قرص تیزانیدین چیست و چه کاربردی دارد؟

کاربرد قرص تیزانیدین چیست؟

تیزانیدین برای درمان اسپاسم عضلانی ناشی از شرایط خاص (مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) و آسیب نخاعی) استفاده می‌شود. تیزانیدین با کمک به شل‌شدن عضلات کار کرده و سبب درمان اسپاسم عضلانی در بیمار می‌شود. مصرف این دارو در کودکان و سالمندان پیشنهاد نمی‌شود، اما با تجویز و دستور پزشک امکان‌پذیر است. برخی از موارد مصرف یا کاربرد تیزانیدین شامل موارد زیر است؛

• کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلانی
• کاهش درد و سفتی عضلات
• بهبود حرکت و انعطاف‌پذیری عضلات

تیزانیدین در ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی و مزمن سیستم عصبی مرکزی است که می‌تواند باعث اسپاسم و سفتی عضلانی شود. یکی از داروهای مورد استفاده برای کنترل این عوارض، تیزانیدین است. قرص تیزانیدین یک شل‌کننده عضلانی است که با تاثیر بر گیرنده‌های آلفا-۲ آدرنرژیک در نخاع، انتقال پیام‌های عصبی به عضلات را کاهش داده و در نتیجه باعث کاهش اسپاسم و گرفتگی عضلانی می‌شود.

تیزانیدین برای ترک اعتیاد

در برخی موارد، این دارو به عنوان کمک درمانی در روند ترک اعتیاد نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما سوال اینجاست، چگونه تیزانیدین می‌تواند در ترک اعتیاد کمک کند؟

• کاهش درد عضلانی: در حین ترک موادی مانند مواد افیونی (تریاک، مورفین، هروئین) یا الکل، بدن دچار دردهای عضلانی و اسپاسم می‌شود که تیزانیدین می‌تواند آن را کاهش دهد.
• بهبود کیفیت خواب: بی‌خوابی یکی از علائم شایع ترک اعتیاد است و تیزانیدین می‌تواند با اثر آرام‌بخشی به بهبود خواب کمک کند.
• کاهش اضطراب و بی‌قراری: به دلیل تأثیر آن بر سیستم عصبی مرکزی، ممکن است در کاهش اضطراب و تنش عصبی ناشی از ترک موثر باشد.

تیزانیدین و سردرد

براساس برخی از مطالعات، این دارو ممکن است در درمان برخی انواع سردرد، از جمله سردردهای تنشی و میگرن مزمن مناسب باشد. تیزانیدین با مکانیسم اثر خود سبب کاهش تنش عضلانی گردن و شانه، اثر آرام‌بخشی روی سیستم عصبی مرکزی، افزایش کیفیت خواب و… می‌شود. با این حال، مصرف این دارو برای سردرد تنها با نسخه پزشک امکان‌پذیر است.

قرص تیزانیدین و دیسک کمر

دیسک کمر یکی از مشکلات شایع ستون فقرات است که باعث درد، گرفتگی عضلانی و التهاب می‌شود. یکی از داروهایی که برای کاهش اسپاسم و درد عضلانی ناشی از دیسک کمر تجویز می‌شود، تیزانیدین است.

نحوه مصرف قرص تیزانیدین

قبل از استفاده تیزانیدین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را بررسی کنید. در ادامه به بررسی روش یا نحوه مصرف قرص تیزانیدین خواهیم پرداخت؛

• دوز مصرفی روزانه 2 الی 4 میلی گرم قبل از خواب همراه با غذا است. بسته به پاسخ بدن، پزشک ممکن است دوز را هر ۳ تا ۷ روز افزایش دهد. توجه داشته باشید که حداکثر دوز مصرفی مجاز ۳۰ تا ۳۶ میلی‌گرم در روز (در دوزهای تقسیم ‌شده) است.
• قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا غذا مصرف کنید و از جویدن یا خرد کردن آن خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد.
• در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.

بهترین زمان مصرف قرص تیزانیدین

زمان مصرف تیزانیدین بستگی به دلیل مصرف آن دارد، بیشتر توصیه می‌شود که این دارو را هنگام شب و قبل از خواب مصرف کنید. دلیل این توصیه اثرات خواب آلودگی این دارو و افت فشار خون در بیماران است که ممکن است سبب سرگیجه، ضعف یا کاهش تمرکز شود.

