بارداری ناخواسته یکی از چالش‌های مهم در زندگی افراد و خانواده‌ها است که تاثیرات قابل توجهی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زنان دارد. برای مقابله با این مسئله، روش‌های پیشگیری از بارداری نقش اساسی ایفا می‌کنند. در میان این روش‌ها، استفاده از قرص‌های پیشگیری اورژانسی مانند قرص اووسیز به دلیل سهولت مصرف و اثربخشی بالا به عنوان یک گزینه مورد اعتماد معرفی شده است.
قرص اووسیز چیست؟ (موارد مصرف اووسیز)
قرص اووسیز توسط زنان برای جلوگیری از بارداری پس از شکست در کنترل بارداری (مانند پارگی کاندوم) یا رابطه جنسی محافظت نشده استفاده می‌شود. این دارو یک ضد بارداری اورژانسی است و نباید به عنوان یک روش منظم کنترل بارداری استفاده شود. استفاده از این دارو باعث توقف بارداری فعلی یا محافظت از شما یا شریک زندگیتان در برابر بیماری‌های مقاربتی (مانند اچ آی وی، سوزاک، کلامیدیا) نمی‌شود.
قرص اووسیز 1.5 چیست؟
قرص اووسیز 1.5 میلی گرمی داروی ضدبارداری اورژانسی است که حاوی لوونورژسترل یک پروژستین مصنوعی می‌باشد. این دارو برای پیشگیری از بارداری پس از رابطه جنسی محافظت نشده یا شکست روش‌های پیشگیری از بارداری (پاره شدن کاندوم) تجویز می‌شود. اووسیز 1.5 در دسته داروهای اورژانسی قرار دارد و نباید به عنوان یک روش پیشگیری منظم استفاده شود.
بیشتر بدانید: قرص دزولست چیست؟ موارد مصرف و عوارض
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص اووسیز
پروژستین مصنوعی، تخمک گذاری از یک مکانیسم بازخورد منفی روی هیپوتالاموس مهار و منجر به کاهش ترشح FSH و LH می‌شود. زمان پیک پلاسما این دارو 1.4-2.5 ساعت و توزیع پروتئین باند 50% است. این دارو در کبد متابولیزه می‌شود و متابولیت‌ها شامل تتراهیدرولوونورژسترل، هیدروکسی نورژسترل، ترکیبات سولفات یا گلوکورونید است. حذف دارو در نیمه عمر 11-45 ساعت و دفع از طریق ادرار (50-40%) و مدفوع (32%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف قرص اووسیز
قبل از مصرف قرص اووسیز، اطلاعات دارویی موجود در دارو شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. توجه داشته باشید که برای مصرف قرص ضد بارداری باید با پزشک مشورت کنید. قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به ازادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد.
بیشتر بدانید: قرص اوسپت ال دی چیست؟ طریقه مصرف و عوارض
نحوه مصرف قرص اووسیز
- قرص اووسیز برای پیشگیری از بارداری اورژانسی پس از مقاربت کاربرد دارد. دوز 1.5 میلی گرم این دارو به صورت تک دوز مصرف شده و دوز 0.75 میلی گرم آن به صورت دو قرص مصرف می‌شود.
- قرص باید در اسرع وقت پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود و حداکثر اثربخشی زمانی است که در 72 ساعت اول (3 روز) مصرف شود. هرچه فاصله زمانی بین رابطه جنسی و مصرف قرص بیشتر باشد، احتمال موفقیت کمتر می‌شود. اما گاهی تا 120 ساعت (5 روز) نیز ممکن است موثر باشد.
- قرص را می‌توانید همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. دقت داشته باشید که مصرف با غذا یا آب زیاد، از حالت تهوع جلوگیری می‌کند. اگر تا 2 ساعت پس از مصرف قرص دچار استفراغ شدید، باید یک دوز دیگر مصرف کنید.
