قرص فنوفیبرات

کلسترول و چربی‌ها یکی از عوامل اساسی در تعیین سلامت قلب و عروق انسان می‌باشند. افزایش میزان کلسترول و چربی‌های موجود در خون می‌توانند به راحتی منجر به ایجاد مشکلات قلبی و عروقی، مانند آترواسکلروز و سکته قلبی شوند. در این زمینه، داروهای فنوفیبرات به عنوان یک گزینه درمانی مؤثر برای کاهش سطح کلسترول و چربی‌ها در خون مطرح می‌شوند. فنوفیبرات Fenofibrate گروهی از داروهای که اصطلاحاً به آن‌ها “فیبراتها” نیز گفته می‌شود، با تأثیرات مثبت بر تنظیم میزان چربی‌ها در خون شناخته شده‌اند. این دسته از داروها به ویژه بر روی سطح تری‌گلیسریدها (TG) و کلسترول LDL (کلسترول بد) تأثیرگذار بوده و می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند.

اشکال دارویی فنوفیبرات

1. قرص TriCor 48 میلی گرم و 145 میلی گرم
2. قرص لوفیبرا 54 میلی گرم و 160 میلی گرم
3. قرص فنوگلاید 40 میلی گرم و 120 میلی گرم
4. قرص تریگلاید 160 میلی گرم
5. کپسول لیپوفن 50 میلی گرم
6.  کپسول 300 میلی گرمی و قرص 450 میلی گرمی (در ایران  موجود است)

موارد مصرف قرص فنوفیبرات

فنوفیبرات همراه با یک رژیم غذایی مناسب برای کمک به کاهش کلسترول و چربی‌های “بد” (مانند LDL، تری گلیسیرید) و افزایش کلسترول “خوب” (HDL) در خون استفاده می‌شود. این دارو با افزایش ماده طبیعی (آنزیمی) که چربی‌ها را در خون تجزیه می‌کند، عمل کرده و متعلق به گروهی از داروها به نام “فیبرات” است. کاهش تری گلیسیرید در افرادی که سطح تری گلیسیرید خونشان بسیار بالاست در برخی موارد خطر ابتلا به بیماری پانکراس (پانکراتیت) را کاهش می‌دهد. علاوه بر خوردن یک رژیم غذایی مناسب (مانند رژیم کم کلسترول و کم چربی)، سایر تغییرات سبک زندگی که ممکن است به عملکرد بهتر این دارو کمک کند شامل ورزش، کاهش وزن در صورت اضافه وزن می‌باشد.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Fenofibrate

مکانیسم عمل فنوفیبرات (Fenofibrate) با افزایش سنتز لیپوپروتئین لیپاز، کاتابولیسم VLDL، اکسیداسیون اسیدهای چرب و حذف ذرات غنی از تری گلیسیرید را افزایش می‌دهد، که به نوبه خود منجر به کاهش 30-60٪ در تری گلیسیرید کل پلاسما می‌شود. همچنین HDL ممکن است در برخی از بیماران هیپرتری گلیسیردمیک به طور متوسط ​​افزایش یابد. جذب دارو با فراهمی زیستی 60-90٪ و حداکثر زمان پلاسما 2-8 ساعت می‌باشد. متابولیت‌ها شامل فنوفیبریک اسید (فعال)، فنوفیبریک اسید گلوکورونید (فعالیت ناشناخته) و دفع از طریق ادرار (60-93%) و مدفوع (5-25%) صورت می‌گیرد.

ژنوتیپ کردن بیماران مبتلا به دیس لیپیدمی آتروژنیک ممکن است مشخص کند چه کسانی از درمان با اسید فنوفیبریک برای افزایش HDL-C بیشتر سود می‌برند. سه پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی (SNPs) در ناحیه APOA5 با افزایش HDL-C مرتبط است.

مقدار مصرف داروی Fenofibrate

داروی فنوفیبرات را طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. فنوفیبرات در انواع مختلفی از کپسول‌ها و قرص‌ها تولید می‌شود که مقادیر متفاوتی از دارو را ارائه می‌دهد. از جابجایی بین اشکال یا برندهای مختلف این دارو خودداری کنید مگر اینکه پزشکتان دستور دهد. برخی از اشکال این دارو باید با غذا مصرف شوند، اما برخی دیگر ممکن است همراه یا بدون غذا مصرف شوند. این دارو باید به صورت صحیح و طبق دستور پزشک مصرف شود تا بهترین اثر را روی شما داشته باشد.

