دیابت نوع 2 یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن متابولیک است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده و با مشکلات جدی سلامتی مرتبط است. کنترل سطح قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا عدم کنترل مناسب می‌تواند منجر به عوارضی مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، آسیب‌های عصبی و مشکلات بینایی شود. در میان گزینه‌های درمانی مختلف، قرص سیتاگلیپتین به عنوان یک داروی مؤثر در مدیریت دیابت نوع 2 شناخته شده است.
اشکال دارویی سیتاگلیپتین
- قرص: 25 میلی گرم، 50 میلی گرم، 100 میلی گرم
موارد مصرف قرص سیتاگلیپتین
قرص سیتاگلیپتین با یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی و احتمالاً با سایر داروها برای کنترل قند خون بالا استفاده می‌شود. این دارو تنها در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. کنترل قند خون بالا به جلوگیری از آسیب کلیه، کوری، مشکلات عصبی، از دست دادن اندام‌ها و مشکلات عملکرد جنسی کمک می‌کند. کنترل مناسب دیابت همچنین ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته را کاهش دهد.
سیتاگلیپتین یک داروی دیابت است که با افزایش سطوح مواد طبیعی به نام اینکرتین‌ها عمل می‌کند. اینکرتین‌ها با افزایش ترشح انسولین، به ویژه بعد از غذا، به کنترل قند خون کمک می‌کنند. آن‌ها همچنین میزان قند تولید شده توسط کبد را کاهش می‌دهند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص سیتاگلیپتین
مکانیسم اثر قرص سیتاگلیپتین؛ مهارکننده دی پپتیل پپتیداز-IV DPP-4 است که باعث افزایش و طولانی شدن فعالیت هورمون اینکرتین می‌شود که توسط آنزیم DPP-4 غیرفعال می‌شود. اینکرتین‌ها باعث افزایش ترشح و سنتز انسولین از سلول‌های بتای پانکراس و کاهش ترشح گلوکاگون از سلول‌های آلفا پانکراس می‌شوند. جذب دارو در فراهمی زیستی 87%، حداکثر زمان پلاسما 1-4 ساعت و حداکثر غلظت پلاسمایی 950 نانومولار (تک دوز خوراکی 100 میلی گرم) است. این دارو در آخر از طریق ادرار (87٪ [79٪ بدون تغییر]) و مدفوع (13٪) دفع می‌شود.
مقدار مصرف قرص سیتاگلیپتین
قرص سیتاگلیپتین را با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز، از راه خوراکی مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. این دارو را به طور منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید. برنامه درمانی دارویی، برنامه غذایی و برنامه ورزشی که پزشک توصیه کرده است را به دقت دنبال کنید. قند خون خود را به طور منظم طبق دستور پزشک بررسی کنید. اگر اندازه گیری قند خون شما خیلی بالا یا خیلی پایین است به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف قرص سیتاگلیپتین
- قرص سیتاگلیپتین به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 (T2DM) توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است.
- سه مطالعه دوسوکور و کنترل شده با دارونما، اثربخشی و ایمنی سیتاگلیپتین را در بیماران 410=n 10-17 ساله مبتلا به دیابت دیابت کنترل نشده با یا بدون درمان با انسولین ارزیابی کردند. نتایج نشان داد که اثرات بیماران تحت درمان با سیتاگلیپتین تفاوت معنی داری با دارونما نداشت.
- قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن آن خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص سیتاگلیپتین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. این دارو در برخی بیماران سبب گیجی و تاری دید شده است. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کلیوی، نارسایی قلبی، بیماری پانکراس (پانکراتیت)، سنگ کیسه صفرا (سنگ کیسه صفرا)، مشکلات بینایی خاص و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص سیتاگلیپتین خواهیم پرداخت؛
- پانکراتیت حاد از جمله پانکراتیت هموراژیک یا نکروزان کشنده و غیرکشنده گزارش شده است. در صورت مشکوک بودن به پانکراتیت، فوراً مصرف را قطع کنید. نارسایی حاد کلیه گزارش شده است که گاهی اوقات نیاز به دیالیز دارد. ارزیابی عملکرد کلیه قبل از شروع و به طور دوره‌ای پس از آن را در نظر داشته باشید.
- واکنش‌های آلرژیک و حساسیت مفرط جدی (به عنوان مثال، آنافیلاکسی، آنژیوادم، شرایط پوستی لایه بردار از جمله سندرم استیونز-جانسون) گزارش شده است. درمان را به سرعت متوقف کنید و سایر علل بالقوه را ارزیابی کنید. به طور مناسب نظارت و درمان شود.
- آرترالژی شدید و ناتوان کننده گزارش شده در بیمارانی که از مهارکننده‌های DPP-4 استفاده می‌کنند. به عنوان یک علت احتمالی برای درد شدید مفاصل در نظر گرفته شود و در صورت لزوم دارو را قطع کنید.
- نارسایی قلبی با سایر مهارکننده‌های DPP-4 مشاهده شد. خطرات و فواید را در بیماران دارای عوامل خطر نارسایی قلبی در نظر بگیرید. نظارت بر علائم و نشانه‌ها؛ اگر نارسایی قلبی ایجاد شد، مطابق با استاندارد مدیریت کرده و درمان را قطع کنید.
