمیت کلیوی در داروی آلوپورینول

1. درمان در برخی موارد منجر به آسیب حاد کلیه به دلیل تشکیل سنگ‌های گزانتین یا به دلیل رسوب اورات‌ها در بیمارانی که همزمان داروهای اوریکوزوریک دریافت می‌کنند، می‌شود. بیماران مبتلا به بیماری کلیوی از قبل موجود از جمله بیماری مزمن کلیه یا سابقه سنگ کلیه، ممکن است در حین دریافت درمان در معرض خطر بدتر شدن عملکرد کلیه یا آسیب حاد کلیه ناشی از سنگ گزانتین باشند.
2. در بیمارانی که برای درمان نقرس یا مدیریت سنگ‌های اگزالات کلسیم مکرر درمان دریافت می‌کنند، در مراحل اولیه تجویز آلوپورینول به طور مکرر عملکرد کلیه را کنترل کنید.
3. مصرف مایعات را به اندازه کافی برای تولید حداقل 2 لیتر ادرار در روز، ادرار خنثی یا ترجیحاً کمی قلیایی حفظ کنید تا از احتمال تشکیل سنگ‌های گزانتین جلوگیری شود و از رسوب کلیوی اورات در بیمارانی که داروهای اوریکوزوریک مصرف می‌کنند، کمک کند.
4. در بیمارانی که این دارو را برای مدیریت سندرم لیز تومور دریافت می‌کنند، عملکرد کلیه را حداقل روزانه در مراحل اولیه تجویز آلوپورینول کنترل کنید. مصرف مایعات به اندازه کافی برای تولید برون ده ادراری حداقل 2 لیتر در روز در بزرگسالان و حداقل 2 لیتر در متر مربع در روز (یا حداقل 100 میلی لیتر در متر مربع / ساعت) در بیماران اطفال حفظ شود.

موارد منع مصرف داروی آلوپورینول

1. بیماران با سابقه واکنش شدید به هر فرمول این دارو
2. اين دارو برای درمان حمله نقرسی و بدون علامت اسيد اوريک خون نبايد مصرف شود.

عوارض جانبی قرص آلوپورینول (Allopurinol)

حالت تهوع و استفراغ، راش، خون دماغ، سرگیجه، آب مروارید، کاهش میل جنسی، نارسایی کلیه و… برخی از عوارض داروی آلوپورینول (Allopurinol) می‌باشد. در صورتی که هرکدام از این عوارض ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز عوارض جانبی جدی از جمله درد در قفسه سینه، درد شکمی شدید، تنگی نفس، عود نقرس یا درد کلیه‌ها، استفراغ شدید و… به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز نسخه را تغییر دهد.

1. راش
2. حالت تهوع
3. نارسایی کلیه
4. استفراغ
5. آرترالژیا
6. دیسکرازی های خونی
7. برونکواسپاسم
8. ناهنجاری‌های قلبی عروقی
9. آب مروارید
10. گیجی
11. کاهش میل جنسی
12. سرگیجه
13. اکیموز
14. ناهنجاری‌های الکترولیت
15. خون دماغ شدن

تداخل دارویی آلوپورینول

1. تداخلات رده X (پرهیز): کاپسیتابین، دیدانوزین، پگلوتیکاز، تگافور
2. افزایش اثرات داروها توسط آلوپورینول: آموکسی‌سیلین، آمپی‌سیلین، آزاتیوپرین، بک آمپی سیلین، بنداموستین، کاربامازپین، سیکلوفسفامید، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دیدانوزین، دوکسوفیلین، مرکاپتوپورین، پگلوتیکاز، ریلوزول، مشتقات تئوفیلین، آنتاگونیست‌های ویتامین K
3. افزایش اثرات آلوپورینول: مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI)، دیورتیک های لوپ، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی
4. کاهش اثرات داروها توسط آلوپورینول: کپسیتابین، تگافور

مصرف قرص آلوپورینول (Allopurinol) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های منتشر شده محدود موجود در مورد مصرف آلوپورینول در زنان باردار، الگوی واضح یا افزایش فراوانی پیامدهای نامطلوب رشدی را نشان نمی‌دهد. در میان تقریباً 50 بارداری که در مقالات منتشر شده شرح داده شده است، 2 نوزاد با ناهنجاری‌های مادرزادی عمده با قرار گرفتن در معرض آلوپورینول توسط مادر مشاهده شده است. به زنان باردار در مورد خطرات احتمالی جنین توصیه‌ کنید.

