گلوکوم (آب سیاه) یکی از مهم‌ترین بیماری‌های چشمی است که با افزایش فشار داخل چشم شناخته میشود و در صورت عدم درمان به موقع، میتواند به آسیب عصب بینایی و کاهش دائمی بینایی منجر شود. این بیماری به‌ویژه در مراحل اولیه بدون علائم مشخصی است و به تدریج دید محیطی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از جمله روش‌های درمانی مؤثر برای کنترل و کاهش فشار داخل چشم، استفاده از قطره تیمولول است.
اشکال دارویی تیمولول
- محلول چشمی: 0.25٪، 0.5٪
- محلول تشکیل ژل: 0.25٪، 0.5٪
گلوکوم چیست؟
گلوکوم (آب سیاه) یک بیماری چشمی است که به دلیل افزایش فشار داخل چشم (فشار داخل چشم یا IOP) ایجاد میشود و میتواند به عصب بینایی که مسئول انتقال اطلاعات بصری از چشم به مغز است، آسیب برساند. اگر این بیماری به‌موقع تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است منجر به کاهش دید و حتی نابینایی دائمی شود.
موارد مصرف قطره تیمولول
قطره تیمولول برای درمان فشار بالای داخل چشم به دلیل گلوکوم (نوع زاویه باز) یا سایر بیماری‌های چشمی (مانند فشار خون چشم) استفاده میشود. کاهش فشار داخل چشم به پیشگیری از نابینایی کمک میکند. این دارو با کاهش مقدار مایع داخل چشم عمل میکند. تیمولول متعلق به دستهای از داروهای شناخته شده به عنوان مسدودکننده‌های بتا است.
قطره درمان گلوکوم تیمولول چشمی
قطره چشمی تیمولول یکی از داروهای رایج برای درمان گلوکوم (آب سیاه) و کاهش فشار داخل چشم است. تیمولول یک بتا بلوکر است که با کاهش تولید مایع درون چشم (مایع زلالیه) به کاهش فشار داخل چشم کمک میکند. برخی از مهم ترین موارد مصرف قطره تیمولول چشمی شامل موارد زیر میباشد؛
- درمان گلوکوم زاویه باز (شایع‌ترین نوع گلوکوم)
- کاهش فشار داخل چشم در افرادی که دچار فشار چشم بالا هستند.
- پیشگیری از آسیب به عصب بینایی و حفظ بینایی
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قطره تیمولول
مکانیسم عمل قطره تیمولول؛ مسدود کننده گیرنده بتا آدرنرژیک غیرانتخابی؛ با کاهش تولید زلالیه، فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد. حداقل جذب سیستمیک شناسایی شده است که شروع آن 30 دقیقه، حداکثر اثر 1-2 ساعت در مدت زمان <24 ساعت میباشد.
مقدار مصرف قطره تیمولول چشمی
قبل از مصرف قطره تیمولول، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز در چشم‌های آسیب دیده استفاده کنید. سایر داروهای چشمی را حداقل 10 دقیقه قبل از محلول تیمولول استفاده کنید. برای استفاده از قطره چشمی ، ابتدا دستهای خود را شستشو دهید. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید یا اجازه ندهید که چشم یا هر سطح دیگری را لمس کند. اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از قطره آن را بردارید.
طریقه مصرف قطره تیمولول
- برای مصرف قطره تیمولول، ابتدا دستهای خود را با آب و صابون شستشو دهید و سپس قطره را به آرامی تکان دهید.
- سر خود را کمی به عقب خم کنید. پلک پایین خود را به آرامی با انگشت بکشید تا یک فضای کوچک ایجاد شود. یک قطره از تیمولول را در فضای ایجاد شده بچکانید. از تماس نوک قطره چکان با چشم، پلک یا هر سطح دیگری جلوگیری کنید.
- بعد از چکاندن قطره، چشم خود را ببندید و به آرامی گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی) را با انگشت فشار دهید. این کار از ورود دارو به مجرای اشکی و جذب سیستمیک آن جلوگیری میکند.
- اگر پزشک شما توصیه کرده است که در هر چشم چند قطره بچکانید، این مراحل را برای هر قطره تکرار کنید. درپوش قطره را بلافاصله پس از استفاده بگذارید و قطره را در جای خشک و خنک و دور از نور نگه دارید.
نحوه مصرف قطره تیمولول
- قبل از گذاشتن لنزهای تماسی، از پزشک خود بپرسید که چه مدت باید بعد از استفاده از این دارو صبر کنید.
- پس از هر بار استفاده، درپوش قطره چکان را تعویض کنید. قبل از رانندگی یا کار با ماشین آلات، چند دقیقه صبر کنید تا بینایی شما پاک شود. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را ببرید. برای کمک به یادآوری، هر روز در ساعت معینی از آن استفاده کنید. حتی اگر احساس خوبی دارید به استفاده از این قطره ادامه دهید. اکثر افراد مبتلا به گلوکوم یا فشار بالای چشم احساس بیماری نمی‌کنند.
