بیماری پارکینسون چیست و چرا رخ می دهد؟

بیماری پارکینسون چیست؟

در مغز سلول‌های بی‌شماری وجود دارد که هر یک وظایفی بر عهده دارند. برخی از این سلول‌ها در مغز وظیفه تولید هورمون دوپامین را بر عهده دارند. گاهی به دلایل مختلف این سلول‌ها ممکن است آسیب ببینند و از بین بروند. با از بین رفتن سلول‌های تولیدکننده دوپامین در ناحیه‌ای از مغز بیماری پارکینسون اتفاق می‌افتد و عوارض مختلفی می‌تواند برای شخص داشته باشد. بیماری پارکینسون می‌تواند بر روی کنترل، تعادل و حرکت عضلانی و همچنین حواس، توانایی تفکر، سلامت روان و موارد دیگر تاثیر بگذارد.

تفاوت پارکینسون و پارکینسونیسم چیست؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند پارکینسونیسم همان بیماری پارکینسون است اما در صورتی که پارکینسونیسم اصطلاحی است که شامل چند بیماری می‌شود و پارکینسون فقط یکی از این بیماری‌ها است. این یعنی پارکینسونیسم اصلاحی برای توصیف بیماری‌هایی مانند پارکینسون، بیماری آتروفی سیستم چندگانه و دژنراسیون کورتیکوبازال است.

چه کسانی درگیر بیماری پارکینسون می‌شوند؟

به طور معمول احتمال مواجه شدن با این بیماری با افزایش سن بیشتر می‌شود. به طور تقریبی، میانگین سنی افرادی که دچار پارکینسون می‌شوند ۶۰ سالگی است. همچنین این بیماری در مردان شیوع بیشتری نسبت به خانم‌ها دارد. با اینکه این بیماری به صورت مستقیم با سن مرتبط است و با افزایش سن احتمال مواجه شدن با این بیماری بیشتر می‌شود، اما با این حال گاهی جوانان ۲۰ سال نیز با این بیماری مواجه می‌شوند، گرچه بسیار نادر است.

بیماری پارکینسون به طور کلی شیوع زیادی دارد و در بین بیماری‌هایی که به دلیل بالا رفتن سن ممکن است رخ دهند این بیماری رتبه دوم را دارد. برخی کارشناسان تخمین می‌زنند که حداقل ۱ درصد از افراد بالای ۶۰ سال در سراسر جهان به بیماری پارکینسون مبتلا هستند.

علل بیماری پارکینسون

برخی عوامل وجود دارند که می‌توانند باعث این بیماری شوند. به طور کلی هر اتفاقی که باعث از بین رفتن سلول‌های ترشح دوپامین در بدن شود باعث این بیماری می‌شود. در ادامه به بررسی مهمترین علل این بیماری می‌پردازیم.

افزایش سن

افزایش سن مهم‌ترین عامل خطر برای پارکینسون است و بروز این بیماری معمولا در افراد بالای ۶۰ سال دیده می‌شود. با افزایش سن، سلول‌های تولیدکننده دوپامین در مغز به مرور از بین می‌روند و این مسئله می‌تواند احتمال بروز پارکینسون را افزایش دهد.

عوامل ژنتیکی

در بسیاری از موارد، پارکینسون به‌طور تصادفی و بدون سابقه خانوادگی رخ می‌دهد. اما حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد، این بیماری را به‌ صورت ارثی از خانواده‌شان دریافت می‌کنند. این به دلیل وجود تغییرات خاصی در برخی ژن‌هاست که خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهند. این ژن‌ها روی سلول‌های مغز اثر می‌گذارند و عملکرد آن‌ها را مختل می‌کنند.

برای مثال، یک ژن خاص به نام LRRK2 اگر دچار تغییر شود، احتمال پارکینسون را بالا می‌برد، چون باعث از بین رفتن سلول‌های مهم مغز می‌شود. ژن‌های دیگری هم هستند که اگر مشکلی در آن‌ها به وجود آید، تولید پروتئین‌ها یا کارهایی که در سلول‌های مغزی انجام می‌شود را به هم می‌ریزند.

عوامل محیطی

عوامل محیطی هم نقش مهمی در بروز پارکینسون دارند. به‌طور مثال، تماس با مواد شیمیایی و سموم می‌تواند به سلول‌های مغز آسیب بزند و احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد. برای نمونه، کارگران کشاورزی که با آفت‌کش‌ها و سموم کشاورزی سروکار دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. بعضی از این سموم، مثل پاراکوات و روتنون، به مرور زمان به سلول‌های مغزی آسیب می‌زنند و احتمال بروز پارکینسون را بالا می‌برند.

بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک

گاهی علل بررسی شده باعث این بیماری نمی‌شوند و علت اصلی رخ دادن این بیماری ناشناخته است و به طور دقیق مشخص نیست. در این حالت پزشکان به این بیماری، بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک می‌گویند. ایدیوپاتیک به مجموعه بیماری‌هایی می‌گویند که علل مشخص و دقیقی ندارند.

