دیابت نوع ۲ یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که به دلیل مقاومت سلولهای بدن به انسولین و کاهش کارایی آن، سطح قند خون را به طور غیرعادی بالا می‌برد. دیابت اگر کنترل نشود، میتواند منجر به مشکلات جدی برای قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها و اعصاب شود. یکی از داروهای رایج برای مدیریت دیابت نوع ۲ قرص گلوتازون است که با بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین، نقش مهمی در کنترل قند خون ایفا می‌کند.
اشکال دارویی گلوتازون
- قرص: 15 میلی گرم، 30 میلی گرم، 45 میلی گرم
موارد مصرف قرص گلوتازون
قرص گلوتازون برای کمک به کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده میشود. این دارو حساسیت به انسولین را افزایش میدهد. این فرایند به بدن شما کمک می‌کند تا از شکر به عنوان منبع انرژی استفاده کند. همچنین میزان گلوکز (قند) کبد شما را کاهش میدهد.
قرص گلوتازون 30 برای چیست؟
قرص گلوتازون ۳۰ میلی‌گرمی حاوی ماده مؤثره پیوگلیتازون است و به عنوان بخشی از درمان دیابت نوع ۲ تجویز میشود. این دارو در کنار رژیم غذایی مناسب و ورزش، به بهبود کنترل قند خون کمک می‌کند و برای بیمارانی تجویز میشود که داروهای دیگر مانند متفورمین به تنهایی مؤثر نبوده است.
بیشتر بدانید: قرص زیپمت؛ کاربردها، زمان مصرف و عوارض قرص Zipmet
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص گلوتازون
مکانیسم عمل گلوتازون؛ پاسخ سلول هدف به انسولین را بهبود می‌بخشد و گلوکونئوژنز کبدی را کاهش میدهد. همچنین، به وجود انسولین برای فعالیت بستگی دارد. شروع جذب دارو با اثر اولیه (تاخیر) و حداکثر اثر (چند هفته) در مدت زمان 24 ساعت و حداکثر زمان پلاسما 2-4 ساعت (تاخیر با غذا) است. این دارو توسط CYP2C8 و CYP3A4 کبدی به متابولیت‌های فعال متابولیزه میشود. متابولیت‌های فعال شامل متابولیت II (مشتق هیدروکسی)، متابولیت III (مشتق کتو)، متابولیت IV (مشتق هیدروکسی فعال) است.
مقدار مصرف قرص گلوتازون
قبل از مصرف قرص گلوتازون، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک، تاثیری بر روی سلامتی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش میدهد. توجه داشته باشید که قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا غذا مصرف کرده و از جویدن یا خردکردن آن خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش عوارض جانبی خواهد شد.
زمان مصرف قرص گلوتازون
- پزشک دوز مشخصی را بر اساس نیاز بیمار و شرایط خاص او تعیین می‌کند. دوز مصرفی اولیه بین ۱۵ تا ۳۰ میلی‌گرم در روز است، اما ممکن است به ۴۵ میلی‌گرم نیز افزایش یابد. این دارو میتواند همراه غذا یا بدون غذا مصرف شود، اما بهتر است هر روز در ساعت مشخصی میل شود.
- این دارو به عنوان تک درمانی یا با انسولین یا ترشح‌کننده‌های انسولین نجویز میشود. دوز پیشنهادی 15-30 میلی گرم به صورت خوراکی با وعده غذایی در روز اول است که ممکن است دوز را 15 میلی گرم با نظارت دقیق تا حداکثر 45 میلی گرم در روز افزایش دهد.
- در صورت مصرف همزمان با ترشح کننده انسولین (به عنوان مثال، سولفونیل اوره)؛ دوز ترشح کننده انسولین را کاهش دهید. همچنین در مصرف همزمان با انسولین، دوز انسولین را 10 تا 25 درصد کاهش دهید. به علاوه، برای مصرف همزمان با مهارکننده‌های قوی CYP2C8 (مثلا جمفیبروزیل)؛ حداکثر دوز پیوگلیتازون را به 15 میلی گرم در روز محدود کنید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص گلوتازون، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات کلیوی (مانند دیالیز کلیه)، مشکلات کبدی، بیماری پانکراس (پانکراتیت)، کم آبی، استفاده یا سوء مصرف الکل، فشار خون پایین، کلسترول بالا، سابقه عفونت‌های مخمری در واژن یا آلت تناسلی، انسداد یا باریک شدن رگ‌های خونی، مشکلات عصبی (مانند نوروپاتی محیطی دیابتی) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص گلوتازون خواهیم پرداخت؛
- برای بیماران مبتلا به نارسایی علامت دار قلب توصیه نمیشود. ممکن است در برخی از بیماران نارسایی احتقانی قلب را ایجاد یا تشدید کند. پس از شروع درمان، بیماران را به دقت تحت نظر بگیرید. علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی را مشاهده کنید. در صورت بروز علائم و نشانه‌ها، نارسایی قلبی را بر اساس استانداردهای مراقبت فعلی مدیریت کنید. قطع درمان یا کاهش دوز را در نظر بگیرید.
- ادم ماکولا گزارش شده است. در صورت بروز علائم بصری در طول درمان، بیماران باید توسط چشم پزشک معاینه شوند. همه بیماران دیابتی باید به طور منظم معاینه چشم داشته باشند.
- افزایش وزن با تاخیر مرتبط با استفاده گزارش شده است. احتمالاً با احتباس مایعات و تجمع چربی مرتبط است.
- تیازولیدین‌دیون‌ها که آگونیست‌های گاما گیرنده فعال شده با تکثیر پراکسی زوم (PPAR) هستند، می‌توانند باعث احتباس مایعات وابسته به دوز شوند، به ویژه هنگامی که در ترکیب با انسولین استفاده می‌شوند.
