تخمک گذاری یکی از مراحل کلیدی در فرآیند بارداری است که وابسته به موازنه دقیق هورمون‌ها و عملکرد سیستم تنظیم تولید مثلی زنان می‌باشد. در برخی موارد، ناتوانی در تخمک گذاری میتواند یکی از چالش‌های مهم در مسیر حاصل‌شدن بارداری باشد. در این زمینه، داروهای مختلفی برای بهبود عملکرد تخمدان و افزایش احتمال بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. منوتروپین یکی از داروهایی است که به عنوان ابزاری موثر در مواجهه با مشکلات تخمک گذاری تخمدان شناخته شده است. در ادامه به بررسی اشکال دارویی، مکانیسم عمل موارد مصرف و احتیاط داروی Menotropins خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی منوتروپین
- پودر برای تزریق: LH/FSH 75 واحد بین المللی
موارد مصرف داروی منوتروپین
داروی منوتروپین برای درمان برخی از مشکلات باروری در زنان استفاده میشود. این دارو هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) را فراهم کرده که به تخمدان‌های سالم کمک میکند تا تخمک بسازند. منوتروپین معمولاً در ترکیب با هورمون دیگری (گنادوتروپین کوریونی انسانی-hCG) استفاده میشود تا با ایجاد رشد و آزادسازی تخمک بالغ (تخمک‌گذاری) به باردار شدن کمک کند. این دارو برای زنانی که تخمدان‌هایشان دیگر تخمک نمی‌سازد کاربردی ندارد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Menotropins
مکانیسم عمل منوتروپین، LH و FSH گنادوتروپین‌های هیپوفیز هستند که عملکرد غدد جنسی، از جمله اسپرماتوژنز و تخمک گذاری را تحریک میکنند. دفع این دارو از طریق ادرار (8٪ بدون تغییر) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی Menotropins
داروی منوتروپین باید با دستور و نسخه پزشک تجویز و مقدار و زمان آن توسط وی تعیین شود. این دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک زیر پوست تزریق کنید. دوز و طول درمان بر اساس وضعیت پزشکی شما، پاسخ به درمان و سایر داروهایی است که ممکن است مصرف کنید. قبل از مصرف با پزشک در رابطه با داروهای مورد استفاده خود (داروهای گیاهی و شیمیایی) مشورت کنید تا در صورت نیاز دوز آنها را تغییر یا قطع کند. حتماً تمام قرارهای پزشکی را رعایت کنید تا پزشک بتواند پاسخ شما را از نزدیک برای تعیین دوز مناسب زیر نظر داشته باشد.
زمان مصرف منوتروپین
سازنده داروی منوتروپین توصیه میکند که دوز شما نباید بیش از 450 واحد بین المللی در روز باشد و دارو نباید بیش از 20 روز در هر چرخه درمانی استفاده شود. دوز را تغییر ندهید یا از این دارو برای مدت طولانی‌تر از زمان تجویز شده استفاده نکنید، مگر اینکه پزشکتان دستور دهد. تمام دستورالعمل‌ها را برای مخلوط کردن مناسب با مایع مناسب ارائه شده با این دارو دنبال کنید. قبل از استفاده، محلول را از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ به صورت چشمی بررسی کنید. قبل از تزریق هر دوز، محل تزریق را با الکل تمیز کنید. مهم است که محل تزریق را روزانه تغییر دهید تا از ایجاد ناراحتی و نواحی مشکل دار زیر پوست جلوگیری کنید.
طریقه مصرف منوتروپین در بزرگسالان
- داروی منوتروپین برای القای تخمک گذاری در نام تجاری Repronex، 150 IU به صورت تزریق ماهیچه‌ای یا زیرجلدی برای 5 روز اول درمان استفاده میشود. توجه داشته باشید که از 75-150 IU در هر تنظیم تجاوز نکند (از 450 IU/دوز تجاوز نکند). اگر پاسخ بیمار رضایت بخش بود، یک روز پس از آخرین دوز منوتروپین، 5000-10000 واحد hCG تجویز کنید.
