تستوسترون را بیشتر به عنوان یک هورمون مردانه میشناسند اما جالب است بدانید که این هورمون در بدن زنان نیز به مقدار اندک وجود دارد. در برخی موارد هورمون مردانه در زنان افزایش مییابد و مشکلات عدیدهای را سبب میشود. در این مقاله به بررسی این موضوع و راهکارهای بهبود این مشکل میپردازیم.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون هورمونی است که هم در انسان و هم در حیوان یافت میشود. تستوسترون را میتوان هورمون اصلی جنسی در بدن مردان دانست که توسط بیضهها ساخته میشود. تخمدانهای زنان نیز در مقادیر بسیار کم، هورمون تستوسترون تولید میکند. تولید تستوسترون در دوران بلوغ به طور قابل توجهی افزایش یافته و بعد از سن 30 سالگی شروع به کم شدن میکند. وظیفه هورمون تستوسترون در مردان تولید اسپرم است و به طور کلی خصوصیات مردانه به داشتن این هورمون در سطح مناسب بر میگردد. مقدار تستوسترون پس از 19 سالگی در مردان بین 240 تا 950 نانوگرم در هر دسی لیتر و در زنان بین 8 تا 60 نانوگرم در هر دسی لیتر است.
حال ممکن است بهتر متوجه اختلاف فاحش مقدار این هورمون در خانمها و آقایان شده باشید. تستوسترون گاهی در بدن زنها با افزایش غیرمعمول روبرو میشود. عدم تعادل تستوسترون در بدن یک زن میتواند اثرات مخربی بر سلامتی و انگیزه جنسی وی داشته باشد.
نشانه های افزایش تستوسترون در بدن خانم ها
افزایش تستوسترون در بدن خانمها با علائم زیر همراه است:
- افزایش موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت
- ریزش مو
- بروز جوش و آکنه
- بزرگ شدن کلیتوریس
- کاهش سایز سینهها
- تغییر صدا
- افزایش توده عضلانی
نامنظمی در پریود، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خوی را نیز میتوان از علائم افزایش تستوسترون در بدن زنان دانست. در مواردی که هورمون مردانه در زنان به شدت زیاد باشد، میتواند نازایی و چاقی را نیز به همراه داشته باشد.
تشخیص تستوسترون بالا چگونه انجام می شود ؟
همه خانمها در صورت مشاهده هر یک از علائمی که در قسمت بالا ذکر شد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنند تا بررسیهای لازم را به عمل آورد. احتمالا پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی روی بدن شما انجام میدهد. مثلا نگاه میکند تا ببیند شما موهای زایدی روی صورت خود دارید یا خیر سپس به صلاحدید خود یک آزمایش هورمونی برای شما مینویسد. این آزمایش در حقیقت یک آزمایش خون است که سطح هورمون تستوسترون را به طور دقیق در بدن مشخص مینماید. عموما این تست باید در اول صبح داده شود چون در این حالت تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. احتمالا پیش از آزمایش پزشک از شما میخواهد که داروهایی را که ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیرگذار باشند، کنار بگذارید.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
بیماریهای مختلف یا اختلالات هورمونی میتوانند موجب تغییرات هورمونی در زنان شده و سطح تستوسترون را بالا ببرند. 3 دلیل عمده برای این مشکل وجود دارد:
-
هیرسوتیسم
به رشد بیش از اندازه مو در قسمتهای خاصی از صورت و بدن زنان (به خصوص در پشت، صورت و قفسه سینه) هیرسوتیسم گفته میشود. مقدار رشد موهای بدن معمولا وابسته به عوامل ژنتیکی است اما در این مورد خاص به دلیل عدم تعادل هورمونهای آندروژن به وجود میآید.