- پمفیگوئید بولوز با استفاده از مهارکننده DPP-4 گزارش شد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشت. در موارد گزارش شده، بیماران با درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی موضعی یا سیستمیک و قطع مهار کننده DPP-4 بهبود یافتند. در صورت مشکوک بودن به پمفیگوئید بولوز، درمان با DPP-4 را قطع کنید و با متخصص پوست مشورت کنید.
موارد منع مصرف قرص سیتاگلیپتین
- حساسیت شدید به سیتاگلیپتین (مانند آنافیلاکسی، آنژیوادم)
عوارض قرص سیتاگلیپتین
اسهال، سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، حالت تهوع، عفونت دستگاه فوقانی، هیپوگلیسمی، نازوفارنژیت و… برخی از عوارض قرص سیتاگلیپتین می‌باشد. اگرچه سیتاگلیپتین به خودی خود معمولاً باعث کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) نمی‌شود، اما اگر این دارو همراه با سایر داروهای دیابت تجویز شود، ممکن است قند خون پایین رخ دهد. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند.
علائم قند خون پایین شامل تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه، یا سوزن سوزن شدن دست و پا می‌باشد. حمل قرص یا ژل گلوکز برای درمان افت قند خون عادت خوبی است. اگر این اشکال قابل اعتماد گلوکز را ندارید، با خوردن یک منبع سریع قند مانند قند، عسل یا آب نبات و نوشیدن آب میوه یا نوشابه غیر رژیمی، به سرعت قند خون خود را افزایش دهید. برای کمک به جلوگیری از افت قند خون، وعده‌های غذایی را طبق برنامه منظم میل کرده و وعده‌های غذایی را حذف نکنید. در ادامه به عوارض قرص سیتاگلیپتین خواهیم پرداخت؛
- هیپوگلیسمی (15.5%)
- نازوفارنژیت (5.2%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (4.5%)
- سردرد (1.1%)
- سرگیجه
- تاری دید
- خواب آلودگی
- حالت تهوع
- اسهال
تداخل دارویی سیتاگلیپتین
- تداخلات رده X (پرهیز): تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
- کاهش اثرات سیتاگلیپتین توسط داروها: داروهای افزاینده قند خون، کینولون‌ها، ریتودرین، دیورتیک‌های تیازیدی و شبه تیازیدی
- افزایش اثرات داروها توسط سیتاگلیپتین: مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین، دیگوکسین، داروهای کاهنده قند خون، انسولین‌ها، سولفونیل اوره‌ها
- افزایش اثرات سیتاگلیپتین توسط داروها: آلفالیپوئیک اسید، آندروژن‌ها، داروهای ضد ویروس با اثر مستقیم (HCV)، گوانتیدین، لاسمیدیتان، لوماکافتور و ایواکافتور، قارچ میتک، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، پگ‌ویزومانت، پروتیونامید ها، کینولون ها، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین
مصرف قرص سیتاگلیپتین در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات محدود موجود در زنان باردار برای اطلاع از خطرات مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی و سقط جنین کافی نیست. یک مطالعه، نتایج حاملگی را در زنانی که در طول بارداری در معرض دارو قرار گرفته‌اند را بررسی می‌کند. هیچ اثر نامطلوبی روی رشد موش‌های باردار و خرگوش‌ها در طول اندام‌زایی در دوزهای خوراکی تا 30 برابر و 20 برابر، به ترتیب، دوز بالینی 100 میلی‌گرم، بر اساس AUC مشاهده نشد. دیابت کنترل نشده در بارداری خطر ابتلا به کتواسیدوز دیابتی، پره اکلامپسی، سقط جنین خود به خود، زایمان زودرس، مرده‌زایی و عوارض زایمان را افزایش می‌دهد.
تاثیر قرص سیتاگلیپتین در شیردهی
اطلاعاتی در مورد وجود دارو در شیر انسان، تأثیر آن بر شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. این دارو در مطالعات حیوانی در شیر موش وجود دارد و بنابراین احتمالاً در انسان نیز وجود دارد.
شرایط نگهداری قرص سیتاگلیپتین
قرص سیتاگلیپتین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص سیتاگلیپتین
این مقاله به بررسی کنترل دیابت نوع 2 با قرص سیتاگلیپتین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. در نتیجه، قرص سیتاگلیپتین به عنوان یکی از داروهای مؤثر در مدیریت دیابت نوع 2، نقش مهمی در کنترل قند خون بیماران ایفا می‌کند. با مهار آنزیم DPP-4 و افزایش سطح هورمون‌های اینکرتین، این دارو به بهبود ترشح انسولین و کاهش تولید گلوکز در کبد کمک می‌کند. تحقیقات بالینی نشان داده است که سیتاگلیپتین می‌تواند به طور مؤثری سطح قند خون را کاهش دهد و عوارض مرتبط با دیابت را به حداقل برساند.
منبع سایت: Medscape
