زخم های سوختگی و بهترین روش های درمان

سوختگی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های خانگی است که به ویژه در میان کودکان زیاد اتفاق می‌افتد و گاه بسیار دردناک و ناخوشایند است. سوختگی موجب از بین رفتن سلول‌های پوستی می‌شود و از این رو در برخی موارد با عواقب جدی می‌تواند همراه باشد و حتی منجر به مرگ شود. زخم های سوختگی انواع مختلفی دارند و بسته به درجه سوختگی درمان متفاوتی باید برای آنها صورت گیرد. در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز روش های درمان زخم های سوختگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

درجات مختلف سوختگی

معمولا سوختگی را در 3 درجه‌بندی مختلف قرار می‌دهند. سوختگی درجه 1 خفیف‌ترین و سوختگی درجه 3 شدیدترین نوع سوختگی محسوب می‌شود.

سوختگی درجه 1: در این نوع سوختگی خارجی‌ترین لایه پوست (اپیدرم) دچار قرمزی و اندکی درد می‌شود.

سوختگی درجه 2: این نوع سوختگی موجب ایجاد درد و قرمزی پوست و همچنین تورم و تاول زدن می‌شود. سوختگی درجه دو پوست را در ضخامت بیشتری (لایه اپیدرم و درم) تحت تاثیر قرار می‌دهد.

سوختگی درجه 3: در این درجه از سوختگی لایه درم به طور کامل تحت تاثیر قرار گرفته و سوختگی به بافت‌های زیرین پوست می‌رسد. زخم های این سوختگی معمولا سفید رنگ یا به رنگ ذغال هستند و فرد ممکن است در آن ناحیه هیچ حسی نداشته باشد.

البته سوختگی درجه 4 نیز داریم که در آن تمام علائم سوختگی درجه 3 وجود دارد به علاوه اینکه تاندون‌ها و استخوان‌ها نیز آسیب می‌بینند.

دلایل ایجاد زخم های سوختگی

سوختگی‌ها به دلایل متعددی از جمله موارد زیر اتفاق می‌افتند:

• سوختن با مایعات داغ مثل آب جوش
• سوختگی با مواد شیمیایی
• سوختگی الکتریکی
• سوختگی با آتش
• قرار گرفتن در معرض آفتاب بیش از حد

درجه سوختگی بستگی به عامل بروز آن ندارد. مثلا در سوختگی با آب جوش میزان آسیب بستگی به درجه حرارت آب و مدت زمان تماس آن با پوست دارد.

روش های درمان زخم های سوختگی

همان‌طور که عنوان شد روش های درمان زخم های سوختگی بسته به درجه سوختگی متفاوت است اما در همه انواع مختلف سوختگی اقدامات زیر را انجام دهید:

• آتش را خاموش کنید و یا شخص را از تماس با مایعات داغ، بخار آب و… دور نگه دارید.
• اگر لباس فرد سوخته است، کمک کنید تا آن را از تن خود بیرون بیاورد. اگر لباس به تن وی چسبیده است، اطراف آن را با قیچی ببرید یا پاره کنید. (لباس را به زور از ناحیه سوخته جدا نکنید)
• جواهرات، کمربند و لباس‌های تنگ را از تن شخص آسیب دیده بیرون بیاورید.

درمان زخم های سوختگی درجه 1

در سوختگی‌های درجه یک اقدامات زیر را جهت تسکین درد و سوزش انجام دهید:

• پوست سوخته را زیر آب خنک نگه دارید تا درد فروکش کند. (توجه داشته باشید که از آب یخ استفاده نکنید) اگر آب در دسترس نیست از کمپرس سرد استفاده کنید.
• با یک باند استریل یا پارچه تمیز زخم را بپوشانید.
• از کره، روغن، لوسیون‌ها و کرم‌ها (به خصوص اگر حاوی اسانس باشند) استفاده نکنید. روزانه 2 تا 3 بار از یک پماد بر پایه روغن استفاده نمایید.
• از مسکن‌هایی همچون استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
• در صورت افزایش درد، تورم، تب و تاول‌های بزرگ حتما به پزشک مراجعه کنید.
• به تاریخ آخرین باری که فرد واکسن کزاز زده است دقت داشته باشید زیرا اگر 10 سال از آن تاریخ گذشته است، واکسن باید تمدید شود.
• در صورت مراجعه به پزشک و تجویز وی از آنتی بیوتیک نیز می‌توان بهره گرفت.

خرید انواع پماد سوختگی

روش های درمان زخم های سوختگی درجه 2

در سوختگی‌های درجه دوم راهکارهای زیر را به کار بگیرید:

• به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب خنک غوطه‌ور شوید و اگر آب در دسترس نیست از کمپرس استفاده نمایید.
• از یخ استفاده نکنید؛ این عمل می‌تواند درجه حرارت بدن را پایین آورده و شدت آسیب را بیشتر کند.
• تاول‌ها را نترکانید و از کره یا پمادهایی که زخم را بدتر خواهند کرد، استفاده نکنید.
• با استفاده از باند استریل زخم سوختگی را بپوشانید.
• به فرد آسیب دیده کمک کنید تا دراز بکشد و پاهای خود را حدود 30 سانتی متر بالا ببرد. در صورت امکان ناحیه سوختگی را بالاتر از قلب قرار داده و روی فرد را با پتو بپوشانید. (این اقدامات در صورتی باید انجام گیرد که سر، گردن یا پای فرد آسیب ندیده باشد)
• به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم آنتی بیوتیک، مسکن یا واکسن کزاز تجویز نماید.