تشخیص بیماری پارکینسون

تشخیص این بیماری به پزشک شما بسیار وابسته است که چگونه شما را معاینه کند. در این معاینه پزشک با بررسی علائم پارکینسون، وضعیت کلی سلامت، سابقه پزشکی و سوالاتی که می‌پرسد می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. همچنین آزمایشاتی وجود دارد اما این آزمایشات برای حذف احتمال ابتلا به سایر بیماری هاست تا در انتها پزشک بتواند پارکینسون را تشخیص دهد. برخی از آزمایش‌هایی که در این شرایط ممکن است نیاز باشد تا انجام دهید شامل موارد زیر می‌شود:

• آزمایش خون
• سی تی اسکن
• آزمایش ژنتیک
• ام آر ای
• پت اسکن یا اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون

علائم بیماری پارکینسون

به طور کلی علائم بیماری پارکینسون به دو دسته کلی تقسیم می‌شود. برخی از علائم این بیماری شامل علائم حرکتی هستند و برخی از علائم دیگر این بیماری که ممکن است با آن مواجه شوید علائم غیر حرکتی هستند. مهمترین نشانه‌ای که باعث می‌شود بتوانید متوجه این بیماری شوید از دست دادن کنترل عضلات است. سایر علائم این بیماری شامل:

• آهسته شدن حرکات (برادی کینزی)
• احساس لرزش بدن
• سفتی عضلات
• ایجاد مشکل در حفظ تعادل
• کمتر از حد معمول پلک زدن
• از دست دادن کنترل آب دهان
• هیپومیا یا حالت صورت ماسک
• مشکل در بلع (دیسفاژی)

مراحل بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون به محض ایجاد ممکن است عوارض‌های شدیدی ایجاد نکند و عوارض‌های شدید این بیماری ممکن است سال‌ها و یا حتی دهه‌ها طول بکشد تا ایجاد شود. زمانی که شخص برای درمان خود به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک متخصص این بیماری را در چهار مرحله بررسی و با توجه به شدت و مرحله‌ای که در آن هست درمان متناسب را انتخاب می‌کند.

مرحله اول

در مرحله اول پزشک، جنبه‌های غیر حرکتی را در نظر می‌گیرد. در این مرحله پزشک به علائم غیرحرکتی این بیماری مانند زوال عقل، افسردگی، اضطراب و سایر مسائل مربوط به توانایی ذهنی و سلامت روان می‌پردازد.

مرحله دوم

در بررسی‌های پزشکی مرحله دوم برای علائم حرکتی است. در این مرحله پزشک به بررسی توانایی شخص در صحبت کردن، غذا خوردن، جویدن و بلعیدن، لباس پوشیدن و حمام کردن می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: عوامل موثر بر طول عمر بیماران پارکینسون

مرحله سوم

مرحله سوم برای معاینه حرکتی است. این مرحله برای تعیین میزان تاثیری است که این بیماری بر روی بدن و توانایی عضلات گذاشته است. معیارها در این معاینه میزان توانایی در صحبت کردن، تغییر حالت‌های چهره، سفتی عضلات، راه رفتن، حفظ تعادل، سرعت حرکت و میزان لرزش بدن است.

مرحله چهارم

در مرحله آخر پزشک میزان تاثیر علائم این بیماری را بر روی زندگی روزمره می‌سنجند. در این مرحله مشخص می‌شود که همیشه درگیر علائم این بیماری هستید و یا اینکه گاهی دچار علائم این بیماری می‌شوید.

آیا بیماری پارکینسون درمانی دارد؟

در حال حاضر بیماری پارکینسون به صورت کامل و قطعی درمانی ندارد، اما با این حال برخی از روش‌ها و اقدامات وجود دارد که تا حد امکان می‌تواند شدت و علائم این بیماری را کنترل کند. انتخاب بهترین روش درمان پارکینسون بستگی به میزان شدت بیماری از شخصی به شخص دیگر می‌تواند متفاوت باشد. در حالت کلی روش‌های درمان این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:

• درمان‌های دارویی
• جراحی و تحریک عمیق مغز
• پیوند سلول‌های بنیادی
• ژن درمانی

درکنار روش‌های بالا برای بیماران پارکینسونی رعایت رژیم غذایی مناسب نیز بسیار اهمیت دارد. با شناخت غذاهای مضر برای پارکینسون می‌توانید از بدتر شدن علائم این بیماری جلوگیری کنید و در عوض مواد غذایی مصرف کنید که برای بهبود علائم این بیماری مفید هستند.

سخن پایانی

در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری پارکینسون پرداختیم. بیماری پارکینسون یکی از بیماری‌های عصبی شایع و پیشرونده است که تأثیرات زیادی بر زندگی فرد مبتلا دارد. اگرچه درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد، اما درمان‌های دارویی، جراحی و روش‌های توان‌بخشی به افراد مبتلا به این بیماری می‌تواند کمک کند تا حد امکان علائم این بیماری را کاهش دهند.