قرص هیدروکسی کلروکین سولفات چیست؟
هیدروکسی کلروکین سولفات (به انگلیسی: Hydroxychloroquine Sulfate) یک داروی ضد مالاریا است که از زمان قدیم برای پیشگیری یا درمان مالاریای خفیف کاربرد داشته است. مالاریا یک بیماری عفونی است که توسط پشه مالاریا به بدن انسان منتقل می‌شود. این دارو در کنار این کاربرد، با نسخه پزشک در جهت درمان بیماری‌های خود ایمنی از جمله لوپوس و آرتریت روماتوئید کاربرد دارد.
کاربرد هیدروکسی کلروکین
قرص هیدروکسی کلروکین یک داروی ضدالتهابی است که با نسخه پزشک برای موارد زیر کاربرد دارد؛
- مالاریا
- بیماری‌های خودایمنی
- انواع بیماری التهابی
نحوه عملکرد قرص هیدروکسی کلروکین
اثرات درمانی این دارو برای بیماری متفاوت است و بستگی به سن بیمار، نوع بیماری و… دارد. در ادامه به نحوه عملکرد هیدروکسی کلروکین سولفات خواهیم پرداخت؛
- درمان و پیشگیری از مالاریا: این دارو با ورود به سلول‌های میزبان و تجمع در واکوئل‌های اسیدی انگل، باعث افزایش pH و اختلال در عملکرد انگل می‌شود. همچنین، مانع از هضم هموگلوبین توسط انگل شده و باعث تجمع مواد سمی در سلول انگل می‌شود.
- درمان بیماری‌های خودایمنی (لوپوس و آرتریت روماتوئید): این قرص با کاهش فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی، التهاب را مهار می‌کند. همچنین، تولید پروتئین‌های التهابی (از جمله سایتوکاین‌ها) را که در ایجاد التهاب نقش دارند، کاهش می‌دهد.
- اثر آنتی‌التهابی و تنظیم سیستم ایمنی: هیدروکسی کلروکین در واکوئل‌های اسیدی سلول تجمع یافته و pH را افزایش می‌دهد. این تغییر باعث اختلال در مسیرهای مرتبط با پردازش آنتی‌ژن و کاهش فعالیت سیستم ایمنی می‌شود. به علاوه، از فعال‌سازی گیرنده‌های TLR (TLR7 و TLR9) جلوگیری کرده و نقش مهمی در تقویت پاسخ التهابی دارند.
نحوه مصرف قرص هیدروکسی کلروکین
قبل از مصرف هیدروکسی کلروکین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی دارو را با دقت بررسی کنید. سازنده دارو به صورت کلی یک دوز مصرفی عمومی و روش مصرف را در بسته بندی قرار داده است. طریقه مصرف عمومی این دارو شامل موارد زیر می‌باشد؛
- دوز اولیه این دارو برای بزرگسالان 800 میلی گرم (معادل 4 قرص 200 میلی گرمی) و دوز بعدی 400 میلی گرم (2 قرص) در فواصل 6 تا 8 ساعت و دوباره 400 میلی گرم در روزهای 2 و 3 مصرف می‌شود.
- همچنین، برای پیشگیری از مالاریا 400 میلی گرم (2 قرص) یک بار در هفته، 1 تا 2 هفته قبل از سفر به مناطق آلوده شروع می‌شود و مصرف آن تا 4 هفته پس از ترک منطقه ادامه می‌یابد.
- دوز پیشنهادی برای بیماری‌های خود ایمنی، 200 تا 400 میلی‌گرم در روز (1 تا 2 قرص) است که ممکن است این مقدار به صورت یکجا یا در دو دوز تقسیم شده مصرف شود. برای کودکان، 6.5 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (حداکثر تا 400 میلی گرم) تجویز می‌شود.
- قرص را هر روز در ساعات مشخصی از روز مصرف کنید تا بهترین اثر را داشته باشد. این دارو طبق توصیه پزشک، باید همراه با غذا یا یک لیوان شیر مصرف شود تا از عوارض جانبی گوارشی جلوگیری شود.
بهترین زمان مصرف قرص هیدروکسی کلروکین
بهترین زمان مصرف هیدروکسی کلروکین سولفات بستگی به سن بیماری، نوع بیماری و… دارد. به همین دلیل، برای دریافت بهترین زمان و مقدار مصرفی، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
قرص هیدروکسی کلروکین سولفات چاق کننده است؟
این دارو به صورت مستقیم سبب چاقی یا افزایش وزن نمی‌شود. جواب این سوال مبهم است، زیرا یکی از عوارض جانبی این دارو افزایش وزن است. نحوه عملکرد دارو تاثیری بر چاقی یا لاغری افراد ندارد و تنها یکی از عوارض جانبی دارو چاقی است.
قرص هیدروکسی کلروکین سولفات 200 برای چیست؟
قرص هیدروکسی کلروکین سولفات 200 با نسخه و تایید پزشک برای درمان و پیشگیری از مالاریا، بیماری‌های خود ایمنی، بیماری‌های ایمنی و التهابی و… استفاده می‌شود. دوز مصرفی 200 میلی گرمی این دارو باید حداقل روزانه دو بار در بزرگسالان استفاده شود تا بهترین اثر را داشته باشد.
