کاربرد آلفا هیدروکسی اسید (AHA) در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست

به منظور حذف سلول‌های مرده پوست و کمک به لایه برداری می‌توانید از ترکیبی به نام آلفا هیدروکسی اسید استفاده کنید. آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) به گروهی از اسیدها اطلاق می‌شود که به طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها و مواد غذایی وجود دارد. بیشتر افراد برای کاهش لکه‌های تیره پوست یا هایپرپیگمانتاسیون و همچنین محو کردن اسکارهای پوستی به سراغ محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید می‌روند. در این مقاله در مورد اینکه دقیقا آلفا هیدروکسی اسید چیست؟ اطلاعات جامع‌تری به شما خواهیم داد.

آلفا هیدروکسی اسید چیست؟

چنانچه شرح دادیم آلفا هیدروکسی اسیدها گروهی از اسیدها هستند که به طور طبیعی در بعضی از مواد غذایی یافت می‌شوند. بسیاری از محصولات مراقبت از پوست که حاوی آ اچ آ هستند، برای لایه‌برداری از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. AHA‌ها با از بین بردن ماده چسبنده‌ای که سلول‌های پوست را به هم متصل نگه می‌دارد، باعث شل شدن لایه بالایی پوست می‌شوند. در این صورت پوست تشویق می‌شود تا سلول‌های بیشتری بسازد و گردش رشد سلولی افزایش می‌یابد. در ترکیبات بسیاری از سرم‌های پوست، تونرها، کرم‌ها و انواع لایه بردار صورت آلفا هیدروکسی اسید را می‌توانید ببینید.

انواع آلفا هیدروکسی اسید

مهم‌ترین انواع آ اچ آ عبارتند از:

• اسید لاکتیک که در لبنیات و سبزیجات تخمیری وجود دارد.
• اسید گلیکولیک که از نیشکر به دست می‌آید.
• یک مورد دیگر اسید مالیک که در سیب وجود دارد.
• و اسید تارتاریک که در انگور وجود دارد.

معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین AHA‌ها اسید لاکتیک و گلیکولیک هستند اما دقت داشته باشید عملکرد همه آلفا هیدروکسی اسیدها مشابه یکدیگر است. اسید هیدروکسی کاپروییک که منبع حیوانی دارد هم یک نوع دیگر از آلفا هیدروکسی اسید به شمار می‌آید. علاوه بر لایه‌بردارها در کرم روشن کننده و ضد لک هم از AHA به وفور استفاده می‌شود.

فواید AHA چیست؟

AHA‌ ها برای پوست کاربردهای گوناگونی دارند:

لایه برداری ملایم از پوست به کمک آ چ آ

به ویژه اگر پوست خشک یا حساس دارید از لایه‌برداری استفاده کنید که حاوی AHA باشد زیرا با استفاده از این ماده احتمال بروز تحریک پوستی کمتر است. مهم‌ترین کاربرد AHA در درجه اول لایه‌برداری از پوست به حساب می‌آید. هنگام لایه‌برداری سلول‌های رویی پوست که در واقع مرده هستند، از بین می‌روند. اما راه برای تولید سلول‌های جدید پوست باز می‌شود.

با بالا رفتن سن، چرخه سلولی طبیعی پوست کند شده و در نتیجه تعداد سلول‌های مرده پوست افزایش می‌یابد. زمانی که تعداد سلول‌های مرده پوست بیش از حد شوند، در کنار هم جمع شده و موجب می‌شوند تا پوست کدر به نظر برسد. تجمع سلول‌های مرده پوست زمینه‌ساز افزایش چین و چروک، لک‌های پوستی و آکنه خواهد شد. دقت کنید که هرچه AHA های بیشتری در یک محصول وجود داشته باشد، اثرات لایه برداری قوی‌تر خواهد بود.

بهبود بافت پوست

حالا که دانستید آلفا هیدروکسی اسید چیست؟ بهتر است این نکته را هم بدانید که لایه‌بردارهای اسیدی مانند AHA‌ها می‌توانند مشکل زبری و پوسته پوسته شدن پوست را بدون ایجاد تحریک از بین ببرند. در این صورت خشکی پوست، لک‌ها و کراتوز پیلاریس (اختلال پوست مرغی) کاهش خواهد یافت.

کاهش چین و چروک با محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید

هرچه زمان بیشتر طی می‌شود و فرد بیشتر در معرض اشعه مضر نور خورشید قرار می‌گیرد، گردش سلول‌های جدید پوست کمتر می‌شود. یعنی جایگزینی سلول‌های مرده با سلول‌های جدید کمتر اتفاق می‌افتد. در این صورت خطوط روی چهره و چین و چروک‌ها افزایش خواهند یافت. آلفا هیدروکسی اسیدها به برداشتن سلول‌های مرده از روی پوست کمک کرده و باعث می‌شود که سلول‌های زیری بالا آمده و خود را نشان دهند. استفاده طولانی مدت از آلفاهیدروکسی اسیدها ممکن است باعث افزایش کلاژن و الاستین در پوست شده و با افتادگی پوست مقابله کند. در واقع AHA‌ها در افزایش حالت ارتجاعی پوست موثر هستند.

