علائم adhd
طیف وسیعی از رفتارها و نشانه‌ها با اختلال adhd مرتبط است. برخی از علائم رایج‌تر عبارت‌اند از:
- مشکل در تمرکز روی کارها
- فراموش کردن کارها یا کامل کردن آن‌ها
- حواس پرتی مداوم
- مشکل در ثابت نشستن به مدت طولانی
- قطع کردن صحبت بقیه افراد
اگر شما یا فرزندتان اختلال adhd دارید، ممکن است برخی یا همه این علائم را داشته باشید. علائمی‌که دارید، به نوع اختلال شما بستگی دارد.
توجه داشته باشید که اگر این علائم را در خودتان یا فرزندتان مشاهده می‌کنید، از ناآگاهانه برچسب زدن خودداری کنید و حتما به پزشک مراجعه کنید. تشخیص ابتلا به بیماری adhd تنها توسط پزشک امکان‌پذیر است.
بیشتر بخوانید: علائم بیش فعالی در کودکان زیر 2 سال به چه صورت است؟
انواع adhd
برای راحتی بیشتر تشخیص ADHD، انجمن روانپزشکی آمریکا این بیماری را به سه نوع تقسیم‌‌بندی کرده است:
1- اختلال نقص توجه (Predominantly inattentive)
همانطور که از نام آن پیداست، افراد مبتلا به این نوع بیماری adhd در تمرکز، انجام کارها و پیروی از دستورالعمل‌ها با مشکل شدید مواجه هستند. این شکل از ADHD به عنوان اختلال نقص توجه (ADD) نیز شناخته می‌شود. ADD گاهی اوقات ممکن است مورد توجه قرار نگرفته و تشخیص داده نشود؛ زیرا علائم آن کمتر آشکار هستند. حدود 2 تا 3 نفر از هر 10 نفر مبتلا به بیماری adhd، به این نوع از آن مبتلا هستند.
تحقیقاتی نشان می‌دهد که اختلال نقص توجه در بین دختران شایع‌تر از انواع دیگر adhd است. ADHD در پسران نسبت به دختران بیشتر تشخیص داده می‌شود. احتمال دارد دختران فقط علائم بی‌توجهی و عدم تمرکز را داشته باشند. کمتر احتمال دارد آن‌ها رفتار مخربی از خود نشان دهند که علائم ADHD را آشکارتر می‌کند. این به این معناست که ممکن است بیماری adhd در دختران همیشه تشخیص داده نشود.
علائم adhd بی‌توجه
فرد مبتلا به بیماری adhd که در تمرکز مشکل دارد، ممکن است:
- هنگام مطالعه یا انجام کار، اشتباهات مکرر انجام دهد یا به جزئیات توجه نکند.
- حفظ تمرکز هنگام گوش دادن، مطالعه یا برقراری مکالمه برایش سخت باشد.
- در سازماندهی کارهای روزانه خود مشکل داشته باشد.
- حواسش به راحتی با چیزهای کوچکی که در اطرافش اتفاق می‌افتد، پرت شود.
- در تکالیف مدرسه اشتباهات ناشی از بی‌دقتی داشته باشد.
- در انجام کارهایی که خسته‌کننده یا وقت‌گیر هستند، ناتوان باشد.
- نتواند روی یک فعالیت تمرکز کند و دائم بین انجام کارهای مختلف بچرخد.
2- اختلال بیش فعالی-تکانشی (Predominantly hyperactive-impulsive)
افراد مبتلا به این نوع بیماری adhd در درجه اول رفتار بیش فعال و تکانشی از خود نشان می‌دهند. البته هنوز هم تا حدی با تمرکز کردن روی کارها مشکل دارند.
علائم adhd بیش فعالی-تکانشی
فردی که بیش فعالی و تکانشگری را تجربه می‌کند، ممکن است:
- آرام نشستن در کلاس یا محیط آرام و ساکت برایش مشکل باشد.
- بازی کردن یا کار انجام دادن در سکوت برایش مشکل باشد.
- بیش از حد صحبت کند.
- منتظر ماندن در نوبت برایش سخت باشد.
- صحبت کردن، بازی کردن یا کار دیگران را قطع کند.
- حرکات فیزیکی بیش از حد داشته باشد.
- بدون فکر عمل کند.