- ART (تکنولوژی کمک باروری) در نام تجاری Menopur، 225 IU روزانه به صورت تزریق زیرجلدی برای زنانی که آگونیست GnRHبرای سرکوب هیپوفیز دریافت کرده‌اند، استفاده میشود. درمان نباید بیش از 20 روز باشد و تنظیم دوز را پس از 5 روز بر اساس پاسخ تخمدان، همانطور که توسط ارزیابی اولتراسوند رشد فولیکولی و سطح استرادیول سرم تعیین میشود، در نظر بگیرید.
- در ادامه نیز، تنظیم دوز اضافی را بیشتر از هر دو روز یا بیشتر از 150 واحد بین المللی در هر تنظیم انجام ندهید. درمان را تا زمانی که رشد کافی فولیکولی مشخص شود ادامه دهید و سپس hCG تجویز کنید. در مواردی که نظارت بر تخمدان حاکی از افزایش خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان در آخرین روز درمان با منوتروپین است، از تجویزhCG خودداری شود .
- ART (تکنولوژی کمک باروری) در نام تجاری Repronex، 225 واحد به صورت تزریق زیرجلدی در بیمارانی که آگونیست GnRHبرای سرکوب هیپوفیز دریافت کرده‌اند، تجویز میشود. این فرایند هر 2 روز انجام شود و از 75-150 IUدر هر تنظیم تجاوز نکند. اگر پاسخ بیمار رضایت بخش بود، یک روز پس از آخرین دوز منوتروپین، 5000-10000 واحد بین المللی hCGتجویز کنید.
- اگر استرادیول سرم بیش از 2000 pg/mL باشد و اگر تخمدانها به طور غیرطبیعی بزرگ هستند یا درد شکمی رخ داد، دوز hCG را تجویز نکنید. همچنین بیمار باید از رابطه جنسی خودداری کند. اگر رشد فولیکولی ناکافی باشد یا بارداری رخ ندهد، ممکن است درمان را تکرار کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی منوتروپین، اگر به آن یا به سایر داروهای حاوی هورمون محرک فولیکول یا هورمون لوتئینه کننده حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سایر مشکلات باروری (مانند نارسایی اولیه تخمدان)، خونریزی غیر طبیعی رحم یا واژن، مشکلات تیروئید، مشکلات غده فوق کلیوی، سرطان، مشکل اندام‌های تولید مثل، تومور در مغز (مانند تومور هیپوفیز)، کیست یا بزرگ شدن تخمدان، پیچ خوردگی تخمدان، سابقه لخته شدن خون، اختلالات لخته شدن خون، چاقی، سکته، برخی بیماری‌های قلبی (مانند حمله قلبی)، مشکلات ریوی و… با احتیاط مصرف شود.
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) گزارش شده است. OHSS یک رویداد پزشکی متمایز از بزرگ شدن تخمدان بدون عارضه است و ممکن است به سرعت پیشرفت کند و به یک رویداد پزشکی جدی تبدیل شود. مشخصه آن افزایش چشمگیر نفوذپذیری عروق است که میتواند منجر به تجمع سریع مایع در حفره صفاق، قفسه سینه و به طور بالقوه پریکارد شود.
- این دارو فقط باید توسط پزشکانی که در اختلالات باروری کاملاً مجرب هستند تجویز شود.
- از کمترین دوز اثر برای به حداقل رساندن بزرگی غیرطبیعی تخمدان استفاده کنید. اگر تخمدانها در روز آخر درمان بزرگ شده‌اند، به دلیل خطر ابتلا به OHSS، دارو hCG را تجویز نکنید.
- مصرف منوتروپین ممکن است باعث عوارض ریوی و عروقی شود (مانند آتلکتازی، ARDS). همچنین پیچ خوردگی تخمدان پس از درمان با گنادوتروپین‌ها گزارش شده است.