- این دارو ممکن است در برخی از زنان قبل از یائسگی و بدون تخمک گذاری منجر به تخمک گذاری شود. جلوگیری از بارداری کافی را تضمین کنید. در زنان قبل از یائسگی یا تخمک گذاری با احتیاط مصرف شود (بیمار ممکن است تخمک گذاری را از سر بگیرد و خطر بارداری را افزایش دهد).
- در مورد احتمال حاملگی ناخواسته با زنان یائسه بحث کنید زیرا درمان با پیوگلیتازون، مانند سایر تیازولیدین‌دیون‌ها، ممکن است منجر به تخمک گذاری در برخی از زنان بدون تخمک گذاری شود.
موارد هشدار جدی قرص گلوتازون
- تیازولیدین‌دیون‌ها، از جمله پیوگلیتازون و روزیگلیتازون، باعث یا تشدید نارسایی احتقانی قلب در برخی از بیماران می‌شوند.
- پس از شروع مصرف این داروها و همچنین پس از افزایش دوز، بیماران را از نظر علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی به دقت مشاهده کنید (از جمله افزایش وزن زیاد و سریع، تنگی نفس یا ادم). اگر این علائم ایجاد شود، نارسایی قلبی باید طبق استانداردهای فعلی مراقبت مدیریت شود. علاوه بر این، قطع یا کاهش دوز این داروها باید در نظر گرفته شود. این داروها برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی علامت دار توصیه نمیشود.
موارد منع مصرف قرص گلوتازون
- حساسیت به پیوگلیتازون
- کتواسیدوز دیابتی
- نارسایی کبدی متوسط تا شدید (ALT > 2.5x ULN)
عوارض قرص گلوتازون
سردرد، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، ادم، شکستگی استخوان، سینوزیت، نارسایی قلبی، کاهش حدت بینایی، تنگی نفس و… برخی از عوارض قرص گلوتازون می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده میکنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص گلوتازون خواهیم پرداخت؛
- ادم هنگام استفاده همراه با سولفونیل اوره یا انسولین (<27%)
- هیپوگلیسمی (<27%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (13%)
- سردرد (9%)
- نارسایی قلبی (تا 8٪)
- سینوزیت (6%)
- شکستگی استخوان (5%)
- نارسایی کبدی (نادر)
- افزایش کلسترول
- کاهش تری گلیسیرید سرم
- سرطان مثانه
- کاهش حدت بینایی
- تنگی نفس
تداخل دارویی گلوتازون
- تداخلات ماژور: آبیراترون استات، آکاربوز، آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، آسپرین(انواع)، فلورکینولون‌ها، کلروکین، کلرپروپامید، انوکساسین، فکسینیدازول، فلومکوئین،جمفیبروزیل، گلیمپراید، گلی‌پیزاید، گلی‌بوراید، هیدروکسی‌کلروکین، آی‌فسفاماید، انسولین (انواع)، متفورمین، ناتگلیناید، نیفدیپین، اوکترئوتاید، پازیرئوتاید، پیپراکوئین، پیگزانترون، رپاگلیناید، سدیم تیوکتات، تیوکتیک اسید، تولازامید، تولبوتامید، تولواپتان
- تداخلات متوسط: آسبوتولول، گلیسیریزین، آمپرناویر، آتازاناویر، آتنولول، آتورواستاتین، بنازپریل، بتاکسولول، بیزوپرولول، بیترملون، برینزولامید، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، جنسینگ، کلروتیازید، کلرتالیدون، کلاریترومایسین، کلوپیدوگرل، داروناویر، انالاپریل، انالاپریلات، اسمولول، اوکالیپتول، اوکالیپتوس، فنوگریک، فوس‌آمپرناویر، فوزینوپریل، فوروزماید، گلوکومنان، پروپرانولول، پسیلیوم، کوئیناپریل، رامیپریل، ریفامپین، ریتوناویر، ساکیناویر، سوتالول، تلاپرویر، تری‌فلونوماید، تیمولول،تیپراناویر، توپیرامات، تراندولاپریل
مصرف قرص گلوتازون در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های محدود در مورد پیوگلیتازون در زنان باردار برای تعیین خطر مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی یا سقط جنین کافی نیست. خطراتی برای مادر و جنین در ارتباط با دیابت کنترل نشده در بارداری وجود دارد. دیابت کنترل نشده در بارداری خطر ابتلا به کتواسیدوز دیابتی، پره اکلامپسی، سقط جنین خود به خود، زایمان زودرس، مرده زایی و عوارض زایمان را افزایش میدهد. همچنین، دیابت کنترل نشده خطر ابتلا به نقایص مادرزادی عمده، تولد نوزاد مرده و عوارض مربوط به ماکروزومی را افزایش میدهد.
تاثیر قرص گلوتازون در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد وجود پیوگلیتازون در شیر انسان، اثرات آن بر روی شیرخواران یا اثرات آن بر تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به پیوگلیتازون و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی شیرخوار از پیوگلیتازون یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قرص گلوتازون
قرص گلوتازون باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قرص گلوتازون
این مقاله به بررسی کنترل دیابت نوع 2 با قرص گلوتازون، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. در مدیریت دیابت نوع ۲، قرص گلوتازون به عنوان یکی از داروهای موثر، با بهبود حساسیت سلول‌ها به انسولین و کاهش سطح قند خون، نقشی کلیدی ایفا می‌کند. این دارو برای بسیاری از بیماران که به تنهایی با تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی نمی‌توانند دیابت خود را کنترل کنند، گزینه مناسبی است. با این حال، گلوتازون نیز دارای عوارض جانبی است و مصرف آن باید تحت نظر پزشک انجام شود.