اگر تیزانیدین برای کاهش اسپاسم و درد عضلانی (مانند درد دیسک کمر یا گرفتگی‌های عضلانی ناشی از بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس) تجویز شده باشد، می‌توان آن را قبل از خواب و در صورت نیاز در طول روز (با فاصله ۶ تا ۸ ساعت بین دوزها) مصرف کرد. اگر در طول روز مصرف می‌شود، بهتر است بعد از غذا و در مواقعی باشد که نیاز به تمرکز بالا ندارید.

نحوه عملکرد قرص تیزانیدین

مکانیسم عمل قرص تیزانیدین، آگونیست گیرنده آلفا-2 آدرنرژیک از نظر ساختاری مربوط به کلونیدین است. در نتیجه مهار پیش سیناپسی نورون‌های حرکتی را افزایش می‌دهد. جذب این دارو با فراهمی زیستی 40% و توزیع پروتئین محدود 30% می‌باشد. این محصول به طور گسترده در کبد متابولیزه شده و دفع آن از طریق مدفوع (20%) و ادرار (60%) صورت می‌گیرد.

اشکال دارویی تیزانیدین

• قرص: 2 میلی گرم، 4 میلی گرم
• کپسول: 2 میلی گرم، 4 میلی گرم، 6 میلی گرم

قرص تیزانیدین 4 برای چیست؟

قرص تیزانیدین ۴ میلی گرم یک داروی شل‌کننده عضلانی است که برای کاهش اسپاسم، گرفتگی و درد عضلانی در شرایط مختلف پزشکی تجویز می‌شود. این دارو با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی باعث شل شدن عضلات و کاهش دردهای ناشی از تنش‌های عضلانی می‌شود.

نحوه مصرف قرص تیزانیدین برای دیسک کمر

دوز مصرفی قرص تیزانیدین برای دیسک کمر با دوز کم مانند ۲ میلی‌ گرم یک تا سه بار در روز توصیه می‌شود. دوز معمولی برای حفظ اثر دارو ۴ تا ۶ میلی‌ گرم دو یا سه بار در روز است. دوز حداکثری توصیه شده  ۱۰ میلی‌ گرم در هر دوز است، اما کل مصرف روزانه نباید بیشتر از ۳۲ میلی گرم باشد.

عوارض قرص تیزانیدین

مصرف این دارو مانند دیگر داروها با عوارض جانبی همراه است که بیشتر موقتی یا خفیف است. در ادامه به بررسی عوارض تیزانیدین خواهیم پرداخت؛

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• ضعف عضلانی
• خستگی
• افت فشار خون
• خشکی دهان
• سردرد
• حالت تهوع
• مشکلات گوارشی
• مشکلات تنفسی

قرص تیزانیدین و چاقی

به صورت کلی، در عوارض جانبی این دارو چاقی یا افزایش وزن گزارش نشده است. مکانیسم عمل تیزانیدین سبب خواب‌آلودگی و کاهش فعالیت بدنی، افزایش اشتها یا مشکلات گوارشی و کاهش متابولیسم می‌شود. این شرایط به صورت غیرمستقیم سبب افزایش وزن در بیماران خواهد شد که بیشتر موقتی است.

قرص تیزانیدین و خواب آلودگی

قرص تیزانیدین (Tizanidine) یکی از داروهای شل‌کننده عضلات است که می‌تواند عوارض جانبی مختلفی داشته باشد. یکی از این عوارض رایج، خواب آلودگی است. این اثر به دلیل نحوه عملکرد دارو در سیستم عصبی مرکزی است که به کاهش فعالیت عضلات و همچنین تأثیر بر سیستم عصبی می‌انجامد. نحوه عملکرد قرص تیزانیدین در خواب آلودگی به صورت زیر است؛

• عملکرد در سیستم عصبی مرکزی: تیزانیدین با تاثیر بر گیرنده‌های آلفا-۲ آدرنرژیک در مغز و نخاع موجب شل شدن عضلات می‌شود که یکی از نتایج آن می‌تواند خواب آلودگی و احساس کسلی باشد.
• میزان خواب‌آلودگی: این عارضه در روزهای اول مصرف دارو یا زمانی که دوز دارو افزایش می‌یابد، بیشتر مشاهده می‌شود. البته خواب آلودگی ممکن است در برخی افراد به شدت بروز پیدا کند و در برخی دیگر خفیف‌تر باشد.