-
سندرم تخمدان پلی کیستیک
این سندرم یکی دیگر از اختلالات هورمونی است که بر اثر افزایش هورمونهای آندروژن در زنان به وجود میآید. افرادی که با این سندرم مواجه هستند، معمولا پریودهای نامنظم دارند، موهای زائد بدنشان زیاد است و تخمدانهای آنها بزرگ شده و به درستی عملکرد خود را انجام نمیدهد. سندرم تخمدان پلی کیستیک میتواند ناباروری، سقط جنین، چاقی و حتی سرطان آندومتر را در پی داشته باشد.
-
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
این مشکل نوعی اختلال است که به طور مستقیم بر غدد آدرنال و تولید هورمونهای بدن تاثیر گذاشته و در بسیاری موارد سبب تولید بیش از حد آندروژن میشود. ناباروری، داشتن خصوصیات مردانه و داشتن آکنه زیاد از علائم شایع این اختلال در بدن است.
درمان تستوسترون بالا در زنان
درمان و بهبود مقادیر بالای هورمون مردانه در زنان باید با توجه به علت آن صورت گیرد. مثلا اگر بر اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک این مشکل هورمونی به وجود آمده باشد، ابتدا باید راه حلی برای درمان این سندرم یافت. به طور کلی با تغییر در شیوه زندگی و استفاده از درمان دارویی میتوان هورمون تستوسترون را در زنان کاهش داد. داروهای مورد استفاده در درمان تستوسترون بالا شامل موارد زیر هستند:
- گلوکوکورتیکواستروئیدها
- متفورمین
- داروهای ضد بارداری به شکل خوراکی
- اسپیرونولاکتون
استفاده از داروهای ضد بارداری در کاهش هورمون تستوسترون بسیار موثر است اما اگر شما برای بارداری برنامهریزی کرده باشید، روش مناسبی نیست چون سبب اختلال در پروسه بارداری میشود. بنابراین بهتر است در این زمینه ابتدا با پزشک مشورت کرده و وی را در جریان قرار دهید. انواع دیگر داروها برای درمان هورمون مردانه در زنان نیز تنها با نسخه پزشک متخصص مجاز است.
راه دیگری که به منظور کاهش تستوسترون در زنان میتوانید از آن استفاده کنید، ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی است. سعی کنید ورزش را حتما در برنامه روزانه خود بگنجانید چون تمرینات ورزشی موجب کاهش وزن شما خواهد شد و این مسئله در کاهش هورمون مردانه در زنان بسیار موثر است. استفاده از تیغ، اپیلاسیون و کرم موبر تنها راههایی موقتی برای کاهش موهای زاید هستند. بهتر است شما به فکر درمان ریشهای باشید و با رژیم غذایی سالم، داشتن خواب کافی و کاهش استرس برای رفع مشکل خود اقدام کنید. با کاهش مقدار مصرف کربوهیدرات و قند و جایگزین کردن آنها با میوه و سبزیجات میتوانید قدمی مثبت در راه کاهش هورمون مردانه بردارید.
طب سوزنی و تنظیم هورمون های بدن
نتیجه برخی مطالعات نشان داده است که طب سوزنی در تنظیم هورمونهای بدن بسیار موثر میتواند باشد. به کمک طب سوزنی میتوان چرخه قاعدگی را تنظیم نموده و سطح هورمون تستوسترون را نیز در بدن کاهش داد. طب سوزنی با تحریک نقاط حساسی از بدن میتواند باعث تنظیم کار هیپوتالاموس و هیپوفیز و یا سایر غدد جنسی شده و بین آنها توازن و تعادل برقرار کند.
سخن پایانی
حتما تاکنون خانمهایی را دیدهاید که با افزایش هورمون مردانه در بدن خود دچار اختلالاتی شده و مثلا موهای زاید زیادی روی صورتشان به وجود آمده است. افزایش هورمون مردانه در زنان میتواند بسیار ناخوشایند باشد اما خوشبختانه برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد که میتوان از آنها کمک گرفت. به کارگیری از یک سبک زندگی سالم مهمترین اقدامی است که هر فرد میتواند برای تنظیم هورمونهای بدن خود انجام دهد.