عوارض قرص هیدروکسی کلروکین
سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، اسهال، دل درد یا ناراحتی معده، یثورات پوستی، حساسیت به نور، تغییر رنگ پوست، تاری دید و… برخی از عوارض هیدروکسی کلروکین سولفات است. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص هیدروکسی کلروکین خواهیم پرداخت؛
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- دل درد یا ناراحتی معده
- خارش
- بثورات پوستی
- حساسیت به نور
- تغییر رنگ پوست (در مصرف طولانی مدت)
- تاری دید
- سردرد
- سرگیجه
- کاهش دید مرکزی
موارد احتیاط و منع مصرف
قبل از مصرف هیدروکسی کلروکین سولفات، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات سیستم ایمنی، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی، برخی بیماری‌های ریوی (بیماری انسدادی مزمن ریه)، دیابت، بیماری خاص چشم، سایر موارد مشکلات معده (زخم معده) و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص هیدروکسی کلروکین سولفات خواهیم پرداخت؛
- تجویز هیدروکسی کلروکین سولفات در بیماران مبتلا به پسوریازیس ممکن است باعث تشدید شعله ور شدن شدید پسوریازیس شود. از مصرف سولفات هیدروکسی کلروکین در بیماران مبتلا به پسوریازیس خودداری کنید، مگر اینکه سود برای بیمار بیشتر از خطر احتمالی باشد.
- ممکن است باعث هیپوگلیسمی شدید از جمله از دست دادن هوشیاری شود که می تواند تهدید کننده زندگی در بیمارانی باشد که با یا بدون داروهای ضد دیابت درمان می شوند. قند خون را بررسی کنید و در صورت لزوم درمان را تنظیم کنید.
- در بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا اعتیاد به الکل یا در ارتباط با داروهای شناخته شده هپاتوتوکسیک احتیاط کنید. کاهش دوز ممکن است در بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی و همچنین در افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که بر این اندام‌ها اثر می‌گذارند ضروری باشد.
- ترکیبات ضد مالاریا باید با احتیاط در بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا اعتیاد به الکل یا همراه با داروهای شناخته شده کبدی استفاده شوند. اگر به بیماران درمان طولانی مدت داده شود، شمارش دوره ای سلول های خون را انجام دهید. اگر هر گونه اختلال خونی شدید (کم خونی آپلاستیک، آگرانولوسیتوز، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی) ظاهر شد که منتسب به بیماری تحت درمان نباشد، درمان را قطع کنید.
- بیوپسی اندومیوکارد ارتباط کاردیومیوپاتی با فسفولیپیدوز را در غیاب التهاب، ارتشاح یا نکروز نشان داد. فسفولیپیدوز ناشی از دارو ممکن است در سایر سیستم های اندام رخ دهد.
مصرف قرص هیدروکسی کلروکین در بارداری
تجربه بالینی طولانی مدت در طی دهه‌ها استفاده و داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک و بالینی منتشر شده با استفاده در زنان باردار، خطر مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین، یا پیامدهای نامطلوب مادری یا جنینی را شناسایی نکرده است. خطراتی برای مادر و جنین در ارتباط با فعالیت بیماری درمان نشده یا افزایش یافته از مالاریا، آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک در بارداری وجود دارد.
تداخل دارویی هیدروکسی کلروکین
قبل استفاده هر دارویی، با پزشک یا داروساز در رابطه با تداخلات دارویی مشورت کنید. در ادامه با تداخل دارویی قرص هیدروکسی کلروکین آشنا می‌شویم؛
- منع مصرف مطلق: آرتمتر، لومفانترین، مفلوکین
- افزایش اثرات داروها توسط هیدروکسی کلروکین: داروهای ضدجنون، بتا بلاکرها، گلیکوزیدهای قلبی، سیتالوپرام، داپسون (سیستمیک و موضعی)، اس سیتالوپرام، هالوپریدول، داروهای مرتبط با کاهش قند خون، لومفانترین، مفلوکین
- افزایش اثرات هیدروکسی کلروکین توسط داروها: آندروژن‌ها، داروهای ضد دیابت، آرتمتر، سیتالوپرام، داپسون، اس سیتالوپرام، گیاهان (با خاصیت کاهش قندخون)، قارچ میتیک، مفلوکین، مهار کننده های مونو آمین اکسیداز، پگویسومانت، پروتیونامید، تاموکسیفن
شرایط نگهداری قرص هیدروکسی کلروکین
قرص هیدروکسی کلروکین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر
این مقاله به بررسی درمان مالاریا یا بیماری خود ایمنی با قرص هیدروکسی کلروکین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. این دارو، با مهار فعالیت انگل مالاریا و تعدیل سیستم ایمنی بدن، نقش مهمی در کنترل عوارض این بیماری‌ها ایفا می‌کند. هیدروکسی کلروکین نه تنها در کاهش شدت علائم بیماری‌هایی از جمله لوپوس اریتماتوز سیستمیک و آرتریت روماتوئید موثر است، بلکه با پیشگیری از عوارض طولانی‌مدت این بیماری‌ها، کیفیت زندگی بیماران را به شکل قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
