در دهه‌های اخیر، توسعه علم پزشکی و داروسازی باعث پیدایش دستاوردهای بزرگی در زمینه بهبود سلامت انسان شده است. یکی از این دستاوردها، کشف و توسعه آنتی‌بیوتیک‌ها است که نقش بسیار حیاتی در درمان عفونت‌ها و بیماری‌های باکتریایی دارند. یکی از آنتی‌بیوتیک‌های پراهمیت و اثربخش در این زمینه، مروپنم نام دارد. مروپنم، یک آنتیبیوتیک بتالاکتامی از گروه کارباپنمها است که به‌طور خاص علیه باکتریهای گرم منفی و گرم مثبت فعالیت دارد. داروی Meropenem با دارا بودن طیف وسیعی از اثربخشی، به‌عنوان یک ابزار قدرتمند در مقابله با عفونتهای باکتریایی به‌کار می‌رود.
اشکال دارویی مروپنم
- پودر محلول تزریقی: 500 میلی گرم در ویال و 1 گرم در ویال
موارد مصرف داروی مروپنم
تزریق مروپنم (Meropenem) برای درمان عفونتهای پوستی و شکمی (ناحیه معده) ناشی از باکتری و مننژیت (عفونت غشاهای اطراف مغز و نخاع) در بزرگسالان و کودکان 3 ماهه و بالاتر استفاده میشود. تزریق مروپنم در دسته‌ای از داروها به نام آنتی‌بیوتیک‌ها قرار می‌گیرد که با از بین بردن باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، عمل می‌کند. توجه داشته باشید که آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مروپنم برای سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونتهای ویروسی موثر نیستند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقعی که نیازی به آن‌ها نیست، سبب مقاوم شدن عفونت در برابر آنتیبیوتیک خواهد شد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Meropenem
مکانیسم عمل ویال مروپنم با اتصال به پروتئین‌های متصل شونده به پنی‌سیلین، سنتز دیواره سلولی را مهار می‌کند و به اکثر بتالاکتامازها مقاوم است. جذب با حداکثر زمان بافت 1 ساعت پس از انفوزیون و توزیع به خوبی در بیشتر مایعات و بافت‌های بدن نفوذ می‌کند و غلظت CSF تقریباً به غلظت پلاسما می‌رسد. حذف در نیمه عمر عملکرد طبیعی کلیه، 1-1.5 ساعت و دفع از طریق ادرار (~25٪ به عنوان متابولیت‌های غیر فعال) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی Meropenem
داروی مروپنم طبق دستور پزشک معمولاً هر 8 ساعت یکبار از طریق تزریق در ورید تجویز میشود. مصرف این دارو را تا پایان دوره کامل درمان ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود. اگر بعد از اتمام نسخه پزشک، وضعیت شما ادامه یافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید. بدون مشورت با پزشک دوز مصرفی خود را کاهش، افزایش یا قطع نکنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است و در کودکان، دوز مصرفی بر اساس سن و وزن تعیین میشود.
زمان مصرف ویال مروپنم
- داروی مروپنم برای عفونتهای پیچیده پوست یا ساختار پوست، به عنوان یک درمان تک عاملی برای درمان عفونتهای پیچیده پوست و ساختار پوست ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس (فقط ایزوله های حساس به متی سیلین)، استرپتوکوک پیوژنز، استرپتوکوک آگالاکتیه، استرپتوکوک های گروه ویریدانس، انتروکوکوس فکالیس (فقط وانکومایسینولاسئوسس) اشریشیا کلی، پروتئوس میرابیلیس، باکتروئیدس فرگیلیس و گونه های پپتوسترپتوکوک تجویز میشود.
- دوز پیشنهادی برای موارد بالا، 500 میلی گرم در 8 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی میباشد.
- مروپنم در جهت عفونتهای پیچیده داخل شکمی، به عنوان یک درمان تک عاملی برای درمان آپاندیسیت پیچیده و پریتونیت ناشی از استرپتوکوک‌های گروه ویریدانس، اشریشیا کلی، کلبسیلا پنومونیه، سودوموناس آئروژینوزا، باکتریوئیدس فراژیلیس، Thetaiotaomicron و گونه‌های پپتوسترپتوکوک استفاده می شود. دوز پیشنهادی 1 گرم به صورت تزریق داخل وریدی در 8 ساعت میباشد.
