آمپول اسکن لوکس با ترکیب شیمیایی پیشرفته و سازگاری بالا با بدن انسان، خطرات و عوارض جانبی مرتبط با استفاده از مواد حاجب را به حداقل میرساند. این دارو با دارا بودن ویژگیهای خاص، از جمله نفوذپذیری بالا و زمان کوتاه دفع از بدن، نه تنها کیفیت تصاویر را بهبود میبخشد بلکه تجربه بیمار را نیز ارتقا میدهد. در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق آمپول اسکن لوکس، ترکیبات شیمیایی، مکانیسم عمل و مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی اسکن لوکس
- محلول تزریقی: 200 میلی گرم در میلی لیتر (41%)، 300 میلی گرم در میلی لیتر (61%)
- محلول داخل وریدی: 200 میلی گرم در میلی لیتر (41%)، 250 میلی گرم در میلی لیتر (51%)، 300 میلی گرم در میلی لیتر (61%)، 370 میلی گرم در میلی لیتر (76%)
موارد مصرف آمپول اسکن لوکس
آمپول اسکن لوکس یک ماده حاجب رادیواپک است که حاوی ید میباشد، مادهای که اشعه ایکس را جذب میکند. از مواد حاجب رادیوپاک استفاده میشود تا رگهای خونی، اندامها و سایر بافتهای غیر استخوانی با وضوح بیشتری در سی تی اسکن یا سایر معاینات رادیولوژیک (اشعه ایکس) دیده شوند. همچنین، این دارو برای کمک به تشخیص برخی از اختلالات قلب، مغز، عروق خونی و سیستم عصبی استفاده میشود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی اسکن لوکس
مکانیسم عمل آمپول اسکن لوکس؛ تجسم رادیوگرافی از طریق کدورت عروق و ساختارهای تشریحی در مسیر جریان ماده حاجب به دست میآید. حذف در نیمه عمر 2 ساعت که در نارسایی کلیوی طولانی مدت است و در آخر از طریق ادرار (80-90%) دفع میشود.
مقدار مصرف آمپول اسکن لوکس
آمپول اسکن لوکس به صورت انفوزیون در ورید یا شریان توسط یک پزشک یا پرستار تزریق میشود. در حین دریافت این دارو ممکن است برای جلوگیری از عوارض جانبی خاصی، به شما دارو داده شود. اگر در حین تزریق آمپول اسکن لوکس در اطراف سوزن IV (وریدی) احساس سوزش، درد یا تورم کردید به مراقبان خود اطلاع دهید. قبل و بعد از آزمایش رادیولوژیک مایعات اضافی مصرف کنید. آیوپامیدول میتواند باعث کمآبی بدن شما شود که منجر به اثرات خطرناکی بر کلیههای شما میشود. دستورالعملهای پزشک خود را در مورد انواع و مقدار مایعاتی که باید قبل و بعد از آزمایش بنوشید، دنبال کنید.
زمان مصرف داروی Scanlux
قبل از تزریق آمپول اسکن لوکس، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. افراد مسن ممکن است برای جلوگیری از کم آبی بدن به مراقبت ویژه نیاز داشته باشند. به علاوه، ممکن است بعد از دریافت آیوپامیدول نیاز به بررسی عملکرد کلیه شما باشد. برخی از افرادی که اسکن لوکس دریافت میکنند واکنشهایی داشتهاند که تا 30 تا 60 دقیقه پس از اولین تجویز دارو شروع نشده است. در این مدت به مراقبان خود اطلاع دهید تا شما را زیر نظر داشته باشند. این برای اطمینان از اینکه هیچ عارضه جانبی ناخواسته یا واکنشهای تاخیری نداشته باشید انجام میشود.
نحوه مصرف آمپول اسکن لوکس
- مصرف آمپول اسکن لوکس برای آرتریوگرافیهای مختلف بدن با یکدیگر متفاوت است.
