کپسول کلسی تریول، به عنوان یکی از منابع مهم ویتامین D3، به ویژه در افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند، نقش مؤثری در بهبود سلامت کلی دارد. این کپسول‌ها با افزایش جذب کلسیم از روده و کاهش ترشح هورمون پاراتیروئید، به تعادل متابولیسم کلسیم کمک می‌کنند و در پیشگیری و درمان بیماریهای مرتبط با کمبود ویتامین D مؤثر هستند.
اشکال دارویی کلسی تریول
- کپسول: 25 میکروگرم، 0.5 میکروگرم
- محلول خوراکی: 1 میکروگرم در میلی لیتر
- محلول تزریقی: 1 میکروگرم در میلی لیتر
موارد مصرف کپسول کلسی تریول
کپسول کلسی تریول یک شکل فعال ویتامین D ساخته دست بشر است. بیشتر افراد ویتامین D کافی را از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و از محصولات غذایی غنی شده (مانند محصولات لبنی، ویتامین‌ها) دریافت می‌کنند. ویتامین D به کنترل هورمون پاراتیروئید و سطوح برخی از مواد معدنی (مانند کلسیم، فسفر) که برای ساختن و حفظ استخوان‌های قوی مورد نیاز است کمک میکند. کبد و کلیه‌ها کلسی تریول در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی استفاده میشود که نمی‌توانند فرم فعال ویتامین D را به اندازه کافی بسازند.
این دارو همچنین برای پیشگیری و درمان انواع خاصی از مشکلات کلسیم، فسفر و پاراتیروئید که ممکن است با دیالیز طولانی مدت کلیه یا دیالیز کلیوی اتفاق بیفتد، استفاده میشود. کم کاری پاراتیروئید کلسی تریول معمولا همراه با توصیه‌های رژیم غذایی خاص و گاهی اوقات سایر داروها استفاده میشود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر کپسول کلسی تریول
کلسیتریول یک متابولیت قوی به شکل فعال ویتامین D است که به نوبه خود جذب مجدد کلسیم توسط کلیه‌ها را کنترل میکند و جذب روده‌ای کلسیم رژیم غذایی را کنترل میکند. سطح فسفات بیش از حد سرم، تحلیل استخوان و سطح هورمون پاراتیروئید را کاهش می‌دهد. شروع اثر در 2-6 ساعت و حداکثر زمان پلاسما 3-6 ساعت می‌باشد. متابولیسم این دارو 24-هیدروکسیلاز به اسید کلسیتروئیک؛ همچنین با هیدروکسیلاسیون گام به گام به حلقه لاکتون ویتامین D3 است. حذف در نیمه عمر 5-8 ساعت (بزرگسالان) و دفع از طریق مدفوع (50%) و ادرار (16%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف کپسول کلسی تریول
کپسول کلسی تریول را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولا یک بار در روز مصرف کنید. اگر از فرم مایع استفاده می‌کنید، دوز خود را با یک قاشق یا دستگاه مخصوص اندازه گیری کنید. از قاشق معمولی خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است. ممکن است پزشک نسخه شما را با دوز کم شروع کند و دوز را به آرامی تنظیم کند تا بهترین دوز را برای شما پیدا کند.
زمان مصرف کپسول کلسی تریول
قبل از مصرف کپسول کلسی تریول، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. از مصرف سایر مکمل‌ها و ویتامین‌ها (مانند کلسیم، ویتامین D) خودداری کنید مگر اینکه پزشکتان دستور دهد. برخی داروها (تسکین‌کننده‌های اسید صفراوی مانند کلستیرامین یا کلستیپول، روغن معدنی، اورلیستات) می‌توانند جذب ویتامین D را کاهش دهند. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید.
نحوه مصرف کپسول کلسی تریول
- دوز مصرفی برای درمان هیپوکلسمی مرتبط با دیالیز کلیوی مزمن، 0.25 میکروگرم روزانه یا یک روز در میان به صورت خوراکی مصرف میشود. همچنین، دوز تزریقی 1-2 میکروگرم به صورت تزریق داخل وریدی (0.02 میکروگرم بر کیلوگرم) 3 بار در هفته می‌باشد که دوز را هر 2-4 هفته تنظیم کنید.