مطالعات حیوانی آلوپورینول در بارداری

1. بر اساس یافته‌های موجود در حیوانات، این دارو ممکن است هنگام تجویز به زن باردار باعث آسیب به جنین شود. پیامدهای رشد نامطلوب توصیف شده در حیوانات در معرض این دارو و متابولیت آن اکسی پورینول پس از تجویز آلوپورینول مادری از جفت عبور می‌کند.
2. مطالعات تولید مثلی که در موش‌ها و خرگوش‌ها با دوزهای حداکثر بیست برابر دوز معمول انسان (5 میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز) انجام شد، به این نتیجه رسید که هیچ گونه اختلالی در باروری یا آسیب به جنین به دلیل آلوپورینول وجود ندارد. گزارش منتشر شده‌ای در موش‌های باردار وجود دارد که 50 یا 100 میلی گرم بر کیلوگرم آلوپورینول به صورت داخل صفاقی در روزهای 10 یا 13 حاملگی دریافت کردند. تعداد جنین‌های مرده در سدهایی که 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم آلوپورینول دریافت کرده‌اند، افزایش یافته است.
3. افزایش تعداد ناهنجاری‌های خارجی در جنین در هر دو دوز آلوپورینول در روز 10 بارداری و افزایش تعداد ناهنجاری‌های اسکلتی در جنین در هر دو دوز در روز 13 بارداری وجود داشت. نمی‌توان تعیین کرد که آیا این یک اثر جنینی است یا یک اثر ثانویه به سمیت مادر، با این حال، هیچ مطالعه کافی یا به خوبی کنترل شده در زنان باردار وجود ندارد. از آنجایی که مطالعات تولید مثل حیوانی همیشه پاسخ انسان را پیش بینی نمی‌کند، این دارو باید در دوران بارداری تنها در صورت نیاز واضح استفاده شود.

تاثیر داروی آلوپورینول در شیردهی

آلوپورینول (Allopurinol) و اکسی پورینول در شیر انسان وجود دارد. بر اساس اطلاعات یک گزارش، آلوپورینول و متابولیت فعال آن، اکسی پورینول، در شیر مادر در پنج هفته پس از زایمان با دوز نسبی تخمینی نوزاد 0.14 و 0.2 میلی گرم بر کیلوگرم آلوپورینول و بین 7.2 تا 8 میلی گرم تشخیص داده شد. هیچ گزارشی از اثرات آلوپورینول بر روی شیرخوار تغذیه شده با شیر مادر یا تولید شیر وجود ندارد. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی جدی در کودک، به زنان توصیه کنید در طول درمان با این دارو و تا یک هفته پس از آخرین دوز، از شیردهی خودداری کنند.

شرایط نگهداری داروی Allopurinol

داروی آلوپورینول (Allopurinol) باید در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تا حدامکان از کودکان و حیوانات دور نگه داشته شود و درصورت خرابی یا تمام شدن تاریخ مصرف، آن را به درستی دور بریزید.

کلام آخر آلوپورینول

در این مقاله با عنوان داروی Allopurinol از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز خواندیم که با توجه به پژوهش‌ها و تحقیقات انجام‌شده در زمینه درمان نقرس با استفاده از داروی آلوپورینول، به نظر می‌رسد این دارو یک گزینه موثر و اساسی برای کنترل و مدیریت این بیماری پیچیده و دردناک است. آلوپورینول با کاهش سطح اسید اوریک در خون و پیشگیری از تشکیل بلورهای اسید اوریک در مفاصل، به بیماران نقرس امکان بازگشت به فعالیت‌های روزمره خود را فراهم می‌کند. با این حال، همواره توصیه می‌شود که پیش از شروع هر گونه درمان، با پزشک خود مشورت کنند.

منبع سایت: Medscape