داروی فنوباربیتال

تشنج‌ها به عنوان یکی از اختلالات عصبی پراهمیت و اثرات غیرقابل پیش‌بینی بر سلامتی افراد شناخته می‌شوند. این وضعیت‌ها ممکن است به صورت ناگهانی و ناخودآگاه در سیستم عصبی فرد ایجاد شده و تجربه آن می‌تواند بر زندگی روزمره و کیفیت زندگی تأثیرات جدی داشته باشد. یکی از داروهای متداول مورد استفاده در کنترل تشنج‌ها، فنوباربیتال (Phenobarbital) می‌باشد. فنوباربیتال یک داروی آرامبخش و همچنین آنتی‌تشنجی است که اثرات خود را از طریق اثر بر فعالیت سیستم عصبی مرکزی اعمال می‌کند. استفاده از این دارو، به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی در کنترل تشنج‌ها، به ویژه در افرادی که به دلیل اختلالات مختلف به این نوع اختلالات عصبی دچار شده‌اند، پیشنهاد می‌شود.

اشکال دارویی فنوباربیتال

1. قرص: 15 میلی گرم، 16.2 میلی گرم، 30 میلی گرم، 32.4 میلی گرم، 60 میلی گرم، 64.8 میلی گرم و 100 میلی گرم
2. شربت (الگزیر) 20 میلی گرم / 5 میلی لیتر
3. محلول برای تزریق 65 میلی گرم در میلی لیتر و 130 میلی گرم در میلی لیتر

موارد مصرف قرص فنوباربیتال

داروی فنوباربیتال به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای کنترل تشنج استفاده می‌شود. کنترل و کاهش تشنج به شما این امکان را می‌دهد تا فعالیت‌های عادی روزانه خود را بیشتر انجام دهید، خطر آسیب را در هنگام از دست دادن هوشیاری کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به یک وضعیت احتمالاً تهدیدکننده زندگی را کاهش می‌دهد. فنوباربیتال متعلق به دسته‌ای از داروهای شناخته شده به عنوان ضد تشنج یا خواب آور باربیتورات است که با کنترل فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در مغز که در طول تشنج رخ می‌دهد، عمل می‌کند. این دارو همچنین برای مدت کوتاهی (معمولاً بیش از 2 هفته) برای کمک به آرامش شما یا کمک به خوابیدن در دوره‌های اضطراب استفاده می‌شود. این کار با تأثیر بر بخش‌های خاصی از مغز باعث ایجاد آرامش می‌شود.

موارد مصرف فنوباربیتال در بزرگسالان

1. وضعیت صرع
2. تشنج
3. آرام بخش
4. خواب آور
5. کمک به بی‌خوابی

موارد مصرف فنوباربیتال در کودکان

1. وضعیت صرع
2. تشنج
3. تشنج نوزادان
4. آرام بخش
5. خواب آور
6. آرامبخشی قبل از عمل
7. هیپربیلی روبینمی (خارج از برچسب)
8. انسفالوپاتی

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Phenobarbital

مکانیسم عمل داروی فنوباربیتال (Phenobarbital) قشر حسی و حرکتی، مخچه را تحت فشار قرار می‌دهد. فعالیت ضد تشنج عمدتاً در جایی رخ می‌دهد که GABA واسطه انتقال عصبی است. اثرات خواب آور باربیتورات‌ها ناشی از فعالیت در گیرنده GABA در تشکیل شبکه پلی سیناپسی مغز میانی است (برانگیختگی CNS را کنترل می‌کند). استفاده خارج از برچسب برای هیپربیلی روبینمی، فنوباربیتال گلوکورونیل ترانسفراز و پروتئین Y متصل شونده به بیلی روبین کبدی را برای کاهش غلظت بیلی روبین سرم تحریک می‌کند. جذب دارو با فراهمی زیستی 70-90٪ و حداکثر زمان پلاسما 8-12 ساعت می‌باشد. این دارو با هیدروکسیلاسیون اکسیداتیو کبدی متابولیزه می‌شود و در آخر از طریق ادرار دفع خواهد شد.

مقدار مصرف داروی Phenobarbital

قرص فنوباربیتال را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک معمولاً یک بار در روز قبل از خواب برای کنترل تشنج مصرف کنید. اگر از شکل مایع این دارو استفاده می‌کنید، دوز را با دقت با استفاده از دستگاه  مخصوص (مانند قاشق مخصوص شربت) اندازه گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. همچنین پزشک در برخی موارد به شما دستور می‌دهد که این دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز مصرفی خود را افزایش دهید تا از عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و سرگیجه جلوگیری کنید.