- پس از مصرف اووسیز، دوره قاعدگی ممکن است زودتر یا دیرتر از موعد شود. در صورت تأخیر بیش از 7 روز، آزمایش بارداری توصیه می‌شود. نباید این روش را به عنوان یک روش پیشگیری منظم استفاده کنید. برای پیشگیری منظم از بارداری، از روش‌های دیگر مانند قرص‌های ترکیبی یا آی‌یودی (IUD) استفاده کنید.
طریقه مصرف قرص اورژانسی اووسیز 1.5
- دوز مصرفی فقط یک قرص 1.5 میلی گرمی به صورت تک دوز است. قرص باید در اسرع وقت پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود. بهترین زمان مصرف در 12 ساعت اول است. با این حال، مصرف تا 72 ساعت (3 روز) همچنان موثر است. ممکن است اثربخشی تا 120 ساعت (5 روز) نیز ادامه داشته باشد، اما به مرور کاهش می‌یابد.
- قرص را با یک لیوان آب میل کنید. می‌توانید آن را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. در صورت بروز حالت تهوع یا استفراغ ظرف 2 ساعت پس از مصرف، باید دوز دیگری مصرف کنید.
قرص اووسیز برای مردان
قرص اووسیز برای پیشگیری از بارداری اورژانسی طراحی شده و مختص استفاده برای زنان می‌باشد. این دارو برای جلوگیری از تخمک‌گذاری یا جلوگیری از لقاح پس از رابطه جنسی استفاده می‌شود و هیچ کاربردی برای مردان ندارد.
- کاربرد در مردان؛
- این دارو هیچ گونه کاربرد درمانی یا پیشگیرانه برای مردان ندارد. هورمون لوونورژسترل در بدن مردان عملکردی مشابه بدن زنان ندارد.
- عوارض جانبی احتمالی در مردان؛
- مصرف قرص اووسیز توسط مردان ممکن است منجر به اختلالات هورمونی شود و عوارضی شامل کاهش میل جنسی، اختلالات خلقی یا تغییر در سطح هورمون‌های مردانه (مانند تستوسترون) ایجاد کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص اووسیز، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات قلبی (حمله قلبی یا ضربان قلب نامنظم تهدید کننده زندگی در 6 ماه گذشته، درد قفسه سینه یا آنژین قلب)، سکته در 6 ماه گذشته، بیماری کلیوی، بیماری کبد، فشار خون بالا یا پایین، کم آبی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص اووسیز خواهیم پرداخت؛
- در صورت بروز زردی در موارد زیر، مشکلات بینایی (ممکن است باعث عدم تحمل لنزهای تماسی شود)، هر گونه علائم VTE، میگرن با شدت غیرعادی، افزایش قابل توجه فشار خون، افسردگی شدید، افزایش خطر عوارض ترومبوآمبولیک پس از جراحی، مصرف قرص اووسیز قطع شود.
- 4 هفته قبل از جراحی بزرگ یا بی‌حرکتی طولانی مدت مصرف را قطع کنید. بیمارانی که وارفارین، داروهای ضد انعقاد خوراکی مصرف می‌کنند (افزایش دوز ضد انعقاد ممکن است ضروری باشد)، توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.
- برخی از مطالعات استفاده از قرص ضدبارداری را با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط می‌کنند، در حالی که مطالعات دیگر تغییری در خطر نشان نداده‌اند. خطر ابتلای زنان به شرایطی بستگی دارد که سطوح طبیعی هورمون بالا برای مدت طولانی از جمله شروع زودرس قاعدگی قبل از 12 سالگی، یائسگی دیررس، بعد از 55 سالگی، اولین فرزند پس از 30 سالگی و پوچی ادامه داشته باشد.
- تأخیر در گذاشتن محصول حداقل شش هفته یا تا زمانی که پس از زایمان یا سقط سه ماهه دوم انفولاسیون کامل شود.