- خطر را احساس نکند.
3- نوع ترکیبی بیش فعال- تکانشی و بی‌توجهی (Combined hyperactive-impulsive and inattentive type)
بسیاری از افراد مبتلا به ADHD مشکلاتی دارند که در هر دو دسته بالا قرار می‌گیرد. نوع ترکیبی، شایع‌ترین نوع اختلال adhd است. افراد مبتلا به این نوع، ترکیبی از علائم نقص توجه و بیش فعالی را نشان می‌دهند. این علائم شامل بی‌توجهی، تمایل به تکانشگری و سطوح بالاتر انرژی است.
نوع اختلال adhd روش درمان را تعیین می‌کند. نوع ADHD می‌تواند در طول زمان تغییر کند، بنابراین درمان نیز همراه با آن تغییر می‌کند.
علل ابتلا به adhd
اگرچه علت دقیق ADHD مشخص نیست، تحقیقات در این رابطه ادامه دارد. عواملی که ممکن است در ایجاد بیماری ADHD دخیل باشند، عبارت‌اند از:
ژنتیک: ADHD می‌تواند در خانواده‌ها منتقل شود. مطالعات نشان می‌دهد که ژن‌ها ممکن است در ابتلا به بیماری adhd نقش داشته باشند.
محیط: برخی از عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سرب در کودکی یا مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند.
مشکلات در رشد و نمو: مشکلات سیستم عصبی مرکزی در لحظات کلیدی رشد نیز ممکن است در این بیماری نقش داشته باشد.
تولد نارس: تولد قبل از هفته 37 بارداری
درمان adhd
درمان اختلال کم‌توجهی بیش فعالی می‌تواند به تسکین علائم کمک کند و مشکلات را در زندگی روزمره بسیار کمتر کند. درمان adhd معمولا شامل رفتار درمانی، روان درمانی، گفتار درمانی، دارو یا ترکیبی از آن‌ها است. رفتار درمانی می‌تواند به شما یا فرزندتان کمک کند تا نحوه کنترل و مدیریت رفتار خود را بیاموزید.
اگر شما با بیماری ADHD زندگی می‌کنید، دارو نیز می‌تواند بسیار مفید باشد. داروهای اختلال adhd به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بر ترکیبات شیمیایی مغز تاثیر بگذارند تا شما را قادر سازد عکس العمل‌ها و اعمال خود را بهتر مدیریت کنید.
دارو برای درمان adhd
5 نوع دارو دارای مجوز برای درمان ADHD در دسترس است:
- متیل فنیدات (ریتالین)
- لیزدگزامفتامین (ویاس)
- دگزامفتامین (ویاس)
- اتوموکستین
- گوانفاسین (تنکس)
این داروها درمان دائمی برای ADHD نیستند، اما ممکن است به فردی که این بیماری را دارد کمک کنند بهتر تمرکز کند، کمتر تکانشگر باشد، احساس آرامش کند و مهارت‌های جدید را یاد بگیرد و تمرین کند.
درمان خانگی adhd
علاوه بر دارو یا به جای آن، چندین راه حل برای کمک به بهبود علائم adhd پیشنهاد شده است. برای شروع، ایجاد تغییرات در سبک زندگی ممکن است به شما یا فرزندتان در مدیریت علائم adhd کمک کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) موارد زیر را توصیه می‌کند:
- رژیم غذایی مغذی و متعادل
- حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی در روز
- خواب کافی
- محدود کردن زمان استفاده از موبایل، رایانه و تلویزیون
مطالعات همچنین نشان داده‌اند که یوگا، تای چی و گذراندن وقت در فضای باز می‌تواند به آرام کردن ذهن‌های بیش فعال و کاهش علائم ADHD کمک کند. اجتناب از مصرف برخی آلرژن‌ها و مواد افزودنی غذایی نیز از راه‌های بالقوه برای کمک به بهبود علائم ADHD است.
مدیتیشن و ذهن آگاهی گزینه دیگری برای کنترل علائم اختلال adhd است. تحقیقات انجام شده در سال 2015 نشان می‌دهد که مدیتیشن ممکن است باعث بهبود دامنه توجه در افراد مبتلا به نقص توجه-بیش‌فعالی شود.