روش های درمان زخم های سوختگی درجه 3

در این نوع سوختگی در اولین اقدام باید با اورژانس تماس گرفت اما تا قبل از رسیدن اورژانس راهکارهای زیر را جهت تسکین درد می‌توان امتحان کرد:

• با استفاده از باند استریل زخم را بپوشانید.
• اگر انگشتان آسیب دیده‌اند، با پانسمان خشک انگشتان سوخته را از هم جدا کنید.
• روی ناحیه صدمه دیده آب نریزید و از کره، روغن یا پمادهایی که ممکن است سبب بروز عفونت شوند، استفاده نکنید.

اگر قسمت سر، گردن یا پای فرد آسیب ندیده است، این اقدامات را انجام دهید:

• به فرد کمک کنید تا دراز بکشد و پاهای خود را 30 سانتی‌متر بالا نگه دارد.
• در صورت امکان ناحیه سوخته را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
• اگر صورت فرد سوخته است، او را صاف بنشانید.
• تا قبل از رسیدن اورژانس، نبض و تنفس فرد را تحت نظر بگیرید.
• پس از مراجعه به پزشک، وی معمولا از داروهای مختلف و در صورت لزوم اکسیژن برای بهبود فرد استفاده می‌کند.

اگر سوختگی درجه 4 نیز باشد، باید تمام اقداماتی که برای سوختگی درجه 3 عنوان شد، انجام گیرد و فرد هر چه سریع‌تر به یک مرکز درمانی منتقل شود.

بهترین روش های درمان خانگی سوختگی

در سوختگی‌های خفیف می‌توان با استفاده از برخی درمان‌های خانگی به تسکین درد و سوزش کمک کرده و بهبود را تسریع بخشید. آب سرد یکی از بهترین چیزهایی است که می‌توانید از آن کمک بگیرید. یک کمپرس سرد نیز می‌تواند در کاهش درد و تورم موثر باشد اما از یخ هرگز استفاده نکنید. پمادهایی که حاوی آنتی بیوتیک هستند می‌توانند به جلوگیری از عفونت کمک کنند. آلوئه ورا به دلیل داشتن خواص التیام‌بخش می‌تواند بسیار موثر واقع شود همچنین خواص آنتی باکتریال عسل نیز موجب می‌شود تا درمان زخم با عسل به راحتی انجام گیرد. به هنگام سوختگی سعی کنید حتما از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید و همچنین تاول‌های خود را هرگز نترکانید. یک داروی مسکن نیز می‌تواند در این مواقع تاثیرگذاری مطلوبی جهت تسکین درد داشته باشد.

کره، انواع روغن‌های مختلف، یخ، سفیده تخم مرغ و خمیردندان نیز از جمله موادی هستند که به هنگام سوختگی هرگز نباید به سراغ آنها بروید زیرا می‌توانند سوختگی را تحریک کنند یا سبب بروز واکنش‌های آلرژیک شوند و به همین دلیل مناسب نیستند.

در چه مواردی برای بهبود زخم های سوختگی باید به پزشک مراجعه کرد ؟

این مسئله که تشخیص دهید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید و چه زمانی خودتان می‌توانید به بهبود زخم‌ها کمک کنید، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در موارد زیر حتما به پزشک مراجعه فرمایید:

• سوختگی ناحیه وسیعی از پوست را (قطر بیش از 8 سانتی متر) درگیر کرده باشد.
• صورت، دست‌ها، باسن یا کشاله ران سوخته باشد.
• زخم دردناک و بدبو باشد.
• تب وجود داشته باشد.

سخن پایانی

روش های درمان زخم های سوختگی بسته به درجه سوختگی کمی با یکدیگر متفاوت هستند. مثلا در سوختگی درجه یک به راحتی می‌توان زخم‌ها را درمان کرد بدون اینکه حتی جای آنها روی پوست باقی بماند اما هنگامی که سوختگی درجه 3 باشد، درمان‌های خانگی خیلی نمی‌توانند موثر واقع شوند و نیاز به مراقب‌های ویژه در مراکز درمانی وجود دارد. در سوختگی‌های شدید فرد ممکن است به عمل جراحی، فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز داشته باشد تا بتواند سلامتی خود را باز یابد. دقت داشته باشید که از هر نوع درمان خانگی که از دیگران می‌شنوید بدون داشتن اطلاعات کافی استفاده نکنید زیرا ممکن است موجب عفونت شوند و بهبود زخم دیرتر صورت گیرد.