زمان مصرف فنوفیبرات

قبل از مصرف داروی فنوفیبرات، اطلاعات دارویی شامل مقدار و زمان مصرف موجود بر روی بسته بندی را بررسی کنید. اگر داروهای خاصی برای کاهش کلسترول خود نیز مصرف می‌کنید (رزین‌های متصل به اسید صفراوی مانند کلستیرامین یا کلستیپول)، فنوفیبرات را حداقل 1 ساعت قبل یا حداقل 4 تا 6 ساعت پس از مصرف این داروها میل کنید. این داروها می‌توانند به فنوفیبرات متصل شوند و از جذب کامل دارو توسط بدن شما جلوگیری کنند. افزایش دوز مصرفی بدون دستور پزشک، تاثیری بر روند بهبودی شما نخواهد داشت و تنها خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.

مقدار مصرف انواع قرص فنوفیبرات در بزرگسالان

1. قرص فنوفیبرات TriCor: این دارو برای هیپرکلسترولمی، دیس لیپیدمی مختلط در ابتدا 145 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی، هیپرتری گلیسیریدمی در ابتدا 48-145 میلی گرم روزانه مصرف می‌شود که به مدت 4 الی 8 هفته باید تجویز شود.
2. قرص فنوفیبرات تریگلاید: این اشکال دارویی برای هیپرکلسترولمی، دیس لیپیدمی مختلط 160 میلی گرم روزانه و برای هیپرتری گلیسیریدمی 50-160 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی تجویز می‌شود.
3. فنوفیبرات لیپوفن: اشکال دارویی لیپوفن برای هیپرکلسترولمی، دیس لیپیدمی مختلط 150 میلی گرم روزانه و هیپرتری گلیسیریدمی 50-150 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی استفاده می‌شود.
4. قرص لوفیبرا: این دارو برای هیپرکلسترولمی، دیس لیپیدمی مختلط 160 میلی گرم روزانه و هیپرتری گلیسیریدمی 54-160 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی استفاده می‌شود.
5. فنوفیبرات فنوگلاید: این اشکال دارویی برای هیپرکلسترولمی، دیس لیپیدمی مختلط 120 میلی گرم روزانه و هیپرتری گلیسیریدمی 40-120 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف می‌شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی فنوفیبرات (Fenofibrate)، اگر به آن یا به دیگر “فیبرات‌ها” (مانند فنوفیبریک اسید) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعال (مانند سویا) باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کلیوی، بیماری کیسه صفرا، بیماری کبد (مانند کلانژیت صفراوی، هپاتیت)، مصرف الکل، مشکلات قلبی عروقی، اختلال کبدی، مشکلات تنفسی و… با احتیاط و مشورت پزشک مصرف شود. به دلیل خطر احتمالی برای نوزاد، شیردهی در حین مصرف این دارو و تا 5 روز پس از آخرین دوز توصیه نمی‌شود.

1. کللیتیازیس با استفاده از این دارو گزارش شده است، اگر سنگ کیسه صفرا در مطالعات کیسه صفرا تشخیص داده شد، مصرف فنوفیبرات باید قطع شود.
2. افزایش ترانس آمینازهای کبدی گزارش شده است. اگر سطح آنزیم 3 برابر بالاتر از حد طبیعی باقی بماند، آن را متوقف کنید.
3. فنوفیبرات به طور برگشت‌پذیر سطح کراتینین سرم را افزایش می‌دهد. نظارت بر عملکرد کلیه در بیماران در معرض خطر نارسایی کلیوی را در نظر بگیرید.
4. همراه با آمبولی ریه و ترومبوز وریدی عمقی؛ در بیماران با عوامل خطر VTE احتیاط کنید. همچنین توجه داشته باشید که مصرف همزمان با داروهای ضد انعقاد خوراکی (نظارت و تنظیم دوز وارفارین prn) می‌تواند خطرناک باشد.
5. هنگامی که به رژیم بهینه مهارکننده HMG-CoA ردوکتاز برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود، ممکن است خطر رابدومیولیز را بیشتر افزایش دهد.
6. در افراد مسن و سنین بالا باید با احتیاط مصرف شود، اگر پس از 2 تا 3 ماه پاسخ کافی مشاهده نشد، درمان را قطع کنید.
7. فنوفیبرات باعث افزایش دفع کلسترول در صفرا می‌شود که منجر به خطر سنگ کلیه خواهد شد. در صورت مشکوک بودن به کولیتیا، مطالعات کیسه صفرا را انجام دهید.
8. مشتقات اسید فیبریک به عنوان تک درمانی یا در ترکیب با سیمواستاتین در مطالعات بالینی عمده نشان داده نشده است که به طور قابل توجهی مرگ و میر قلبی عروقی را کاهش دهد.

