عفونتهای باکتریایی یکی از چالش‌های اساسی در علوم پزشکی است که بر اثر ورود باکتری‌ها به سیستم بدن ایجاد میشود. در این زمینه، استفاده از داروهای آنتیبیوتیک به عنوان ابزاری اساسی برای مبارزه با این نوع عفونت‌ها بسیار حائز اهمیت است. یکی از داروهای مؤثر در این زمینه، افلوکساسین نام دارد که به عنوان یک آنتیبیوتیک متعدد با اثرات گسترده شناخته میشود. افلوکساسین (Ofloxacin) از گروه کینولون‌ها است که با تأثیر بر فعالیت آنزیم DNA ژیروز تأثیرگذاری خاص بر روی برخی از باکتری‌ها دارد. این دارو به عنوان یک انتخاب موثر در درمان عفونتهای گوناگون از جمله عفونتهای ارگان‌های تنفسی، ادراری، پوستی و گوارشی شناخته شده است.
اشکال دارویی افلوکساسین
- قرص: 200 میلی گرم، 300 میلی گرم، 400 میلی گرم
موارد مصرف قرص افلوکساسین
داروی افلوکساسین برای درمان انواع عفونتهای باکتریایی استفاده میشود. داروی افلوکساسین به دسته‌ای از داروها به نام آنتیبیوتیکهای کینولون تعلق دارد که با توقف رشد باکتری‌ها عمل می‌کند. این آنتیبیوتیک فقط عفونتهای باکتریایی را درمان می‌کند و برای عفونتهای ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا) کارایی ندارد. استفاده از هر آنتیبیوتیک در مواقعی که نیازی به آن نیست، میتواند باعث شود که برای عفونتهای بعدی کارایی نداشته باشد.
موارد مصرف داروی افلوکساسین در بزرگسالان
- تشدید برونشیت
- پنومونی اکتسابی جامعه
- عفونتهای پوست و ساختار پوست
- سوزاک حاد، بدون عارضه مجرای ادرار و دهانه رحم
- سرویکسیت/اورتریت غیر گنوکوکی یا عفونت مختلط دهانه رحم/ مجرای ادرار
- بیماری التهابی حاد لگن
- سیستیت بدون عارضه
- عفونت ادراری پیچیده
- پروستاتیت ناشی از Coli
- اسهال مسافرتی (خارج از برچسب)
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Ofloxacin
مکانیسم عمل داروی افلوکساسین DNA گیراز باکتری را مهار می‌کند که به نوبه خود از تکثیر و رونویسی DNA، ترمیم DNA، نوترکیبی و جابجایی جلوگیری می‌کند و باعث مرگ سلولی باکتری میشود. جذب این دارو خوب است و غذا فقط تغییرات جزئی ایجاد می‌کند. فراهمی زیستی دارو 98% و توزیع پروتئین باند 32% میباشد. حذف در نیمه عمر 4-5 ساعت و دفع از طریق ادرار (تا 80٪ بدون تغییر و کمتر از 5٪ متابولیت‌ها) و مدفوع 4-8٪ صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف داروی Ofloxacin
داروی افلوکساسین (Ofloxacin) را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً دو بار در روز (هر 12 ساعت) مصرف کنید. دوز و طول درمان بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. در حین مصرف این دارو مایعات زیادی بنوشید، مگر اینکه پزشک خلاف این را به شما بگوید. این دارو را حداقل 2 ساعت قبل یا 2 ساعت پس از مصرف سایر محصولاتی که ممکن است چسبنده شوند، مصرف کنید. در رابطه با تمام داروهای مورد استفاده از جمله کویناپریل، سوکرالفات، ویتامین‌ها یا مواد معدنی (از جمله مکمل‌های آهن و روی) و داروهای حاوی منیزیم، آلومینیوم یا کلسیم (مانند آنتی‌اسیدها، محلول دیدانوزین، مکمل‌های کلسیم) با پزشک مشورت کنید.
