کاربرد قرص گلوکوفاژ
قرص گلوکوفاژ (Glucophage) برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. این دارو به کاهش تولید گلوکز در کبد، افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین و کاهش جذب قند در روده کمک می‌کند. برخی از کاربرد گلوکوفاژ شامل موارد زیر می‌باشد؛
- کنترل قند خون در بیماران دیابت نوع ۲
- پیشگیری از دیابت در افراد دارای قند خون مرزی
- کمک به کاهش وزن (در برخی موارد)
- درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
قرص گلوکوفاژ برای تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی در زنان است که سبب ایجاد بی نظمی قاعدگی، مشکلات تخمک‌گذاری، رشد موهای زائد و حتی مشکلات باروری می‌شود.
قرص گلوکوفاژ یکی از داروهای رایج برای درمان تنبلی تخمدان (PCOS) است. این دارو در زنانی که دچار مقاومت به انسولین هستند، می‌تواند به تنظیم قاعدگی، کاهش سطح آندروژن (هورمون‌های مردانه)، بهبود تخمک‌گذاری و کاهش وزن کمک کند.
قرص گلوکوفاژ برای مو
به صورت کلی، این دارو درمان مستقیم یا تقویتی برای مو نیست. در برخی افراد، به خصوص کسانی که دچار تنبلی تخمدان (PCOS) هستند، قرص گلوکوفاژ می‌تواند سبب کاهش ریزش مو و رشد موهای سالم‌تر شود.
قرص گلوکوفاژ برای کیست تخمدان
کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع است که روی تخمدان یا داخل آن تشکیل می‌شود. کیست تخمدان در بیشتر موارد بی‌خطر است و بدون درمان خاصی از بین می‌رود. با این حال، برخی از کیست تخمدان ممکن است با درد یا اختلال در قاعدگی همراه باشد که نیاز به درمان موثر دارد. قرص گلوکوفاژ یکی از داروهای رایج برای کمک به درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است
قرص گلوکوفاژ برای لاغری
طبق برخی مطالعات، قرص گلوکوفاژ اثرات مثبتی بر کاهش وزن دارد و می‌تواند به طور غیرمستقیم در فرآیند کاهش وزن مفید واقع شود. سوالی که هست، چطور گلوکوفاژ به لاغری کمک می‌کند؟
این دارو با کاهش مقاومت به انسولین عمل می‌کند. وقتی سطح انسولین در بدن بالا باشد، سلول‌ها نمی‌توانند به درستی از گلوکز استفاده کنند و بدن به جای سوزاندن گلوکز، آن را به چربی تبدیل می‌کند. گلوکوفاژ این فرآیند را کند کرده و از ذخیره‌سازی چربی جلوگیری می‌کند. همچنین، یکی از اثرات جانبی این دارو کاهش اشتها است. طبق برخی گزارشات، مصرف گلوکوفاژ در برخی بیماران سبب کاهش میل به غذاهای پرکالری و شیرین شده است.
نحوه مصرف قرص گلوکوفاژ
قبل از مصرف این دارو، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت دنبال کنید. در ادامه به نحوه مصرف قرص گلوکوفاژ خواهیم پرداخت؛
- قرص گلوکوفاژ برای درمان کمکی به رژیم غذایی و ورزش برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود.
- مقدار مصرفی برای درمان دیابت نوع 2 500 میلی گرم هر 12 ساعت یا 850 میلی گرم روزانه همراه با وعده غذایی می‌باشد.
- برای دیابت نوع 2 با قرص انتشار طولانی مدت، مصرف 500 میلی گرم روزانه همراه با شام پیشنهاد می‌شود.
- در درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و صرع میوکلونوس کودکان با تجویز و دستور پزشک قابل استفاده است.
- در آخر نیز برای پیشگیری از دیابت نوع 2 850 میلی گرم روزانه با دستور پزشک قابل مصرف است.