227 دیدگاه
سلا.من ۳۷ سالمه،یه یک سالی هست که با آزمایش خون برای دومین بار بچه دار شدن متوجه شدم که میزان هورمون مردانه من ۲ برابر حد نرمالشه،بعد ۷ ماه دوباره آزمایشم همینو نشون میده،یک بار زیر چانه یک تار مو بلند دیدم ،خیلی نگرانم،یعنی تخمدان و رحم ممکنه اشکال داشته باشه؟
سلام دوست عزیز
حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا این مورد با توجه به داروهای مناسب کنترل شود.
سلام وقتتون بخیر.عذرمیخوام من خانمی ۲۵ ساله هستم سطح تستوسترونم توی ازمایش بالاست برای درمان پیش دکتر غدد بروم یا دکتر زنان؟؟
سلام دوست عزیز
ابتدا به متخصص زنان مراجعه کنید.
یک دفعه موهای زاید روی صورتم زیاد شده. من ۲۵ سالمه. به نظرتون هورمون هام باید چک بشه؟
سلام دوست عزیز
قطعا همین طور با پزشک متخصص مشورت کنید.
سلام من بعد خوردن قرص متفورمین و سیپروترون ریزش مو و اکنه و درد شکم هنگام پریودیم بهتر شد توی سونوگرافی اندازه تخمدان 6 م م نشون داد که قبل قرصا 10م م بود. بعد 2 ماه بعد تزریق واکسن دچار ریزش مو و چرب شدن صورت و یبوست شدم قرص اهن واسپیرونولاکتون مصرف میکنم سونو جدید هم ضخامت تخمدان 8م بود دکتر زنان هم گفته مشکلی نداری ولی اگه مینخوای سیپروترون کامپاند استفاده کن اگه بخوام استفاده کنم چند بسته استفاده بکنم؟
سلام کاربر عزیز
طول مدت استفاده از آن به جواب آزمایشات و نتیجه ی سونوگرافی بستگی دارد. تازمانی که شرایط نرمال شود استفاده شود.
سلام ۲۴سالمه خانم هستم،زبر چونه و کشاله ی ران موی زائد دارم و ریزش مو که قبلا خفیف بود بعد اینکه موهامو رنگ کردم وحشتناک ریزش گرفت و موها از ریشه نازک شدن،ناخنامم شکننده شده چند وقته،جای زخما رو بدنم میمونه و یا خیلی دیر خوب میشه،مرتب پریود میشم ولی یه سالی هس خیلی دردناک و سخت شده،یبوست شدیدی هم دارم و بسیار دمدمی مزاج شدم،بنظرتون مشکل ریزش موی من و نازک شدنش به چه علت هس؟ممنونم
سلام دوست عزیز
ریزش مو می تواند علت های مختلفی داشته باشد پیشنهاد می کنم قبل از هر اقدامی ابتدا به پزشک مراجعه کنید و پس از آزمایشات و مشخص شدن علت ریزش مو درمان را شروع کنید.
سلام کاربر عزیز
با توجه به مواردی که اشاره کردید به متخصص غدد مراجعه نمایید.
سلام خسته نباشید من ۲۵ سالمه صورتم جوش میزنه در قسمت فک بیشتر و اینکه روی شکم و دور سینه ام موی زائد دارم یه مقدار میخواستم ببینم از بالا بودن هورمون مردانه است؟؟باید به متخصص زنان مراجعه کنم؟؟؟
سلام خسته نباشید من ۲۵ سالمه صورتم جوش میزنه و موهای زائد کمی در قسمت شکم دارم و دور سینه آیا باید به متخصص زنان مراجعه کنم؟؟؟از بالا بودن هورمون مردانه است؟؟؟
سلام کاربر عزیز
به دلیل محل جوشها بهتر است به متخصص زنان و یا پوست مراجعه نمایید. تا زمان مراجعه به پزشک برای کنترل جوشها از محلول ویا ژل ارترومایسین بر روی پوست صورت استفاده نمایید و در کنار آن 2 شب در هفته کرم آداپالن و یا ایزوترتینوئین و یا ترتینوئین مصرف نموده و در صورت عدم واکنش شدید پوست هرشب مصرف نمایید. زمان استفاده از این دارو نباید نور به سطح پوست صورت بتابدد و حتما در طول روز از ضد آفتاب و مرطوب کننده ی فاقد چربی و مایعات کافی استفاده نمایید.