زمان مصرف داروی افلوکساسین
قبل از مصرف داروی افلوکساسین در اشکال دارویی خوراکی و موضعی، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی دارو را با دقت مطالعه کنید. برای بهترین اثر، این آنتیبیوتیک را به طور یکنواخت مصرف کنید. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. مصرف این دارو را تا پایان کامل مقدار تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود. اگر وضعیت شما ادامه یافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف داروی افلوکساسین
- داروی افلوکساسین برای درمان تشدید برونشیت، 400 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 10 روز استفاده میشود. فلوروکینولونها را برای بیمارانی که گزینه‌های درمانی دیگری برای تشدید باکتریایی حاد برونشیت مزمن ندارند، ذخیره کنید.
- برای درمان پنومونی اکتسابی جامعه، 400 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 10 مصرف کنید.
- عفونتهای پوست و ساختار پوست، 400 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 10 روز استفاده میشود.
- در جهت درمان سوزاک حاد، بدون عارضه مجرای ادرار و دهانه رحم به دلیل مقاومت گسترده در ایالات متحده، دیگر برای سوزاک توصیه نمی‌شود. دوز پیشنهادی 400 میلی گرم به صورت خوراکی و تک دوز میباشد.
- دوز مصرفی برای سرویکسیت یا اورتریت غیر گنوکوکی یا عفونت مختلط دهانه رحم و مجرای ادرار 300 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 7 روز میباشد.
- برای تسکین بیماری التهابی حاد لگن، 400 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 10-14 روز استفاده کنید.
- برای درمان سیستیت بدون عارضه، 200 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 3 روز استفاده میشود با توجه به سایر پاتوژن‌های تایید شده تا 7 روز قابل استفاده است. فلوروکینولونها را برای بیمارانی که گزینه‌های درمانی دیگری برای عفونتهای مجاری ادراری بدون عارضه ندارند ذخیره کنید.
- دوز پیشنهادی برای عفونت ادراری پیچیده، 200 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی در مدت 10 روز میباشد. همچنین، برای اسهال مسافرتی 300 میلی گرم هر 12 ساعت به مدت 1-3 روز مصرف میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی افلوکساسین (Ofloxacin)، اگر به آن یا سایر آنتیبیوتیکهای کینولون (مانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله اختلال تشنج، شرایطی که خطر تشنج را افزایش می‌دهد (مانند آسیب مغزی یا سر، تومورهای مغزی)، مشکلات عصبی ( مانند نوروپاتی محیطی)، بیماری کلیوی، بیماری کبد، اختلالات روحی یا روانی (مانند افسردگی)، میاستنی گراویس، مشکلات مفصلی یا تاندونی (مانند تاندونیت، بورسیت)، مشکلات عروق خونی (مانند آنوریسم یا انسداد آئورت یا سایر رگ‌های خونی)، سخت شدن شریان‌ها، فشار خون بالا، برخی بیماریهای ژنتیکی و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید.
طولانی شدن QT به ندرت میتواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. خطر طولانی شدن QT ممکن است در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص یا سایر موارد مصرف افزایش یابد. همچنین مراقب علائم قند خون پایین مانند تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه، یا سوزن سوزن شدن دست و پا باشید.
برای کمک به جلوگیری از افت قند خون، وعده‌های غذایی را طبق برنامه منظم مصرف کرده و وعده‌های غذایی را حذف نکنید. در صورت بروز هرگونه واکنش، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد شما را به آنتیبیوتیک دیگری تغییر دهد یا داروهای دیابت شما را تنظیم کند.
موارد هشدار استفاده از داروی افلوکساسین
- فلوروکینولونها با افزایش خطر تاندونیت و پارگی تاندون در تمام سنین مرتبط بوده‌اند. واکنش نامطلوب اغلب تاندون آشیل را درگیر می‌کند و همچنین با روتاتور کاف (شانه)، دست، عضله دوسر بازو، شست و سایر تاندون‌ها گزارش شده است.