- دوز مصرفی برای آرتریوگرافی مغزی 300 میلی گرم در میلی لیتر و 8 تا 12 میلی لیتر داخل شریانی که ممکن است تکرار شود. به علاوه، برای ونوگرافی محیطی 200 میلی گرم در میلی لیتر و 25-150 میلی لیتر داخل وریدی در هر اندام تحتانی مصرف میشود.
- برای عروق کرونر 370 میلی گرم در میلی لیتر و 2-10 میلی لیتر به صورت تزریق داخل وریدی میباشد. همچنین، در جهت بطن شناسی کرونر 370 میلی گرم در میلی لیتر و 50-25 میلی لیتر به صورت وریدی تجویز میشود.
- دوز پیشنهادی برای احشایی 370 میلی گرم در میلی لیتر تا 50 میلی لیتر و آئورتوگرافی انتخابی احشایی 370 میلی گرم در میلی لیتر تا 50 میلی لیتر به صورت وریدی و برای ونوگرافی محیطی 200 میلی گرم در میلی لیتر و 25-150 میلی لیتر تجویز میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف آمپول اسکن لوکس، اگر به آن یا سایر ترکیبات دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله نوع خاصی از کم خونی (به دلیل کمبود فولات)، بیماری کلیوی، سابقه سکته مغزی، بیماری کبدی، مشکلات گوارشی (زخم معده، مری یا روده)، خونریزی یا زخم در محل خاصی از بدن و… با پزشک در رابطه با خطرات تزریق این آمپول مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط آمپول اسکن لوکس خواهیم پرداخت؛
- قبل از معاینه، بیماران باید به خوبی هیدراته شوند تا از نفروپاتی مرتبط با کنتراست جلوگیری شود.
- در بیماران مبتلا به تشنج، بیماریهای ترومبوآمبولیک از جمله IM (ناراحتی قلبی) و سکته مغزی، الکلیسم مزمن، نارسایی قلبی، نارسایی کبدی، پرکاری تیروئید، مولتیپل میلوما، فئوکروموسیتوم، بیماری کلیوی و بیماری سلول داسی شکل احتیاط شود.
- عوارض جانبی جدی از تجویز ناخواسته کنتراست یددار داخل نخاعی که برای استفاده داخل نخاعی توصیه نمیشود، گزارش شده است (Isovue و Isovue Miltipack برای تجویز داخل نخاعی نیستند).
- عوارض جانبی شدید پوستی (SCAR) ممکن است از 1 ساعت تا چند هفته پس از تجویز ماده حاجب داخل عروقی ایجاد شود. این موارد شامل سندرم استیونز-جانسون و نکرولیز اپیدرمی سمی (SJS/TEN)، پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) و واکنش دارویی همراه با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) است.
- شدت واکنش ممکن است افزایش یابد و زمان شروع ممکن است با تکرار ماده حاجب کاهش یابد. داروهای پیشگیرانه ممکن است از عوارض جانبی شدید پوستی جلوگیری نکنند. از تجویز درمان برای بیمارانی که سابقه واکنشهای جانبی شدید پوستی به دارو دارند، خودداری کنید.
اختلال عملکرد تیروئید در کودکان با آمپول اسکن لوکس
- اختلال عملکرد تیروئید که با کم کاری تیروئید یا سرکوب گذرا تیروئید مشخص میشود، پس از قرار گرفتن در معرض یکبار و قرار گرفتن چندگانه با مواد حاجب یددار در کودکان 0 تا 3 ساله گزارش شده است.
- به والدین یا مراقبان در مورد خطر ابتلا به اختلال عملکرد تیروئید پس از درمان توصیه کنید. همچنین، توصیه کنید که چه زمانی برای نظارت بر عملکرد تیروئید فرزندشان به دنبال مراقبتهای پزشکی باشند. سن پایینتر، وزن بسیار کم هنگام تولد، نارس بودن، شرایط پزشکی زمینهای موثر بر عملکرد تیروئید، بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان یا کودکان و شرایط مادرزادی قلبی با افزایش خطر کم کاری تیروئید پس از قرار گرفتن در معرض ICM همراه است.