کاهش هیپرپیگمانتاسیون، ملاسما و آسیب ناشی از نور خورشید

از لایه بردارهای حاوی AHA برای از بین بردن تیرگی پوست در بعضی از نواحی آن (هایپرپیگمانتاسیون) کمک می‌کنند. علت اصلی بروز هیپرپیگمانتاسیون تولید بیش از حد ملانین (رنگدانه پوست) است. همچنین اگر لک صورت بر اثر افزایش سن یا آسیب نور خورشید بوده یا ملاسما باشد، باز هم از لایه بردارهای AHA می‌توان بهره گرفت.

فواید آلفا هیدروکسی اسید برای جوش و آکنه

تجمع سلول‌های مرده پوست، منافذ پوست را بسته و باعث ایجاد جوش و آکنه می‌شود. آلفا هیدروکسی اسید با حذف سلول‌های مرده از روی پوست در درمان و جلوگیری از بروز آکنه موثر است. احتمال بروز جوش زمانی افزایش می‌یابد که منافذ پوست با ترکیبی از سلول‌های مرده، چربی (سبوم) و باکتری‌ها مسدود شوند. آلفا هیدروکسی اسیدها فقط مخصوص صورت نیستند. در قسمت‌های دیگری از بدن خود مثل سینه یا کمر هم اگر جوش دارید، می‌توانید از محصولات حاوی AHA استفاده نمایید.

کاهش منافذ باز در پوست های مستعد آکنه

افرادی که پوست مستعد آکنه دارند در بسیاری از موارد با مشکل باز شدن بیش از اندازه منافذ پوست روبرو هستند. AHA ها ممکن است بتوانند به کاهش اندازه منافذ بزرگ روی پوست کمک کنند.

افزایش کلاژن سازی در پوست با AHA ها

کلاژن نوعی پروتئین است که به حفظ سلامت پوست شما کمک کرده و در جوان‌سازی پوست نقش موثری دارد. با افزایش سن تولید کلاژن در بدن کاهش می‌یابد. عواملی همچون نور مضر خورشید نیز باعث می‌شوند تا تخریب کلاژن سریع‌تر صورت بگیرد. این مسئله باعث افتادگی پوست و شل شدن آن می‌شود. کلاژن در لایه میانی پوست یعنی درم قرار دارد. وقتی اپیدرم که لایه بالایی پوست است با استفاده از محصولات حاوی آ اچ آ برداشته می‌شود، این امکان به‌وجود می‌آید که این محصولات بتوانند به تقویت تولید کلاژن کمک کنند. پس آلفا هیدروکسی اسید از این طریق هم می‌تواند به جوان‌سازی پوست کمک کند.

فرق BHA با آلفا هیدروکسی اسید چیست؟

بتا هیدروکسی اسیدها گروه مشابهی از اسیدها هستند که به لایه‌برداری از پوست کمک می‌کنند. سالیسیلیک اسید رایج‌ترین نوع BHA در محصولات مراقبت از پوست است. برای مقایسه AHA و BHA با هم به جدول زیر دقت نمایید:

چنانچه در جدول اشاره کردیم BHA ها بیشتر برای پوست‌های چرب و مستعد آکنه مناسب به شمار می‌آیند. زیرا می‌توانند بافت پوست را بهبود بخشند، احتمال انسداد پوست را کم کنند و جوش‌های سرسیاه و سرسفید را از بین ببرند.

نحوه استفاده از AHA در محصولات مراقبت از پوست

کاربرد آلفا هیدروکسی اسید چیست؟ AHA‌ها می‌توانند در این محصولات وجود داشته باشند:

• پاک‌کننده‌ها
• تونرها یا تونیک‌ها
• پدهای صورت
• سرم‌های پوستی
• مرطوب کننده‌ها

برخی از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید بعد از استفاده باید از روی پوست شسته شوند اما بعضی دیگر نیاز است تا مدت زمان مشخصی روی پوست بمانند. غلظت AHA می‌تواند بر قدرت اثرگذاری محصول تاثیر بگذارد. به گفته متخصصان پوست قبل از انتخاب محصولات حاوی آ اچ آ و نوع لایه‌بردار بهتر است افراد نوع پوست خود را مشخص کنند. در این زمینه بهتر است از متخصص پوست کمک گرفته شود. نحوه استفاده از محصول حاوی آلفا هیدروکسی اسید باید با توجه به دستور پزشک یا دستوری که روی جلد محصول درج شده است، صورت گیرد.