- در درمان طولانی مدت، ارزیابی‌های دوره‌ای از عملکرد سیستم اندام (به عنوان مثال، کلیه، کبد، خون ساز) انجام دهید. سوپر عفونت ممکن است با درمان طولانی مدت یا مکرر آنتی‌بیوتیکی رخ دهد.
- عوامل ضد میکروبی که در دوزهای بالا برای دوره‌های زمانی کوتاه برای درمان سوزاک استفاده می‌شوند، ممکن است علائم سیفلیس انکوباتوری را بپوشانند یا به تاخیر بیاندازند. همه بیماران مبتلا به سوزاک باید در زمان تشخیص آزمایش سرولوژیک برای سیفلیس انجام دهند. بیمارانی که برای سوزاک درمان می‌شوند باید بعد از سه ماه یک آزمایش سرولوژیک بعدی برای سیفلیس انجام دهند و در صورت مثبت بودن، درمان با یک ضد میکروبی مناسب باید آغاز شود.
- در صورت وجود نارسایی کلیوی یا کبدی، افلوکساسین را با احتیاط تجویز کنید. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی شناخته شده یا مشکوک، مشاهدات بالینی دقیق و مطالعات آزمایشگاهی مناسب را قبل و در طول درمان انجام دهید.
- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور UV یا خورشید باید اجتناب شود. در صورت بروز حساسیت به نوریا سمیت نوری، درمان را قطع کنید.
- نوروپاتی محیطی: پلی نوروپاتی آکسونی حسی یا حسی حرکتی که آکسون‌های کوچک یا بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به پارستزی، هیپوستزی، دیستزی و ضعف گزارش شده است. نوروپاتی محیطی ممکن است به سرعت پس از شروع رخ دهد و به طور بالقوه دائمی میشود.
- هیپوگلیسمی جدی و گاهی کشنده از جمله در بیماران بدون سابقه هیپوگلیسمی (شایع با گاتی فلوکساسین، که دیگر به بازار عرضه نمی شود) گزارش شده است. نظارت دقیق بر سطح گلوکز در بیماران دیابتی را در نظر داشته و در صورت بروز واکنش هیپوگلیسمی، درمان را قطع کرده و بلافاصله درمان مناسب را شروع کنید.
موارد منع مصرف داروی افلوکساسین
- حساسیت به داروی افلوکساسین یا هر عضوی از گروه ضد باکتریایی کینولون
اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل (CDAD)
- CDAD (اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل) با استفاده از تقریبا همه عوامل ضد باکتری گزارش شده است و ممکن است شدت آن از اسهال خفیف تا کولیت کشنده متغیر باشد. درمان با عوامل ضد باکتریایی فلور طبیعی روده بزرگ را تغییر می‌دهد که منجر به رشد بیش از حد difficileمیشود.
- Difficile سموم Aو B تولید می‌کند که به توسعه CDADکمک می‌کند. سویه‌های تولیدکننده هیپرتوکسین C. difficileباعث افزایش عوارض و مرگ و میر میشود، زیرا این عفونت‌ها می‌توانند نسبت به درمان ضد میکروبی مقاوم باشند و ممکن است نیاز به کولکتومی داشته باشند. CDAD باید در تمام بیمارانی که به دنبال مصرف آنتیبیوتیک با اسهال مراجعه می‌کنند در نظر گرفته شود. تاریخچه پزشکی دقیق ضروری است زیرا CDAD بیش از دو ماه پس از تجویز عوامل ضدباکتریایی گزارش شده است.
- اگر CDAD مشکوک یا تایید شود، مصرف مداوم آنتی‌بیوتیکی که علیه Difficile انجام نمی‌شود ممکن است نیاز به قطع شود. مدیریت مناسب مایعات و الکترولیت‌ها، مکمل‌های پروتئینی، درمان آنتی‌بیوتیکی C. Difficile و ارزیابی جراحی مطابق با اندیکاسیون بالینی انجام شود.