طریقه مصرف مروپنم در کودکان
- برای درمان مننژیت باکتریایی به عنوان یک درمان تک عاملی برای درمان مننژیت باکتریایی ناشی از استرپتوکوک پنومونیه (ایزوله های حساس به پنی سیلین)، هموفیلوس آنفولانزا و نایسریا مننژیتیدیس استفاده میشود. دوز مصرفی برای کودکان بیشتر از 3 ماه 40 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی هر 8 ساعت میباشد.
- داروی Meropenem برای عفونتهای پیچیده داخل شکمی در کودکان به عنوان یک درمان تک عاملی برای درمان آپاندیسیت پیچیده و پریتونیت ناشی از استرپتوکوک‌های گروه ویریدانس، اشریشیا کلی، کلبسیلا پنومونیه، سودوموناس آئروژینوزا، باکتریوئیدس فراژیلیس، Thetaiotaomicron و گونه‌های پپتوسترپتوکوک استفاده میشود. دوز پیشنهادی برای کودکان بیشتر از 3 ماه، 20 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی خواهد بود.
- برای درمان عفونتهای پیچیده پوست یا ساختار پوست در کودکان، به عنوان یک درمان تک عاملی برای درمان عفونتهای پیچیده پوست و ساختار پوست ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس (فقط ایزوله های حساس به متی سیلین)، استرپتوکوک پیوژنز، استرپتوکوک آگالاکتیه، استرپتوکوک‌های گروه ویریدانس، انتروکوکوس فکالیس (فقط وانکومایسینولاسئوسس) اشریشیا کلی، پروتئوس میرابیلیس، باکتروئیدس فرگیلیس و گونه های پپتوسترپتوکوک استفاده میشود.
- دوز پیشنهادی برای موارد بالا در کودکان بیشتر از 3 ماه، 10 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی هر 8 ساعت میباشد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی مروپنم (Meropenem)، اگر به آن یا سایر کارباپنمها (مانند ایمی پنم)؛ پنی‌سیلین‌ها یا سفالوسپورین‌ها حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله اختلالات مغزی (مانند تشنج، آسیب سر، تومور)، بیماری کلیوی، بیماری معده یا روده (مانند کولیت)، حساسیت خاص به آنتیبیوتیک، بیماری کبدی و… با پزشک در رابطه با خطرات آن مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط و هشدار استفاده از داروی مروپنم خواهیم پرداخت؛
- واکنش‌های حساسیت بیش از حد، از جمله مرگ و میر گزارش شده است. احتمال بروز این واکنش‌ها در افرادی که سابقه حساسیت به چندین آلرژن دارند بیشتر است.
- در برخی موارد تشنج گزارش شده است، که اغلب در بیماران مبتلا به اختلالات CNS (مانند ضایعات مغزی، سابقه تشنج) یا مننژیت باکتریایی یا عملکرد کلیوی به خطر افتاده است.
- مصرف مروپنم در برخی موارد سبب تشنج، سردرد یا پارستزی شده است که به طور بالقوه در هوشیاری ذهنی اختلال ایجاد می‌کند یا باعث اختلال حرکتی میشود.
- برای جلوگیری از ایجاد مقاومت دارویی، دارو باید فقط در عفونتهای باکتریایی اثبات شده یا مشکوک قوی یا نشانه‌های پیشگیری کننده استفاده شود.
- استفاده طولانی مدت ممکن است منجر به رشد بیش از حد ارگانیسم‌های غیرحساس شود. همچنین ترومبوسیتوپنی در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی گزارش شده است.
- مصرف همزمان مروپنم IV (وریدی) با والپروئیک اسید یا دیوالپروکس سدیم، غلظت سرمی والپروئیک اسید را کاهش می‌دهد که به طور بالقوه باعث افزایش خطر تشنج میشود.