موارد منع مصرف قرص فنوفیبرات

1. حساسیت شناخته شده
2. نارسایی شدید کلیوی، از جمله مبتلایان به بیماری کلیوی در مرحله نهایی و کسانی که دیالیز می‌شوند
3. بیماری فعال کبد
4. بیماری کیسه صفرا
5. مادران شیرده

عوارض جانبی داروی فنوفیبرات (Fenofibrate)

اسهال، سردرد، کمردرد، حالت تهوع و استفراغ، یبوست، اختلال تنفسی، درد عضلانی و… برخی از عوارض داروی فینوفیبرات (Fenofibrate) می‌باشد. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. این دارو به ندرت ممکن است باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا و مشکلات کبدی شود. اگر متوجه هر یک از عوارض جانبی جدی از جمله از دست دادن اشتها، درد معده و شکم، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره و… شدید، مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

1. افزایش LFT
2. اختلال تنفسی
3. درد شکم
4. کمر درد
5. سردرد
6. یبوست
7. حالت تهوع
8. رینیت
9. درد عضلانی
10. میوزیت
11. اسهال

تداخل دارویی فنوفیبرات

1. تداخلات رده X (پرهیز): سیپروفیبرات
2. کاهش اثرات داروها توسط فنوفیبرات: چنودیول، سیکلوسپورین (سیستمیک)، اورسودیول
3. افزایش اثرات داروها توسط فنوفیبرات: کلشی سین، ازتیمیب، فوس فنی‌توئین-فنی‌توئین، مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز (استاتین‌ها)، سولفونیل اوره‌ها، آنتاگونیست های ویتامین کا، وارفارین
4. افزایش اثرات فنوفیبرات توسط داروها: آسیپیموکس، سیپروفیبرات، سیکلوسپورین (سیستمیک)، رالتگراویر، تاکرولیموس (سیستمیک)

مصرف فنوفیبرات (Fenofibrate) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های محدود موجود در مورد مصرف فنوفیبرات در زنان باردار برای تعیین خطر ناشی از مصرف دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین کافی نیست. در مطالعات تولید مثل حیوانی، هیچ شواهدی دال بر سمیت جنینی با تجویز خوراکی در موش‌ها و خرگوش‌ها در طول اندام‌زایی در دوزهای کمتر یا معادل حداکثر دوز بالینی توصیه شده 120 میلی گرم در روز، بر اساس سطح بدن (mg/m2) مشاهده نشد. پیامدهای نامطلوب باروری در دوزهای بالاتر در حضور سمیت مادر رخ داده است. دارو در دوران بارداری فقط در صورتی باید مصرف شود که منافع احتمالی خطر بالقوه برای جنین را توجیه کند.

تاثیر داروی فنوفیبرات در شیردهی

هیچ اطلاعاتی در مورد وجود دارو در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخوار یا تولید شیر وجود ندارد. دارو در شیر موش وجود دارد و احتمالاً در شیر انسان نیز دفع می‌شود. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی جدی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، مانند اختلال در متابولیسم لیپید شیرخوار، زنان نباید در طول درمان و تا 5 روز پس از دوز نهایی، به نوزاد شیردهی کنند.

شرایط نگهداری داروی Fenofibrate

داروی فنوفیبرات (Fenofibrate) باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.

کلام آخر داروی فنوفیبرات

در این مقاله با عنوان داروی Fenofibrate از مجله داروخانه آنلاین مثبت خواندیم که داروهای فنوفیبرات به عنوان یک راهکار مؤثر در کاهش سطح کلسترول و چربی‌ها در خون مطرح شده‌اند. مکانیسم اثر این داروها در تنظیم میزان تری‌گلیسریدها و کلسترول LDL، به خصوص در افرادی که با مشکلات چربی‌های خون مواجه هستند، بسیار برجسته است. این داروها به طور موثر از مسیرهای متعدد در بدن استفاده می‌کنند و می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم به بهبود سلامتی قلبی عروقی افراد کمک کنند.

منبع سایت: Medscape