سلام من موی بدنم دو ساله ضخیم شدن زیادم شدن بعد اخلاقم تند شده پریودمم دو ماه پیش عقب افتاد نشدم تا امپول نزدم تخمدان هام سالمن خیلی جوش میزنم از سه چهار ساله پیش تاحالا تازگیا هم چاق یکم شدم کف سرمم چربه دو ساله خیلی ریزش مو هم دارم ۲۱ سالمه
سلام کاربر عزیز
با توجه به علائمی که بیان کردید نیاز هست به متخصص غدد مراجعه نمایید.
باسلام،من ۲۰سالمه وترشحات زیادی دارم همیشه،سفیدرنگ،تقریبامایع، سفت نیست وبدون بواست.
دلیل این ترشحات زیادچیست،چ کاری برای قطع شدن اون بایدبکنم،مادرم میگ بخاطرکمبودویتامینه
بنظرشمادلیل دیگ ای همممکنه داشته باشه؟مثلا کیست،یاعفونت؟
ممنون میشم کمکم کنید.
سلام کاربر عزیز
سوال شما در حیطه ی دانش متخصص زنان می باشد.
سلام من شونزده سالمه…از بچگی پر مو بودم ولی الان دو سالی میشه که زیر چونه ام موهای زاید در اومده و چند وقت هست خیلی بیشتر شده…موهای سرمم ریزش داره ولی فرم ریزشش مردونه نیست..بقیه علائم رو ندارم… نمیتونم با دارو های گیاهی حلش کنم؟
سلام کاربر عزیز
به متخصص غدد و یا زنان مراجعه نمایید. داروهای گیاهی در درمان چندان موثر نیستند اما ممکن است باعث پیشگیری از برخی بیماری ها شوند.
سلام ببخشید کپسول نورم اسکین باعث کاهش هورمون مردانه در بدن زنان میشه؟
سلام کاربر عزیز
خیر چنین تاثیری ندارد.از طریق دیگری باعث درمان آکنه می شود.
اگه همه علائم این بیماری داشته باشیم میتونیم ازین قرص هایی که بالا ذکر شده مصرف کنیم تاثیر داره چه
سلام کاربرو همراه گرامی
لطفا کامنتهای قبل را مطالعه بفرمایید.
اگر مو بدنمون زیاد بشه مصرف قرص هایی که بالا ذکر شده تاثیر داره
سلام کاربر عزیز
به هیچ عنوان. همانطور که در کامنت قبل توضیح داده شد به متخصص غدد در این رابطه مراجعه نمایید.
سلام روز بخیر
من ۱۷ سالمه بدنم خیلی مو دار (پاهام نوک سینه و قفسهسینهام )جدیدن زیر چانه و گردن پر از مو شده
به طور نامنظم پریود میشم رشدقدم خیلی کمه روزبه روز هم چاق تر میشم
اگه از اون قرص های که متفورمین و اسپیرونولاکتون و… مصرف کنم خوب میشم
سلام کاربر عزیز
علائمی که اشاره کردید میتواند ناشی از تغییر در عوامل متعددی در سیستم غدد درون ریز باشد که متخصص غدد از بین طیف وسیعی از داروها، آن را که برای شما مناسب باشد انتخاب می کند. به طور کلی مشکل ایجاد شده خوشبختانه به خوبی به درمان جواب مبدهد.
سلام خسته نباشید ببخشید ایا با مصرف قرص اسپیرونولاکتون و سیپروترون کامپاند میشه درمان لیزر موهای زاید رو ادامه بدم ؟؟
سلام کاربر عزیز
بله میتوانید ادامه دهید.