- این دارو در جهت هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه (بیماری کلیوی متوسط تا شدید)، 0.25 میکروگرم روزانه به صورت خوراکی مصرف میشود که ممکن است به 0.5 میکروگرم در روز افزایش یابد. دوزهای کمتر 0.25 میکروگرم 3 تا 4 بار در هفته نیز استفاده میشود.
- همچنین، برای دیالیز مزمن کلیه 0.25 میکروگرم در روز تجویز میشود که ممکن است 0.25 میکروگرم در روز در فواصل 4-8 هفته، تا 0.5-1 میکروگرم در روز افزایش یابد. بیماران با کاهش خفیف سطح کلسیم سرم ممکن است به 0.25 میکروگرم یک روز در میان پاسخ دهند. دوز تزریق وریدی باید با احتیاط شروع شود، ممکن است 0.5 میکروگرم 3 بار در هفته تقریباً یک روز در میان یا در صورت لزوم دوزهای بالاتر 1-2 میکروگرم 3 بار در هفته تقریباً یک روز در میان در نظر گرفته شود. دوز را 0.5-1 میکروگرم در فواصل 2-4 هفته تنظیم کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف کپسول کلسی تریول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سطح بالای کلسیم، بیماری قلبی (مانند ضربان نامنظم قلب، بیماری عروق کرونر)، بیماری کلیوی (مانند سنگ کلیه) اگر جراحی می‌کنید یا برای مدت طولانی روی صندلی و تخت (بی‌حرکت) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط کپسول کلسی تریول خواهیم پرداخت؛
- سایر ترکیبات ویتامین D باید در طول درمان خودداری شود تا از ایجاد هیپرویتامینوز D جلوگیری شود. ویتامین D بیش از حد ممکن است هورمون پاراتیروئید را سرکوب کند.
- اگر بیماران از ارگوکلسیفرول به کلسیتریول تغییر کنند ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا سطوح خونی ارگوکلسیفرول به مقادیر قبل از درمان بازگردد. مصرف بیش از حد هر نوع ویتامین D خطرناک است. هیپرکلسمی مزمن میتواند منجر به کلسیفیکاسیون عروقی عمومی، نفروکلسینوز و سایر کلسیفیکاسیون بافت نرم شود.
- بیماران مبتلا به راشیتیسم هیپوفسفاتمیک (هیپوفسفاتمی خانوادگی) باید درمان فسفات خوراکی خود را دنبال کنند. با این حال، تحریک احتمالی جذب فسفات روده‌ای ممکن است نیاز به مکمل‌های فسفات را تغییر دهد. در مرحله تثبیت درمان، سطح کلسیم سرم باید حداقل دو بار در هفته بررسی شود.
- افزایش ناگهانی مصرف کلسیم به دلیل تغییر رژیم غذایی (به عنوان مثال، محصولات لبنی) یا مکمل‌های کلسیم غیرمجاز ممکن است باعث افزایش کلسیم خون شود. بیماران و بستگان باید در مورد مدیریت رژیم غذایی آموزش ببینند، از علائم هیپرکلسمی مطلع شوند و در مورد عواقب عدم رعایت توصیه‌های غذایی هشدار داده شوند.
- درمان سطح فسفات معدنی سرم را افزایش می‌دهد. در حالی که این یک اثر مطلوب در بیماران مبتلا به هیپوفسفاتمیک است، در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی باید احتیاط کرد.
- کلسیتریول ممکن است سطح فسفات پلاسما را افزایش دهد. در حالی که این اثر در استئومالاسی هیپوفسفاتمیک مطلوب است، ممکن است باعث کلسیفیکاسیون نابجا بخصوص در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی شود. سطح فسفات پلاسما باید در چنین بیمارانی با تجویز خوراکی عوامل اتصال دهنده فسفات در حد نرمال نگه داشته شود.
- بیمارانی که بعد از عمل جراحی بی‌حرکت می‌شوند بیشتر در معرض خطر ابتلا به هیپرکلسمی هستند، بنابراین نظارت مکرر توصیه میشود.