- حاملگی چند جنینی و تولد با تمام درمان‌های گنادوتروپین گزارش شده است. همچنین افزایش بروز سقط خود به خود و نئوپلاسم‌های تخمدانی مشاهده شده است (بدون علت).
- بروز ناهنجاری‌های مادرزادی پس از انجام برخی ART (به ویژه IVF یا ICSI) ممکن است کمی بیشتر از بارداری خود به خود باشد (احتمالاً به دلیل ویژگی‌های والدین).
- از آنجایی که زنان نابارور تحت ART اغلب ناهنجاری‌های لوله‌های رحمی دارند، ممکن است بروز حاملگی خارج از رحم افزایش یابد.
موارد منع مصرف داروی منوتروپین
- بارداری (ممکن است به جنین آسیب برساند)
- حساسیت مفرط
- سطوح بالای FSH نشان دهنده نارسایی اولیه تخمدان است
- وجود غدد درون ریز غیرگنادال کنترل نشده (مانند اختلالات تیروئید، آدرنال یا هیپوفیز)
- تومورهای وابسته به هورمون جنسی دستگاه تناسلی و اندام جانبی
- تومورهای غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
- خونریزی غیرطبیعی رحم با منشا نامشخص
- کیست تخمدان یا بزرگ شدن منشا نامشخص، که به دلیل سندرم تخمدان پلی کیستیک نیست.
عوارض جانبی منوتروپین (Menotropins)
سردرد، درد خفیف معده یا نفخ، قرمزی و درد در محل تزریق، حساسیت سینه یا سرگیجه برخی از عوارض جانبی شایع داروی منوتروپین می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل علائم مشابه آنفولانزا (مانند تب، لرز، درد مفاصل، درد عضلانی، خستگی)، ضعف در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن، تغییرات ناگهانی بینایی، سردرد شدید ناگهانی، درد و تورم عضلات ساق پا، درد قفسه سینه، تنگی نفس و… می‌باشد. در صورت بروز این موارد به پزشک مراجعه کرده تا از عوارض جلوگیری شود.
- سردرد
- درد شکم
- حالت تهوع
- درد محل تزریق
- ضعف، میگرن و سرگیجه
- حساسیت سینه
- گرگرفتگی و بی نظمی قاعدگی
- گرفتگی یا پری شکم
- یبوست و اسهال
- بیماری تخمدان
- خونریزی واژینال
- کمردرد
- افزایش سرفه
- اختلال تنفسی
- سندرم شبه آنفولانزا
تداخل دارویی منوتروپین
تداخل قابل توجهی ذکر نشده است.
مصرف داروی منوتروپین (Menotropins) در دوران بارداری و شیردهی
مصرف داروی منوتروپین (Menotropins) در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است. این دارو یک هورمون استروژنی است که میتواند باعث ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین شود. همچنین، این دارو وارد شیر مادر میشود و به کودک شیرخوار آسیب می‌رساند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، قبل از مصرف داروی منوتروپین با پزشک خود مشورت کنید.
شرایط نگهداری داروی Menotropins
داروی منوتروپین باید در دمای یخچال و به دور از گرما نگهداری شود. تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند. زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آنها را به راحتی باز کنند.
کلام آخر داروی منوتروپین
در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به بررسی نقش داروی منوتروپین در افزایش تخمک گذاری تخمدان و بهبود فرآیند بارداری پرداختیم. این دارو به عنوان یک بتابلاکر اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر سیستم تنظیم تولید هورمونهای جنسی زنان دارد. با تنظیم فعالیت هورمونهای FSH و LH، این دارو میتواند بهبودی در تخمک گذاری و کیفیت تخمک‌ها به ارمغان آورد. در نتیجه، استفاده از منوتروپین به عنوان یک راهکار موثر در مواجهه با مشکلات تخمک گذاری تخمدان و افزایش احتمال بارداری مطرح میشود.
منبع سایت: Medscape