- بیماران اطفال مبتلا به بیماریهای مادرزادی قلبی ممکن است با توجه به اینکه اغلب به دوزهای بالای کنتراست در طی اقدامات تهاجمی قلبی مانند کاتتریزاسیون و توموگرافی کامپیوتری (CT) نیاز دارند، در معرض بیشترین خطر قرار گیرند. تیروئید کم کار در اوایل زندگی ممکن است برای رشد شناختی و عصبی مضر باشد و ممکن است به درمان جایگزینی هورمون تیروئید نیاز داشته باشد.
- پس از قرار گرفتن در معرض مواد حاجب یددار، نظارت بر عملکرد تیروئید را در کودکان 3-0 سال بر اساس عوامل خطر زمینهای، بهویژه در نوزادان ترم و نارس انجام دهید. بیماران اطفال در معرض خطر بالاتر عوارض جانبی در طول تجویز ماده حاجب ممکن است شامل افرادی باشند که آسم، حساسیت به دارو و/یا آلرژن ها، بیماری سیانوتیک قلبی، نارسایی احتقانی قلب، کراتینین سرم بیش از 1.5 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر از 12 ماه دارند.
موارد منع مصرف آمپول اسکن لوکس
- حساسیت به محصول یا اجزای سازنده
- تزریق داخل نخاعی همزمان با تجویز کورتیکواستروئید داخل نخاعی (عفونت باکتریایی قابل توجه)
عوارض آمپول اسکن لوکس
فشارخون، کهیر، پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید، گردش خون غیرطبیعی ریوی، گرگرفتگی، آنژین صدری و… برخی از عوارض آمپول اسکن لوکس میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک به شما دستور داده است که از این دارو استفاده کنید، به یاد داشته باشید که پزشک شما قضاوت کرده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. در صورت بروز علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی از عوارض جانبی آمپول اسکن لوکس خواهیم پرداخت؛
- گرگرفتگی
- آنژین صدری
- گرگرفتگی
- برادی کاردی
- فشار خون
- کهیر یا خارش
- بیماری قلبی سیانوتیک
- ناهنجاری های بطن راست
- گردش خون غیر طبیعی ریوی
- نکروز پوستی (مانند بثورات پوستی، اریتم، خارش، کهیر و تغییر رنگ پوست)
- پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید
تداخل دارویی اسکن لوکس
-
- تداخلات رده X (پرهیز): تداخل قابلتوجهی مشخص نشده است.
- کاهش اثرات داروها توسط اسکن لوکس: تداخل قابلتوجهی مشخص نشده است.
- افزایش اثرات داروها توسط اسکن لوکس: متفورمین
- افزایش اثرات اسکن لوکس توسط داروها: داروهایی با پتانسیل کاهش آستانه تشنج، آلدسلوکین
مصرف آمپول اسکن لوکس در دوران بارداری و شیردهی
مورد قابل توجهی یافت نشد.
شرایط نگهداری آمپول اسکن لوکس
داروی اسکن لوکس باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جملع قرص، شربت، شیاف، کرم، پماد و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر آمپول اسکن لوکس
در این مقاله به آمپول اسکن لوکس به عنوان یک نوآوری مهم در عرصه تصویربرداری پزشکی، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخته شد. استفاده از آمپول اسکن لوکس به طور مستقیم منجر به کاهش زمان و هزینههای مرتبط با تصویربرداری میشود و بهبودی قابل توجه در تجربه بیمار ایجاد میکند. با این وجود، لازم است مزایا و معایب استفاده از این ماده حاجب را به دقت مورد بررسی قرار داد و بهترین روشهای استفاده از آن را به منظور بهینهسازی نتایج درمانی تعیین نمود.
منبع سایت: Medscape