زمان مصرف قرص فنوباربیتال

قبل از مصرف فنوباربیتال، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته بندی دارو را بررسی کنید. در صورت تجویز دارو توسط پزشک، دوز مصرفی باید مطابق دستور وی باشد. هرگز بدون مشورت با پزشک دوز خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید، انجام این کار تاثیری بر روی بهبودی شما نداشته و تنها سبب عوارض جانبی خواهد شد. لازم بذکر است، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا دارو به بهترین دوز برای شما برسد و تشنج شما کاملاً کنترل شود. این دارو زمانی بهترین اثر را دارد که مقدار دارو در بدن شما در یک سطح ثابت نگه داشته شود.

این دارو (یا سایر داروهای ضد تشنج) را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. در صورت قطع ناگهانی دارو، ممکن است تشنج شما بدتر یا باعث تشنج بسیار شدید شود که درمان آن دشوار است. برای قطع مصرف فنوباربیتال (Phenobarbital)، باید دوز مصرفی خود را به تدریج کاهش دهید و از قطع ناگهانی آن خودداری کنید. این دارو علاوه بر فواید بالا در برخی بیماران سبب اعتیاد شده است، در صورت داشتن اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل)، این خطر بیشتر می‌باشد. این دارو را دقیقاً همانطور که برای کاهش خطر اعتیاد تجویز شده است، مصرف کنید.

طریقه مصرف قرص فنوباربیتال در بزرگسالان

1. فنوباربیتال معمولاً پس از شکست بنزودیازپین‌ها و فنی توئین در قطع وضعیت صرع استفاده می‌شود. دوز مصرفی 15-20 میلی گرم بر کیلوگرم دوز بارگیری به صورت تزریق داخل وریدی با 25-100 میلی گرم در دقیقه تزریق می‌شود که ممکن است یک بار بعد از 10 دقیقه با 10-5 میلی گرم بر کیلوگرم اضافی تکرار شود.
2. این دارو برای انواع اختلالات تشنج از جمله تشنج جزئی، تونیک-کلونیک و میوکلونیک تجویز می‌شود. دوز پیشنهادی 1-3 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی یا تزریق داخل وریدی می‌باشد. دوز را بر این اساس تنظیم کنید تا در سطح ثابت درمانی 20 میلی گرم در لیتر حفظ شود.
3. برای آرام بخشی 30-120 میلی گرم در روز به صورت خوراکی استفاده می‌شود که مقدار کلی نباید از روزانه 400 میلی گرم تجاوز کند.
4. در صورت مصرف این دارو برای خواب‌آور، 100-320 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف کنید و توجه داشته باشید که بیشتر از 2 هفته استفاده نشود.

طریقه مصرف قرص فنوباربیتال در کودکان

1. فنوباربیتال برای وضعیت صرع در نوزادان و کودکان 20-15 میلی گرم بر کیلوگرم وریدی با سرعتی که از 2 میلی گرم بر کیلوگرم در دقیقه تجاوز نمی‌کند، استفاده شود. همچنین در برخی موارد با دوز بولوس 5-10 میلی گرم بر کیلوگرم بعد از 15-30 دقیقه تکرار می‌شود.
2. در جهت درمان تشنج در نوزادان کمتر از 28 روز، 3-5 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی و تزریق داخل وریدی روزانه در یک یا 2 دوز منقسم استفاده می‌شود.
3. این مقدار دوز در کودکان 1 تا 5 سال، 8-6 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه، کودکان 6 تا 12 سال 4-6 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی و تزریق داخل وریدی می‌باشد.
4. برای ایجاد آرام بخش و خواب آوری، این دارو 3-5 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی برای خواب آور و 2 میلی گرم بر کیلوگرم برای آرام بخش تجویز می‌شود.
5. دوز مصرفی برای هیپربیلی روبینمی در نوزادان، 5 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی و تزریق داخل وریدی روزانه یا هر 12 ساعت برای 3-6 روز پس از تولد مصرف می‌شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف قرص فنوباربیتال، اگر به آن یا سایر باربیتورات‌ها (مانند پریمیدون، سکوباربیتال) و سایر داروهای ضد تشنج (مانند کاربامازپین، فسفنی توئین، اکسکاربازپین، فنی توئین) حساسیت دارید، از مصرف دارو خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات هورمونی خاص (بیماری آدرنال مانند بیماری آدیسون)، مشکلات کبدی، مشکلات کلیوی، بیماری ریوی (مانند آپنه خواب) ، بیماری مزمن انسدادی ریه، اختلالات روانی یا خلقی (مانند افسردگی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد و… را به پزشک اطلاع دهید.