- دوز مصرفی برای فشار خون چشمی، یک قطره در چشم آسیب دیده در 12 ساعت 0.25٪ است. اگر موثر نیست افزایش یک قطره 0.5٪ در هر 12 ساعت پیشنهاد میشود. در صورت کنترل فشار داخل چشم، دوز را به یک قطره در روز کاهش دهید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره تیمولول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری ریوی (مانند سابقه فعلی یا گذشته آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی)، انواع خاصی از ضربان قلب نامنظم ( مانند برادی کاردی سینوسی، بلوک AV درجه دوم یا سوم)، انواع خاصی از بیماری‌های قلبی (مانند نارسایی شدید قلبی)، بیماری کلیوی، بیماری کبد، دیابت، جریان خون پایین به مغز (نارسایی عروق مغزی)، بیماری تیروئید پرکار، ضعف ماهیچه‌ها و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره تیمولول خواهیم پرداخت؛
- بیمارانی را که تیمولول موضعی و یک عامل مسدودکننده β-آدرنرژیک سیستمیک را به طور همزمان دریافت می‌کنند، از نظر اثرات افزایشی بالقوه بر فشار داخل چشم یا اثرات سیستمیک بلوک بتا آدرنرژیک مشاهده کنید.
- واکنش‌های شدید تنفسی و واکنش‌های قلبی، از جمله مرگ ناشی از اسپاسم برونش در بیماران مبتلا به آسم و به ندرت مرگ همراه با نارسایی قلبی، به دنبال تجویز سیستمیک یا چشمی تیمولول مالئات گزارش شده است.
- تحریک سمپاتیک ممکن است برای حمایت از گردش خون در افراد با کاهش انقباض میوکارد ضروری باشد و مهار آن از انسداد گیرنده بتا آدرنرژیک ممکن است باعث نارسایی شدیدتر شود.
- در بیماران بدون سابقه نارسایی قلبی، تداوم افسردگی میوکارد با داروهای مسدودکننده بتا در طی یک دوره زمانی، در برخی موارد میتواند منجر به نارسایی قلبی شود. در اولین علامت یا علامت نارسایی قلبی، درمان باید قطع شود.
- بیماران مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه (مانند برونشیت مزمن، آمفیزم) با شدت خفیف یا متوسط، بیماری برونش اسپاستیک یا سابقه بیماری برونش اسپاستیک (به غیر از آسم برونش یا سابقه آسم برونش، که تیمولول در آن منع مصرف دارد)، به طور کلی، بتا بلوکرها را دریافت نمی‌کنند.
- داروهای مسدودکننده بتا آدرنرژیک باید با احتیاط در بیماران مبتلا به هیپوگلیسمی خود به خود یا بیماران دیابتی (به ویژه در بیماران دیابتی حساس) که انسولین یا داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون دریافت می‌کنند، تجویز شود. عوامل مسدودکننده گیرنده بتا آدرنرژیک ممکن است علائم و نشانه‌های هیپوگلیسمی حاد را پنهان کنند.
موارد هشدار قطره تیمولول
- به دلیل اثرات بالقوه عوامل مسدودکننده بتا آدرنرژیک بر فشار خون و نبض، این عوامل باید در بیماران مبتلا به نارسایی عروق مغزی با احتیاط مصرف شوند. اگر علائم یا علائمی حاکی از کاهش جریان خون مغزی پس از شروع درمان ایجاد شود، درمان جایگزین باید در نظر گرفته شود.
- گزارش‌هایی از کراتیت باکتریایی مرتبط با استفاده از ظروف با دوز چندگانه از محصولات موضعی چشمی وجود دارد. این ظروف به طور ناخواسته توسط بیمارانی که در بیشتر موارد بیماری قرنیه همزمان یا اختلال در سطح اپیتلیال چشم داشتند، آلوده شده بودند.
- جدا شدن مشیمیه بعد از روش‌های فیلتراسیون با تجویز سرکوب‌کننده‌های آبی گزارش شده است.
- در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته، هدف فوری درمان باز کردن مجدد زاویه است. این مستلزم منقبض کردن مردمک است. قطره تیمولول تاثیر کمی بر مردمک دارد یا هیچ اثری ندارد. قطره تیمولول نباید به تنهایی در درمان گلوکوم با زاویه بسته استفاده شود.
- در هنگام مصرف بتابلوکرها، بیماران با سابقه آتوپی یا سابقه واکنش‌های آنافیلاکتیک شدید به انواع آلرژن‌ها ممکن است نسبت به چالش‌های تصادفی، تشخیصی یا درمانی مکرر با چنین آلرژن‌ها واکنش بیشتری نشان دهند. چنین بیمارانی ممکن است به دوزهای معمول اپی نفرین که برای درمان واکنش‌های آنافیلاکتیک استفاده میشود پاسخ ندهند.
- انسداد بتا آدرنرژیک گزارش شده است که ضعف عضلانی مطابق با برخی علائم میاستنی (مانند دوبینی، پتوز و ضعف عمومی) را تقویت میکند. تیمولول به ندرت باعث افزایش ضعف عضلانی در برخی از بیماران مبتلا به میاستنی گراویس یا علائم میاستنی شده است.