تشخیص بیماری adhd
هیچ تست و آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند تشخیص دهد شما یا فرزندتان به بیماری adhd مبتلا هستید یا خیر. مطالعه‌ای در سال 2017 بر مزایای یک آزمایش جدید برای تشخیص adhd بزرگسالان تاکید کرد، اما بسیاری از پزشکان معتقدند تشخیص ADHD را نمی‌توان بر اساس یک آزمایش انجام داد.
برای تشخیص اختلال adhd، پزشک علائمی را که شما یا فرزندتان در 6 ماه گذشته داشته‌اید، ارزیابی می‌کند. پزشک شما احتمالا اطلاعاتی را از معلمان یا اعضای خانواده جمع‌آوری می‌کند و ممکن است از چک لیست‌ها و مقیاس‌های رتبه بندی برای بررسی علائم استفاده کند. همچنین یک معاینه فیزیکی برای بررسی سایر مشکلات سلامتی انجام می‌دهد.
عوارض adhd
بیماری adhd می‌تواند زندگی را برای شما سخت کند و با موارد زیر مرتبط است:
- عملکرد ضعیف در مدرسه یا کار
- از دست دادن شغل و بیکاری
- مشکلات مالی
- به مشکل خوردن با قانون
- سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- تصادفات یا حوادث دیگر رانندگی
- روابط ناپایدار
- سلامت جسمی و روانی ضعیف
- داشتن تصور ضعیف از خود و اعتماد به نفس پایین
- اقدام به خودکشی
شرایط همراه با adhd
اگرچه ADHD مشکلات روانی دیگری ایجاد نمی‌کند، اما اختلالات دیگری هستند که اغلب همراه با آن رخ می‌دهند و درمان را چالش‌برانگیزتر می‌کنند:
اختلالات خلقی
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به بیماری adhd افسردگی، اختلال دوقطبی یا اختلالات خلقی دیگری نیز دارند. اگرچه مشکلات خلقی لزوما به طور مستقیم به دلیل ADHD نیست، الگوی مکرر شکست‌ها و ناامیدی‌های ناشی از ADHD می‌تواند افسردگی را بدتر کند.
اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی اغلب در بزرگسالان مبتلا به adhd رخ می‌دهد. اختلالات اضطرابی ممکن است باعث نگرانی شدید، عصبی بودن و سایر علائم شود. اضطراب می‌تواند با چالش‌ها و مشکلات ناشی از ADHD بدتر شود.
سایر اختلالات روانی
بزرگسالان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی، در معرض افزایش خطر ابتلا به سایر اختلالات روانپزشکی مانند اختلالات شخصیت، اختلال انفجاری متناوب و اختلالات سوء مصرف مواد هستند.
ناتوانی در یادگیری
بزرگسالان و کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در امتحان‌های تحصیلی امتیاز کمتری نسبت به سن، هوش و تحصیلاتشان داشته باشند. اختلالات یادگیری می‌تواند شامل مشکلات در درک و برقراری ارتباط باشد.
سخن پایانی
اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی یک وضعیت مربوط به سلامت روان در بزرگسالان و کودکان است که می‌تواند باعث سطوح غیرعادی بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود. همانطور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز گفتیم، گاهی اوقات بیماری adhd در کودکی تشخیص داده نشده و بعدها در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود. علائم ADHD ممکن است با افزایش سن بهبود یابد، اما بسیاری از بزرگسالانی که در سنین جوانی به این عارضه مبتلا شده‌اند، همچنان مشکلاتی را تجربه می‌کنند.
اختلال adhd درمان نشده در کودکان و بزرگسالان، می‌تواند تاثیر ماندگاری بر زندگی آن‌ها داشته باشد و بر مدرسه، کار و روابط آن‌ها تاثیر بگذارد. درمان این بیماری مهم است و می‌تواند به کاهش اثرات آن کمک کند. بسیاری از افراد مبتلا به adhd زندگی موفقی دارند. حتی بعضی از آن‌ها قدردان مزایای شرایط خود هستند. اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان ADHD داشته باشید، اولین قدم مهم این است که در اسرع وقت با پزشک صحبت کنید. در این صورت، پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه درمانی برای کمک به مدیریت علائم و سازگاری با ADHD داشته باشید.