مصرف داروی Phenobarbital در بیماران سبب خواب‌آلودگی و گیجی شده است، به همین جهت بعد از مصرف دارو از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالایی دارند، پرهیز کنید. تا حدامکان رانندگی نکرده و کار با تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین را مختل کنید. در صورت ابتلا به دیابت، وابستگی به الکل، بیماری کبدی یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن یا اجتناب از مصرف این مواد در رژیم غذایی خود دارید، احتیاط کنید. افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی حساسیت بیشتری نشان دهند. با این حال، این دارو اغلب می‌تواند به جای خواب آلودگی در افراد مسن، باعث هیجان یا سردرگمی شود.

موارد هشدار مصرف داروی فنوباربیتال

1. پاسخ های متناقض به خصوص در بیماران اطفال و بیمارانی که درد حاد یا مزمن را تجربه می‌کنند، رخ می‌دهد.
2. این دارو در برخی موارد باعث سرکوب CNS می‌شود که سبب آسیب جسمی و ذهنی خواهد شد. بیمار در مورد انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری ذهنی دارند باید احتیاط لازم را داشته باشد.
3. فنوباربیتال ممکن است باعث سرکوب تنفسی، به ویژه با تزریق داخل وریدی شود. در بیماران مبتلا به بیماری تنفسی و وضعیت آسم احتیاط کنید.
4. در بیماران مبتلا به کم خونی شدید، بیماران مبتلا به افسردگی، بیماری قلبی، بیماران همودینامیک ناپایدار، پرکاری تیروئید، نارسایی کلیوی، هیپوآدرنالیسم و ​​در بیماران دیابتی احتیاط کنید.
5. قطع مصرف دارو باید به تدریج و کاهشی صورت گیرد، در صورت قطع ناگهانی بیمار دچار سومصرف یا عوارض خطرناکی خواهد شد. همچنین هنگام استفاده در بیماران مبتلا به درد حاد یا مزمن علائم مهم را پنهان می‌کند.

موارد منع مصرف فنوباربیتال

1. حساسیت مفرط
2. پورفیریا
3. تجویز داخل شریانی یا زیر جلدی
4. نارسایی شدید کبدی
5. تنگی نفس یا انسداد راه هوایی
6. سابقه اعتیاد به هیپونوتیک آرام بخش
7. بیماران نفریتی (دوزهای زیاد)
8. بارداری و شیردهی

عوارض قرص فنوباربیتال (Phenobarbital)

سرگیجه، خواب آلودگی، تحریک، سردرد، خستگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع یا استفراغ برخی از عوارض جانبی داروی فنوباربیتال (phenobarbital) می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. تعداد کمی از افرادی که داروهای ضد تشنج را برای هر بیماری (مانند تشنج، اختلال دوقطبی، درد) مصرف می‌کنند ممکن است افسردگی، افکار و اقدام به خودکشی یا سایر مشکلات روانی یا خلقی را تجربه کنند. در صورت بروز با پزشک در رابطه با قطع تدریجی دارو یا تغییر نسخه مشورت کنید. برخی از عوارض جانبی جدی داروی فنوباربیتال شامل راه رفتن سرسام آور، دوبینی، غش، ضربان قلب آهسته، خستگی یا ضعف شدید، پوست رنگ پریده، تغییرات غیرعادی یا ناگهانی در خلق و خو، افکار یا رفتارتان، تنفس آهسته یا کم عمق می‌باشد.

1. آتاکسی
2. سرگیجه
3. خواب آلودگی
4. دیزآرتری
5. خستگی
6. سردرد
7. تحریک پذیری
8. نیستاگموس
9. بی قراری پارستزی
10. سرگیجه
11. بیماران سالمند: هیجان، سردرگمی، افسردگی
12. بیماران اطفال: هیجان متناقض و بیش فعالی