عوارض داروی افلوکساسین (Ofloxacin)
ناراحتی معده، حالت تهوع، اسهال، سردرد، سرگیجه، سبکی سر، یا مشکل خواب، خستگی، عصبی بودن، طعم غیرطبیعی و… برخی از عوارض داروی افلوکساسین میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل کبودی یا خونریزی آسان، علائم عفونت جدید (مانند گلودردی که از بین نمی‌رود و تب) علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، علائم مشکلات کبدی (مانند تهوع یا استفراغی که قطع نمی‌شود، خستگی غیر معمول، درد معده یا شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره) و… میباشد. در ادامه به برخی از عوارض جانبی داروی افلوکساسین (Ofloxacin) خواهیم پرداخت؛
- حالت تهوع (3-10%)
- سردرد (1-9%)
- بی‌خوابی (3-7%)
- سرگیجه (1-5%)
- واژینیت (1-5%)
- اسهال و استفراغ (1-4%)
- کاهش اشتها (1-3%)
- طعم غیر طبیعی (1-3٪)
- درد قفسه سینه (1-3%)
- خارش ناحیه تناسلی خارجی در زنان (1-3%)
- خستگی (1-3%)
- نفخ (1-3%)
- دیسترس دستگاه گوارش (1-3%)
- عصبی بودن (1-3%)
- فارنژیت (1-3%)
- راش یا خارش (1-3%)
- اختلالات خواب (1-3%)
- اختلالات بینایی (1-3%)
- خشکی دهان (1-3%)
تداخل دارویی افلوکساسین
- تداخلات رده X (پرهیز): آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، فکسینیدازول، نادیفلوکساسین، استرانسیوم رانلات
- کاهش اثرات داروها توسط افلوکساسین (سیستمیک): داروهای کاهنده قند خون، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، دیدانوزین، لاکتوباسیلوس و استریول، مایکوفنولات، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
- کاهش اثرات افلوکساسین (سیستمیک) توسط داروها: آنتی‌اسیدها، نمک‌های کلسیم، دیدانوزین، فرآورده‌های آهن، لانتانیم، نمک‌های منیزیم، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای و بدون آهن)، کیناپریل، سولامر، استرانسیوم رانلات، سوکرالفیت، نمک‌های زینک
- افزایش اثرات داروها توسط افلوکساسین (سیستمیک): داروهای کاهنده قند خون، آمینولوولینیک اسید (موضعی و سیستمیک)، دلامانید، فکسینیدازول، هالوپریدول، هروئین، پورفیمر، عوامل طولانی کننده QT (با بالاترین خطر)، مشتقات تئوفیلین، وارنیکلین، ورتپورفین، آنتاگونیست ویتامین کا
مصرف قرص افلوکساسین (Ofloxacin) در دوران بارداری و شیردهی
موردی در منبع یافت نشد.
شرایط نگهداری داروی Ofloxacin
داروی افلوکساسین باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی افلوکساسین
در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای داروی افلوکساسین در درمان عفونتهای باکتریایی از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداختیم. افلوکساسین به عنوان یک آنتیبیوتیک کینولونی با تأثیرات گسترده شناخته میشود که مکانیسم عمل منحصر به فردی در مقابل باکتری‌ها دارد. این دارو به عنوان یک انتخاب مؤثر برای درمان عفونتهای مختلف از جمله تنفسی، ادراری، پوستی و گوارشی به شمار می‌آید. این دارو به دلیل تأثیرات مؤثر در مقابل باکتری‌ها، انتخابی برای درمان عفونت‌ها محسوب میشود. با این حال، مسائلی چون مقاومت دارویی و احتمال تداخلات دارویی باید با دقت مدیریت شوند.
منبع سایت: Medscape