موارد منع مصرف قطره تیمولول
- حساسیت به هر یک از اجزای این دارو
- آسم برونش
- سابقه آسم برونش
- بیماری انسدادی مزمن ریه
- برادی کاردی سینوسی
- بلوک دهلیزی درجه دوم یا سوم
- نارسایی آشکار قلبی
- شوک قلبی
عوارض قطره تیمولول
آب مروارید، تاری دید، عفونت، سردرد، فشارخون بالا، درد چشم، خشکی چشم، خارش، ورم ملتحمه، کاهش بینایی یا دوبینی و… برخی از عوارض قطره تیمولول میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جدی این دارو شامل سرگیجه، درد، تورم و ترشح چشم، ضربان قلب آهسته یا نامنظم، ضعف عضلانی، تغییرات ذهنی و خلق، سردی و… میباشد. در ادامه به عوارض قطره تیمولول چشمی خواهیم پرداخت؛
- سوزش یا سوزش (38%)
- تاری دید (4-10%)
- آب مروارید (4-10%)
- ورم ملتحمه (4-10%)
- کاهش حدت بینایی (4-10%)
- سردرد (4-10%)
- فشار خون بالا (4-10%)
- عفونت (4-10%)
- خارش (4-10%)
- تحریک چشم
- کراتیت
- درد چشم
- تخلیه (به عنوان مثال، پوسته پوسته شدن)
- احساس جسم خارجی
- خشکی چشم
- اریتم پلک
تداخل دارویی تیمولول
- تداخلات رده X (پرهیز): آگونیست‌های بتا 2، فکسینیدازول، فلوکتافنین، ریواستیگمین
- کاهش اثرات تیمولول توسط داروها: باربیتورات‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، پگ اینترفرون آلفا-2b، مشتقات ریفامایسین
- افزایش اثرات داروها توسط تیمولول: عوامل ضد سایکوز (فنوتیازین‌ها)، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، بوپیواکائین، گلیکوزید های قلبی، سریتینیب، آگونیست های کولینرژیک، دیزوپیرامید، اپی نفرین (بینی، استنشاق دهانی، سیستمیک و راسمیک)، مشتقات ارگوت، فکسینیدازول، فینگولیمود، عصاره گرده گیاهان آلرژی‌زا (عصاره 5 علف)، انسولین‌ها، ایوابرادین، لاکوزامید، لیدوکائین (موضعی و سیستمیک)، مپیواکائین، متاکولین، پرهگزیلین، سیپونیمود، سولفونیل اوره آز
- افزایش اثرات تیمولول توسط داروها: آبیراترون استات، مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آجمالین، آگونیست های آلفا-2، آمینوکینولین های ضد مالاریا، آمیودارون، عوامل ضد سایکوز (فنوتیازین‌ها)، آسوناپرویر، مسدودکننده‌های کانال کلسیمی (غیردی‌هیدروپیریدینی)، کلوبازام، کوبیسیستات، داکومیتینیب، داروناویر، دی‌پیریدامول، دیزوپیرامید، دروندارون، فلوکتافنین، ایماتینیب، لومفانترین، متوکسی فلوران، میدودرین، نیفدیپین، پانوبینوستات، پگ اینترفرون آلفا-2b، پرهگزیلین، پروپافنون، کینین، رگورافنیب، رزرپین، ریواستیگمین، روکسولیتینیب، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، تری‌لیپرسین، توفاسیتینیب
مصرف قطره تیمولول در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار برای اطلاع از خطر مرتبط با دارو وجود ندارد. تجویز این دارو به موش‌های باردار، موش‌ها و خرگوش‌ها در مواجهه‌های بالینی مرتبط با سیستمیک، مشکلی ایجاد نکرد. از آنجایی که مطالعات باروری حیوانی همیشه پاسخ انسان را پیش بینی نمی‌کند، این دارو باید در دوران بارداری تنها در صورتی استفاده شود که منافع بالقوه، خطر بالقوه برای جنین را توجیه کند.
تاثیر قطره تیمولول در شیردهی
این دارو پس از تجویز داروی خوراکی و چشمی در شیر انسان شناسایی شده است. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قطره تیمولول
قطره تیمولول باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره تیمولول
این مقاله به بررسی درمان گلوکوم با قطره تیمولول، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. درمان گلوکوم با استفاده از قطره تیمولول یکی از روش‌های موثر و رایج برای کنترل فشار داخل چشم و جلوگیری از آسیب به عصب بینایی است. این دارو با کاهش تولید مایع زلالیه در چشم، به طور مستقیم فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد و در نتیجه، خطر کاهش دید و نابینایی ناشی از گلوکوم را به حداقل می‌رساند. تیمولول، به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری، به عنوان یک درمان خط اول شناخته میشود و در بسیاری از بیماران نتایج مثبتی به همراه دارد.
منبع سایت: Medscape