نحوه عملکرد قرص گلوکوفاژ
کاهش تولید گلوکز کبدی؛ جذب گلوکز GI را کاهش می‌دهد و حساسیت به انسولین سلول هدف را افزایش می‌دهد. کلیرانس کلیوی این دارو 450-540 میلی لیتر در دقیقه (رهاسازی منظم) بوده و در نهایت از طریق ادرار (90٪) توسط ترشح لوله‌ای دفع می‌شود.
عوارض قرص گلوکوفاژ
سیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض قرص گلوکوفاژ شامل موارد زیر است؛
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم
- یبوست
- سوء هاضمه
- سوزش سر دل
- نفخ شکم
- سرگیجه و سردرد
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- اختلال چشایی
موارد احتیاط و منع مصرف
قبل از استفاده از قرص گلوکوفاژ، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. برای اطلاع از موارد احتیاط این دارو با ما همراه باشید؛
- خودداری از غذا و مایعات در طول جراحی یا سایر روش‌ها ممکن است خطر کاهش حجم، افت فشار خون و نارسایی کلیوی را افزایش دهد.
- افزایش خطر هیپوگلیسمی شدید در افراد مسن، ضعیف یا سوء تغذیه، نارسایی غده فوق کلیوی یا هیپوفیز، کم آبی بدن، وضعیت‌های هیپوکسیک، نارسایی کبدی یا کلیه، استرس ناشی از عفونت، تب، تروما یا جراحی وجود دارد.
- در صورت مواجهه با استرس (تب، ضربه، عفونت) یا تجربه کتواسیدوز دیابتی ممکن است لازم باشد درمان با قرص گلوکوفاژ قطع شود و انسولین تجویز شود.
- این دارو ممکن است مصرف یا جذب ویتامین B12 و کلسیم را مختل کند. با درمان طولانی مدت، غلظت سرمی B12 را به صورت دوره‌ای کنترل کنید.
- برای استفاده در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 که به دلیل عدم کارایی وابسته به انسولین هستند، توصیه نمیشود.
- در بیماران مبتلا به کم آبی یا آزوتمی پیش کلیوی خودداری شود.
مصرف قرص گلوکوفاژ در بارداری
داده‌های محدود در زنان باردار برای تعیین خطر مرتبط با قرص گلوکوفاژ برای نقایص مادرزادی یا سقط جنین کافی نیست. مطالعات منتشر شده در مورد مصرف این دارو در دوران بارداری ارتباط واضحی با نقص مادرزادی یا خطر سقط جنین گزارش نکرده است.
مصرف قرص گلوکوفاژ در سالمندان
بیماران مسن احتمال بیشتری برای کاهش عملکرد کلیه دارند. این دارو در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی منع مصرف دارد، عملکرد کلیه در سالمندان را به دقت کنترل کنید و با افزایش سن با احتیاط مصرف کنید. در بیماران بالای 80 سال منع مصرف دارد، مگر اینکه عملکرد طبیعی کلیوی مشخص شود. دوز اولیه و نگهدارنده گلوکوفاژ در بیماران با سن بالا باید محافظه کارانه باشد، زیرا احتمال کاهش عملکرد کلیه در این جمعیت وجود دارد.
تداخل دارویی قرص گلوکوفاژ
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بیماران قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به وی نشان دهید. برخی از تداخلات دارویی گلوکوفاژ شامل موارد زیر است؛
- متوپرولول
- پروپرانولول
- قطره‌های چشمی گلوکوم مانند تیمولول
شرایط نگهداری قرص گلوکوفاژ
قرص گلوکوفاژ باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر
این مقاله به بررسی کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 با قرص گلوکوفاژ، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. ین دارو با بهبود حساسیت به انسولین، کاهش تولید گلوکز در کبد و کاهش جذب قند در روده‌ها، نقش مهمی در کنترل سطح قند خون ایفا می‌کند. علاوه بر این، متفورمین می‌تواند در کاهش وزن بدن و کاهش خطرات قلبی-عروقی مرتبط با دیابت نوع ۲ مفید باشد. با این حال، لازم است که مصرف این دارو تحت نظارت پزشک صورت گیرد تا از بروز عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.