موارد منع مصرف قرص اووسیز
- حساسیت مفرط
عوارض قرص اووسیز
سردرد، درد شکم، کیست تخمدان، حساسیت سینه، عفونت لگن، ترشحات واژن، درد لگن، میگرن، خونریزی بین قاعدگی، درد شکم و… برخی از عوارض قرص اووسیز است. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض اووسیز خواهیم پرداخت؛
- سردرد (12%)
- آکنه (15%)
- کیست تخمدان (13%)
- فولیکول های بزرگ شده (12%)
- آمنوره (1-12%)
- درد شکم (12%)
- تغییرات خونریزی رحم و واژن (52%)
- خونریزی بین قاعدگی / لکه بینی (23%)
- حاملگی خارج از رحم (≤50%)
- افسردگی (4%)
- میگرن (2%)
- حساسیت سینه (3-9%)
- درد لگن (6%)
- ترشحات واژن (4%)
- عفونت لگن (1%)
تداخل دارویی اووسیز
- تداخلات رده X (پرهیز)؛
- انکورافنیب، گریزئوفولوین، ایکسازومیب، پکسیدارتینیب، ترانگزامیک اسید، یولی‌پریستال
- کاهش اثرات قرص اووسیز توسط داروها؛
- اکسناتید، فلبامات، فوس آمپرناویر، فوس اپرپیتانت، فوس فنی‌توئین، گریزئوفولوین، ایووسیدنیب، ایکسازومیب، لاموتریژین، لزینوراد، لیکسیسناتید، لوپیناویر، لوماکافتور و ایواکافتور، مترلپتین، میفپریستون، میتوتان، مایکوفنولات، نلفیناویر، نینتدانیب، اوکتروتید، اکس‌کاربازپین، پرامپانل، پکسیدارتینیب، فنی‌توئین، پیتولیسانت، پریمیدون، مشتقات ریفامایسین، ساکوئیناویر، ساریلومب، سیلتوکسیمب
- افزایش اثرات قرص اووسیز توسط داروها؛
- آتازاناویر، کارفیلزومیب، لوپیناویر، میفپریستون، تیپراناویر، وریکونازول
مصرف قرص اووسیز در دوران بارداری و شیردهی
استفاده از قرص اووسیز در بارداری یا با بارداری مشکوک منع مصرف دارد، زیرا نیازی به پیشگیری از بارداری در خانمی که قبلاً باردار است وجود ندارد و درمان ممکن است باعث پیامدهای نامطلوب بارداری شود. اگر زنی باردار شود، احتمال حاملگی خارج از رحم و خطر سقط جنین، سپسیس، زایمان زودرس افزایش می‌یابد.
مطالعات هیچ اثر نامطلوبی بر رشد جنین و نوزاد مرتبط با استفاده طولانی مدت از دوزهای ضد بارداری پروژستین‌های خوراکی در یک زن باردار گزارش نمی‌کنند. با این حال، مواردی از مردانه شدن اندام تناسلی خارجی جنین دختر به دنبال قرار گرفتن در معرض پروژستین‌ها با دوزهای بیشتر از مواردی که در حال حاضر برای پیشگیری از بارداری خوراکی استفاده می‌شود، گزارش شده است.
بیشتر بدانید: قرص دروسبلین چیست؟ نحوه مصرف و عوارض
شرایط نگهداری قرص اووسیز
قرص اووسیز باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص اووسیز
این مقاله به بررسی پیشگیری از بارداری با قرص اووسیز، از مجله داروخانه انلاین مثبت سبز پرداخت. قرص اووسیز یک روش پیشگیری از بارداری اورژانسی، راه حلی موثر برای جلوگیری از بارداری ناخواسته پس از روابط جنسی محافظت نشده یا شکست روش‌های پیشگیری محسوب می‌شود. این قرص با تاثیر بر فرآیندهای تخمک‌گذاری، لقاح یا لانه‌گزینی تخمک، از بارداری جلوگیری می‌کند و در صورت مصرف صحیح، اثربخشی بالایی دارد.