سلام من ۱۷سالمه موهای زائد بدنم زیاده شکمم قفسه ی سینم و کشاله ی رانم هم مو داره و پریودیم هم خیلی کمه ازمایش هورمونی که دادم هیدروتستوسترونم بالا بود و سونو که دادم گفتن کیست های ریزی توی تخمدان قسمت چپت هست و دکتر فقط قرص LDتجویز کردن بعد از ی دوره ی مصرف اصلا تغییری نکردم چیکار کنم؟
سلام کاربر عزیز
اگر ایشون متخصص غدد و یا متخصص زنان بوده اند مجدد به ایشان مراجعه نمایید شاید نیاز باشد داروی دیگری به داروی قبل اضافه نمایند.
سلام
من دخترم16سالشه زیر گردنش موهای زاید داشت وپریودش هم نامنظم بود بردمش پیش دکتر غددالان 3ساله اسپرونولاکنتون25وقرص ال دی استفاده میکنه اماهنوز موهای زایدش ازبین نرفته بدنش هم نسبتا موزیادداره وصداش بم نیست.ایا این همه داروی ال دی برای یک دختربچه ضررندارد؟وتاکی باید این داروهاروادامه بدهدوخودش هم ازداروخوردن خسته شده
سلام کاربر عزیز
مصرف طولانی مدت ال دی و یا اسپیرونولاکتون در اینده مشکلی ایجاد نمیکند. اگر تا به حال عارضه ای با داروها نداشته در ادامه هم بنا بر نظر پزشک عمل نمایید. به طور کلی قطع و ادامه ی مصرف دارو به جواب آزمایشات خون و سایر تست هاس تشخیصی مثل سونوگرافی بستگی دارد.
سلام خسته نباشید من دختری ۳۲ ساله هستم دوستام بهم گفتند بخاطر ضعف بدنت امپول تستوسترون و امپول اندرلون بزن ازهرکدوم دوتا هفته ای یبار زدم یعنی هفته اول یک تستوسترون زدپ یک اندرلون حالا دچار اکنه توصورت شدم وریزش مو یکمم موصورتم زیاد شده دکترم رفتم جز یک صابون اکنه چیزی نداد ایا به مرور زمان خوب میشم یا باید درمانی انجام بدم
سلام کاربر عزیز
در مورد آکنه اگر از نوع ضعیف میباشد مصرف ژل یا محلول اریترومایسین و یا بنزوئیل پروکساید روزی دوبار پیشنهاد میشود. در مورد انواع شدید تر مصرف داروهای خوراکی لازم میشود که مسلما توسط متخصص پوست تجویز می شود. در مورد ریزش مو مصرف مکمل پیشنهاد میشود.
در کل به مرور زمان و با دفع هورمونهای مصرف شده از بدن، قاعدتا باید عوارض از بین رود ولی در صورت ادامه ی علائم به متخصص غدد مراجعه نمایید.
سلام
من ۲۱ سالمه میخواستم اقدام به لیزر موهای زائد بکنم که با آزمایشاتی که دکتر گفت انجام بدم متوجه شدم هورمون های مردانم بالاس که بهم قرص دادن و گفتن ۶ ماه مصرف کنم بعد لیزر آیا واقعا لیزر جواب میده ؟چون خیلیا میگن مشکل هورمونی داشته باشی جواب نمیده ؟!
سلام کاربر عزیز
در مورد تاثیر لیزر با متخصص پوست مشورت نمایید.
سلام اگه بالا بودن هورمون مردانه در دختران در سن بلوغ باشه بلید غدد اطفال ببریم یا بزرگسالان ممنون میشم راهنمایی کنید
سلام کاربر عزیز
متاسفانه این سوال در حیطه ی دانش ما نمیباشد . ولی اگر ایشون سن کمی داشتهز و علاوه بر بالا بودن هورمون مردانه علائم بلوغ زود رس را دارند و قصد دارید آن را به تعویق بیندازید پیشنهاد میشود به متخصص غدد اطفال مراجعه نمایید ولی اگر بلوغ به موقع صورت گرفته اس به متخصص غدد مراجعه شود.