- عوارض جانبی شدید پوستی (SCAR) مانند سندرم استیونز-جانسون (SJS)، نکرولیز سمی اپیدرمی (TEN)، واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS)، اریتم مولتی فرم (EM) و پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) گزارش شده است. در صورت ظاهر شدن علائم و نشانه‌های حاکی از این واکنش‌ها، درمان باید فوراً قطع شود و درمان جایگزین در نظر گرفته شود.
موارد منع مصرف مروپنم
- حساسیت به اجزای IV، بتالاکتام ها یا سایر داروهای این دسته
عوارض داروی مروپنم (Meropenem)
تورم، قرمزی، درد یا سوزش در محل تزریق، ناراحتی معده، سردرد، حالت تهوع، خونریزی، خارش، استفراغ، یبوست یا اسهال برخی از عوارض داروی مروپنم میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی این دارو شامل کبودی یا خونریزی آسان، تغییرات شنوایی (مانند کاهش شنوایی، زنگ زدن در گوش)، تغییرات ذهنی و خلقی (مانند گیجی)، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پوست، تورم مچ پا، افزایش وزن غیرعادی، خستگی غیرعادی و… میباشد. در ادامه به عوارض شایع داروی مروپنم خواهیم پرداخت؛
- یبوست (1-7%)
- اسهال (4-5%)
- حالت تهوع یا استفراغ (1-4٪)
- سردرد (2%)
- التهاب در محل تزریق (2%)
- مونیلیازیس دهان (≤2% در بیماران اطفال)
- خونریزی (1.2%)
- آپنه (1%)
- گلوسیت (1%)
- واکنش محل تزریق (1%)
- فلبیت یا ترومبوفلبیت (1%)
- خارش (1%)
- شوک سپتیک (1%)
تداخل دارویی مروپنم
- تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن آبله، پروبنسید
- کاهش اثرات داروها توسط مروپنم: ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن آبله، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه، فرآورده‌های والپروات
- کاهش اثرات مروپنم توسط داروها: مورد خاصی ذکر نشده است.
- افزایش اثرات داروها توسط مروپنم: مورد خاصی ذکر نشده است.
مصرف مروپنم (Meropenem) در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات انسانی کافی برای تعیین اینکه آیا مروپنم در زنان باردار خطر نقص مادرزادی یا سقط جنین مرتبط با دارو را افزایش می‌دهد یا خیر، وجود ندارد. هیچ سمیت یا ناهنجاری جنینی در موش‌های باردار و میمون‌های Cynomolgus که مروپنم داخل وریدی در طول اندام‌زایی در دوزهای تا 2.4 و 2.3 برابر حداکثر دوز توصیه شده برای انسان (MRHD) بر اساس مقایسه سطح بدن تجویز کردند، مشاهده نشد. در موش‌هایی که مروپنم داخل وریدی را در اواخر بارداری و در طول دوره شیردهی مصرف کردند، بر اساس مقایسه سطح بدن در دوزهای معادل تقریباً 2/3 برابر MRHD بر روی فرزندان اثر نامطلوبی مشاهده نشد.
تاثیر داروی مروپنم در شیردهی
طبق برخی گزارشات داروی مروپنم (Meropenem) در شیر مادر دفع میشود. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات دارو بر روی کودک شیرخوار یا تولید شیر در دسترس نیست. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هر گونه اثرات نامطلوب احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی Meropenem
داروی مروپنم باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر داروی مروپنم
در این مقاله با عنوان داروی Meropenem از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز خواندیم که این دارو به‌عنوان یک آنتیبیوتیک بتالاکتامی با اثرات گسترده، ابزاری مؤثر در مقابله با عفونتهای باکتریایی محسوب میشود. این دارو با مکانیسم عملکرد منحصر به فرد و توانایی مبارزه با باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی، جایگاه ویژه‌ای در درمان بیماری‌ها و عفونتهای مختلف دارد. با وجود مزایای زیادی که مروپنم ارائه می‌دهد، باید توجه داشت که استفاده بهینه از این دارو نیازمند شناخت دقیق از نحوه عملکرد و ویژگی‌های آن است. همچنین، پژوهش‌های بیشتر در زمینه مقاومت‌های باکتریایی و به‌روزرسانی‌های تکنولوژیکی مرتبط با این دارو، ضروری میباشد.
منبع سایت: Medscape