تداخل دارویی فنوباربیتال

1. تداخلات دارویی این دارو بسیار گسترده است، ما مهم‌ترین تداخلات دارویی را در ادامه برای شما بیان خواهیم کرد.
2. تداخلات رده X (پرهیز): اپرپیتانت، آرتمتر، آسوناپرویر، آواپریتینیب، آکسیتینیب، آزلاستین (نازال)، بداکیلین، بورتزومیب، بوسوتینیب، بریگاتینیب، برم پریدول، کپماتینیب، کاریپرازین، سریتینیب، کوبیسیستات، کوبیمتینیب، دفلازاکورت، دلامانید، دینوژست، دی سولفیرام، دولوتگراویر، دوراویرین، دروندارون، دولیسیب، الباسویر، الکساکافتور/ تزاکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، الویتگراویر، انکورافنیب، لترموویر، لورلاتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لومفانترین، لوراسیدون، ماسیمورلین، ماسیتنتان، متوکسی فلوران، میانسرین، میدوستورین، میفپریستون، نالدمدین، نالوکسگل، نراتینیب، نتوپیتانت، نیفدیپین، نیلوتینیب، نیمودیپین، نیسولدیپین، اولاپاریب، اورفنادرین، اوکسوممازین، پالبوسیکلیب، پانوبینوستات، پارالدهید، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، پیماوانسرین، پیپراکین
3. کاهش اثرات داروها توسط فنوباربیتال: آریپیپرازول، آریپیپرازول لاروکسیل، آرتمتر، آسوناپرویر، آواپریتینیب، آکسیتینیب، بازدوکسیفن، بداکیلین، بنپریدول، بنزهیدروکدون، بتابلاکرها، بیکتگراویر، بورتزومیب، بوسوتینیب، برنتوکسی‌مب ودوتین، برکس‌پیپرازول، بریگاتینیب، بوپرنورفین، بوپروپیون، بوسپیرون، کابازیتاکسل، کوبیمتینیب، کدئین، کوپانلیسیب، کورتیکواستروئید (سیستمیک)، کریزوتینیب، سوبستراهای CYP3A4 (خطر بالا با القاکننده‌ها)، دابیگاتران اتکسیلات، دابرافنیب، داکلاتاسویر، داپسون (سیستمیک)، داسابوویر، داساتینیب، دفراسیروکس، دفلازاکورت، دلامانید، دگزامتازون (سیستمیک)، دینوژست، دی اتیل استیل بسترول، دیسوپیرامید، دولوتگراویر، دوراویرین، دوکسوروبیسین (متداول)، داکسی‌سایکلین، درونابینول، دروندارون، دولیسیب، الاگولیکس، الباسویر، الکساکافتور/ تزاکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، الویتگراویر، انکورافنیب
4. کاهش اثرات فنوباربیتال توسط داروها: آمفتامین، رزین کلستیرامین، القاکننده متوسط و قوی CYP2C19، دابرافنیب، داروناویر، فولیک اسید، لوکوورین کلسیم- لوولوکوورین، لومفولات، مفلوکین، متیل فولات، میانسرین، مولتی ویتامین/ مینرال( با آ، دی، ای، کا، فولات، آهن)، ارلیستات، پیریدوکسین، مشتقات ریفامایسین، تیپراناویر
5. افزایش اثرات داروها توسط فنوباربیتال: فنتانیل، فلونیترازپام، هیدروکودون، ایفوسفامید، بی‌حس کننده‌های موضعی، لورلاتینیب، متوتری‌مپرازین، متوکسی فلوران، متی‌روسین، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، پریلوکائین، کینیدین، روپینیرول، روتیگوتین، سدیم نیتریت، سوفنتانیل، سوورکسانت، تالیدومید، تیوتپا، ترامادول، زولپیدم، الکل

مصرف قرص فنوباربیتال (Phenobarbital) در دوران بارداری و شیردهی

مصرف قرص فنوباربیتال (Phenobarbital) در برخی موارد سبب ناهنجاری‌های مادرزادی از جمله عقب‌ماندگی ذهنی، شکاف کام و ناهنجاری‌های قلبی، مرگ جنین در رحم، وزن کم هنگام تولد و مشکلات رشدی در نوزاد خواهد شد. اگر در دوران بارداری به فنوباربیتال نیاز دارید، باید با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف این دارو صحبت کنید. پزشک ممکن است داروهای دیگری را برای شما تجویز کند که خطر کمتری برای جنین دارند.

شرایط نگهداری داروی Phenobarbital

داروی فنوباربیتال باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر داروی فنوباربیتال

در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به بررسی تاثیر داروی Phenobarbital در درمان وضعیت صرع، تشنج، کمک به بی‌خوابی و…. پرداخته شد. این دارو به عنوان یک آرام بخش و همچنین آنتی‌تشنجی شناخته شده و در کنترل برخی از نوع‌های تشنج‌ها، به ویژه در افرادی که به دلیل اختلالات مختلف این نوع اختلالات عصبی را تجربه می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این دارو با دقت و تحت نظارت پزشک، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به تشنج‌ کمک کند. همچنین، در دوران بارداری و شیردهی، نقش مشاوره پزشک و اطلاعات دقیق در مورد اثرات جانبی و تأثیرات احتمالی بر نوزاد حائز اهمیت است.

منبع سایت: Medscape