موارد احتیاط و منع مصرف

قبل از مصرف تیزانیدین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در ادامه به بررسی موارد احتیاط قرص تیزانیدین خواهیم پرداخت؛

• احتمال افت فشار خون بعد از مصرف دارو
• احتیاط مصرف در بیماران نارسایی کلیوی و کبدی
• مصرف همزمان داروی ضدباروری خوراکی با تیزانیدین
• امکان سمیت کبدی در بیماران، آمینوترانسفرازها را قبل و در حین استفاده کنترل کنید.
• براساس میزان قرص تیزانیدین، امکان ایجاد آرامش و آرام‌بخش در بیمار وجود دارد. همچنین ممکن است اثر داروهای آرام‌بخش یا اتانول را تشدید کند.
• فشار خون برگشتی، تاکی کاردی و هیپرتونی پس از قطع ناگهانی گزارش شده است. اعمال کاهش آهسته دوز در بیمارانی که داروهای مخدر همزمان یا دوزهای بالا (20-28 میلی گرم در روز) برای دوره‌های طولانی مصرف می‌کنند.

نحوه قطع مصرف تیزانیدین (عوارض قطع ناگهانی تیزانیدین)

قطع ناگهانی تیزانیدین می‌تواند خطرات و عوارض جدی به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، قطع مصرف آن باید تحت نظر پزشک و به شکل تدریجی انجام شود. عوارض قطع ناگهانی تیزانیدین شامل موارد زیر است؛

• افزایش فشار خون
• تپش قلب و ضربان قلب نامنظم
• علائم عصبی و اضطراب
• افزایش اسپاسم عضلانی
• سرگیجه و گیجی
• مشکلات تنفسی

مصرف قرص تیزانیدین در بارداری

اطلاعات کافی در مورد خطر رشد مرتبط با مصرف در زنان باردار وجود ندارد. هیچ مطالعات کافی و کنترل شده‌ای در مورد تأثیر قرص تیزانیدین بر پتانسیل باروری در زنان و مردان در دسترس نیست. تجویز خوراکی این دارو به موش‌های صحرایی نر و ماده منجر به اثرات نامطلوب بر باروری شده است که جای نگرانی دارد.

در مطالعات حیوانی، تجویز دارو در دوران بارداری منجر به مسمومیت رشدی (مرگ و میر و نقایص رشد جنینی پس از تولد فرزندان) در دوزهای کمتر از دوزهای مورد استفاده بالینی شد که با سمیت مادری مرتبط نبود.

تداخل دارویی قرص تیزانیدین

قبل ار مصرف هر دارویی با پزشک در رابطه با داروهای تجویزی یا گیاهی خود مشورت کنید. در ادامه با برخی از تداخلات دارویی تیزانیدین آشنا خواهید شد؛

• تداخل خطرناک: آزلاستین (نازال)، برومپریدول، سیپروفلوکساسین (سیستمیک)، مهارکننده‌های قوی CYP1A2، فکسینیدازول، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید
• کاهش اثرات قرص تیزانیدین توسط داروها: بروکلی، برومپریدول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، القاکننده‌های متوسط CYP1A2، میرتازاپین، داروهای ضدافسردگی‌ سه حلقه‌ای
• افزایش اثرات داروها توسط قرص تیزانیدین: برومپریدول، بوپرنورفین، برکسانولون، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم، سیپونیمود، پرامی‌پکسول، پیریبدیل، فولکودین، پارالدهید، اورفنادرین

شرایط نگهداری قرص تیزانیدین

قرص تیزانیدین باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر

این مقاله به بررسی درمان اسپاسم عضلانی با قرص تیزانیدین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. این مقاله بر مزایا و خطرات قرص تیزانیدین براساس اطلاعات دارویی و آزمایشات مختلف تاکید کرده است. به همین جهت بیماران قبل از مصرف، عوارض جانبی نظیر خشکی دهان، خواب‌آلودگی، سرگیجه، عفونت، یبوست، تاری دید یا مشکلات بینایی، استفراغ، تکرر ادرار، اختلال در گفتار و البته تداخل دارویی این دارو را در نظر داشته باشند. در صورتی که موارد احتیاط و منع مصرف آن به درستی رعایت شود، خطری بیمار را تهدید نمی‌کند.