- در بیماران مسن مبتلا به بیماری ایسکمیک قلبی، سطح کلسیم سرم باید به دقت کنترل شود. در صورت مشاهده هیپرکلسمی، درمان باید فورا متوقف شود. همچنین باید به خاطر داشت که بیماران سالمند بسیاری از داروهای دیگر را دریافت می‌کنند و ممکن است انطباق آن‌ها ایده آل نباشد.
موارد منع مصرف کپسول کلسی تریول
- هیپرکلسمی یا شواهدی از سمیت ویتامین D
- حساسیت به کلسیتریول، سایر آنالوگ‌های ویتامین D یا سایر مواد تشکیل دهنده
عوارض کپسول کلسی تریول
پزشک شما ممکن است سطح کلسیم و فسفات خون شما را بررسی کند و در صورت داشتن عوارض جانبی دوز مصرفی شما را تنظیم کند. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جدی این دارو شامل از دست دادن اشتها، درد کمر، استخوان، مفاصل و عضله، یبوست، خشکی دهان، درد یا قرمزی چشم، حساسیت به نور، سردرد، ضربان قلب سریع و آهسته، اسهال، خواب آلودگی، درد معده و شکم، افزایش تشنگی، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، ضعف و… می‌باشد. در ادامه به عوارض کپسول کلسی تریول خواهیم پرداخت؛
- درد شکم
- بی‌تفاوتی
- آریتمی قلبی
- یبوست
- دهان خشک
- کم آبی بدن
- سرکوب رشد
- سردرد
- هیپرکلسترمی
- فشار خون
- طعم فلزی
- درد عضلانی یا استخوانی
- شب ادراری
- خارش
- روان‌پریشی
- خواب آلودگی
- ضعف
تداخل دارویی کلسی تریول
- تداخلات متوسط: بندروفلومتیازید، کلرتیازید، کلرتالیدون، دیازوکساید، هیدروکلروتیازید، منیزیم کربنات، منیزیم هیدروکساید، منیزیم اکساید، منیزیم‌تری‌سیلیکات، متیکلوتیازید، متولازون، پلی‌تیازید، تری‌کلرمتیازید
- افزایش اثرداروها توسط کلسیتریول: آلمینیوم هیدروکساید، بورسومب، گلیکوزیدهای قلبی، نمک‌های منیزیم، سوکرالفیت، آنالوگ‌های ویتامین‌د
- داروهایی که سطح کلسیتریول را کاهش می‌دهند: عوامل کمپلکس ساز اسیدهای صفراوی، کورتیکواستروئیدها (سیستمیک)، القاکننده‌های CYP3A4 (قوی)، روغن‌های معدنی، ارلیستات، سولامر
- داروهایی که سطح خونی کلسیتریول را بالا می‌برند: نمک‌های کلسیم، مهارکنندگان CYP3A4 (قوی)، دانازول، مولتی‌ویتامین‌ها و مینرال‌ها (همراه با ADEK، فولات و آهن)، دیورتیک‌های تیازیدی و شبه‌تیازیدی
مصرف کپسول کلسی تریول در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری، تأمین کافی ویتامین D برای سلامت مادر و رشد جنین بسیار مهم است. کمبود ویتامین D میتواند منجر به عوارضی مانند پره‌اکلامپسی، دیابت بارداری و مشکلات رشد استخوانی در جنین شود. دوز مصرفی باید به دقت تنظیم شود تا از مسمومیت ویتامین D جلوگیری شود. مصرف بیش از حد میتواند منجر به افزایش سطح کلسیم در خون (هیپرکلسمی) شود که ممکن است عوارضی همچون سنگ کلیه، رسوب کلسیم در بافت‌ها و مشکلات قلبی را به همراه داشته باشد.
شرایط نگهداری داروی کلسی تریول
داروی کلسی تریول باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر کپسول کلسی تریول
این مقاله به بررسی کلسی تریول برای تنظیم سطح کلسیم و فسفر در خون، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. کپسول کلسی تریول به عنوان یک منبع حیاتی ویتامین D3 فعال، نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن ایفا میکند. این مکمل با تنظیم میزان کلسیم و فسفات در بدن، به بهبود تراکم استخوانی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی همچون پوکی استخوان کمک میکند. همچنین، کلسیتریول در تقویت عملکرد سیستم ایمنی و پیشگیری از برخی بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی و اختلالات خودایمنی موثر است.
منبع سایت: Medscape