به طور کلی اگر AHA در پاک‌کننده‌ها یا شوینده‌ها باشد، 30 ثانیه باید آن را روی پوست ماساژ داده و بعد با آب ولرم بشویید. بعد هم باید مرطوب کننده بزنید. اما اگر آ اچ آ در لایه بردار باشد، برای استفاده از آن ابتدا پوست باید تمیز شود و بعد محصول مورد نظر چند دقیقه روی پوست بماند. هر هفته یا 2 هفته یکبار می‌توان از لایه‌بردارهای حاوی اسید گلیکولیک استفاده نمود.

هشدارها در مورد مصرف محصولات حاوی AHA

قبل از استفاده از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید به نکات زیر دقت کنید:

• مقداری از محصول را روی ناحیه کوچکی از پوست امتحان کرده و بعد برای صورت خود بکار ببرید.
• اگر محصول مورد نظر باعث تحریک پوست شما شد و سوزش و خارش بوجود آورد، مصرف آن را متوقف نمایید.
• چنانچه واکنشی ایجاد نشد طبق دستوری که روی محصول نوشته شده آن را مورد استفاده قرار دهید.
• در صورتی که زخمی روی پوست دارید یا دچار آفتاب سوختگی شده‌اید از آلفاهیدروکسی اسید استفاده نکنید.
• برای نوزادان و کودکان نباید از محصولات حاوی AHA استفاده شود.

AHA ها و BHA ها می‌توانند حساسیت به اشعه ماورا بنفش خورشید (UV) را افزایش دهند. بنابراین بعد از استفاده از محصولات حاوی آ اچ آ نباید استفاده از کرم ضد آفتاب را فراموش کنید. FDA توصیه می‌کند که هنگام انتخاب محصولات حاوی AHA محصولی را بخرید که:

• غلظت آلفا هیدروکسی اسید در آن حداکثر 10% باشد.
• محصول SPF داشته باشد.
• و پی اچ (PH) آن 3.5 یا کمتر باشد.

پس از استفاده از آ اچ آ حتما کرم ضد آفتاب بزنید. هنگام خرید کرم ضد آفتاب محصولی را انتخاب کنید که Spf آن 30 یا بیشتر و همچنین ضد آب باشد و برچسب طیف گسترده داشته باشد.

عوارض استفاده بیش از حد از آلفا هیدروکسی اسید

استفاده بیش از حد و مکرر از محصولات حاوی AHA می‌تواند مشکلات و عوارضی را برای پوست ایجاد کند. از جمله این عوارض موارد زیر را می‌توان نام برد:

• تحریک پوست و سوزش آن
• پوسته پوسته شدن و خشکی پوست
• بروز لک و تغییر رنگ پوست
• افزایش حساسیت نسبت به دیگر محصولات مراقبت از پوست

چنانچه این عوارض مشاهده شوند، مصرف محصول باید متوقف شده و با پزشک مشورت صورت گیرد. جهت کاهش احتمال بروز عوارض جانبی بهتر است از محصولات AHA هر روز استفاده نشود؛ مگر اینکه دستور دیگری توسط پزشک ارائه شده باشد.

بهترین مقدار AHA در محصولات چقدر است؟

به طور کلی استفاده از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید با غلظت کمتر از 10 درصد توصیه می‌شود. بهتر است از محصولاتی که غلظت AHA در آنها بیش از 15% باشد اصلا استفاده نشود. سرم‌های پوستی، تونرها و مرطوب کننده‌ها در حالت کلی حاوی غلظت کمتری از AHA هستند. به عنوان مثال، یک سرم یا یک تونر ممکن است غلظت AHA 5 درصد داشته باشد. محصولات با غلظت بالای آلفا هیدروکسی اسید ( مانند لایه بردارهای اسید گلیکولیک) کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند تا خطر بروز عوارض جانبی کاهش یابد.

چقدر طول می کشد تا AHA اثر کند؟

در بیشتر موارد حتی بعد از اولین باری که از AHA یا BHA استفاده می‌کنید می‌توانید اثرات مصرف آنها را ببینید. اما اگر می‌خواهید محصولات حاوی این ترکیبات به عنوان مثال روی جوان‌سازی پوست یا از بین بردن لک‌های شما تاثیر داشته باشند، حداقل 12 هفته (3 ماه) باید به مصرف ادامه دهید.

استفاده از محصولات حاوی آ اچ آ معمولا هر روز توصیه نمی‌شود. حتی بعضی از متخصصان مصرف یک روز در میان را هم زیاد می‌دانند. در این زمینه حتما با پزشک مشورت کنید.

کلام آخر

آلفا هیدروکسی اسید چیست؟ گروهی از اسیدها هستند که در مواد غذایی یافت شده و معمولا از آنها به دلیل خاصیت لایه‌برداری در محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود. AHA ها می‌توانند به بهبود بافت پوست کمک کرده، لک‌های تیره را کاهش دهند و با پیری پوست مبارزه نمایند. اگر از آلفا هیدروکسی اسیدها استفاده می‌کنید، مصرف ضد آفتاب را هرگز و هرگز فراموش نکنید.