قطره دورزلامید یک مهارکننده کربنیک آنهیدراز است که به کاهش تولید مایع داخل چشم کمک میکند. این کاهش تولید مایع به نوبه خود منجر به کاهش فشار داخل چشم میشود و به کنترل گلوکوم کمک میکند. دورزلامید به عنوان یکی از گزینه‌های دارویی موثر و متداول در درمان گلوکوم، به خصوص در مواردی که بیماران به سایر داروها پاسخ مناسبی نمی‌دهند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اشکال دارویی دورزلامید
- محلول چشمی: 2% (عمومی)
موارد مصرف قطره دورزلامید
قطره دورزلامید برای درمان فشار بالای داخل چشم به دلیل گلوکوم (نوع زاویه باز) یا سایر بیماریهای چشمی (مانند فشار خون چشم) استفاده میشود. کاهش فشار داخل چشم به پیشگیری از نابینایی کمک میکند. این دارو با کاهش مقدار مایع داخل چشم عمل میکند. این دارو متعلق به دستهای از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکننده‌های کربنیک انیدراز است.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی دورزلامید
مکانیسم عمل قطره دورزلامید؛ مهارکننده سولفونامید و کربنیک انیدراز که باعث کاهش ترشح یون هیدروژن در لوله کلیوی و افزایش دفع بی کربنات، پتاسیم، سدیم و آب میشود که به نوبه خود باعث کاهش ترشح زلالیه خواهد شد. شروع اثر دارو در 2 ساعت و مدت زمان 8-12 ساعت میباشد. اتصال به پروتئین 33٪ (به پروتئین‌های پلاسما) و دفع از طریق ادرار (80%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف قطره دورزلامید
قطره دورزلامید را طبق دستور پزشک در چشم‌های آسیب دیده، معمولا یک قطره 3 بار در روز استفاده کنید. برای استفاده از قطره چشم، ابتدا دستهای خود را به خوبی شستشو دهید. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید یا اجازه ندهید که چشم یا هر سطح دیگری را لمس کند. ماده نگهدارنده‌ای که در برخی محصولات یافت میشود ممکن است توسط لنزهای تماسی جذب شود. اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از قطره چشم با مواد نگهدارنده، آن‌ها را بردارید. حداقل 15 دقیقه پس از استفاده از این دارو قبل از گذاشتن لنزهای تماسی خود صبر کنید.
نحوه مصرف قطره دورزلامید
قبل از مصرف قطره چشمی دورزلامید، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. برای مصرف قطره دورزلامید، ابتدا سر خود را خم کرده و به سمت بالا نگاه کنید و پلک پایین را پایین بکشید تا یک کیسه بسازید. قطره چکان را مستقیماً روی چشم خود نگه دارید و یک قطره را در چشم خود قرار دهید. به سمت پایین نگاه کنید و به آرامی چشمان خود را به مدت 1 تا 2 دقیقه ببندید. یک انگشت خود را در گوشه چشم خود (نزدیک بینی) قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید.
طریقه مصرف قطره دورزلامید
- بعد از مصرف قطره دورزلامید سعی کنید پلک نزنید و چشم خود را مالش ندهید. اگر از نوع دیگری از داروی چشمی (مانند قطره یا پماد) استفاده می‌کنید، حداقل 10 دقیقه قبل از استفاده از داروهای دیگر صبر کنید. قبل از استفاده از پماد از قطره‌های چشمی استفاده کنید تا قطره‌های چشمی وارد چشم شوند.
- قبل از رانندگی یا کار با ماشین آلات، چند دقیقه صبر کنید تا بینایی شما پاک شود. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، هر روز در زمان‌های معینی از آن استفاده کنید. استفاده از قطره دورزلامید را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی دارید. اکثر افراد مبتلا به گلوکوم یا فشار بالای چشم احساس بیماری نمی‌کنند.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره دورزلامید، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیر فعال (مانند ماده نگهدارنده بنزالکونیوم کلرید) باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. اگر دچار عفونت یا آسیب چشمی شدید، با پزشک در رابطه با مصرف این قطره مشورت کنید. بعد از مصرف ممکن است در برخی بیماران شاهد تاری دید باشیم، از رانندگی و کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره دورزلامید خواهیم پرداخت؛
- آلودگی باکتریایی می‌تواند با محلول‌های چشمی با دوزهای متعدد رخ دهد و باعث کراتیت باکتریایی شود. لنزهای تماسی را بردارید، زیرا محلول حاوی بنزالکونیوم کلرید است که ممکن است توسط برخی از لنزها جذب شود.
- با جذب سیستمیک، خطر بالقوه عوارض جانبی مشابه با سولفونامیدهای سیستمیک (مانند سندرم استیونز-جانسون، دیسکرازی خون، نکروز شدید کبدی و نکروز سمی) ممکن است با مصرف چشمی رخ دهد. هنگامی که سولفونامید مجدداً تجویز میشود، صرف نظر از روش مصرف، حساسیت ممکن است عود کند. در صورت بروز علائم واکنش‌های جدی یا حساسیت مفرط، مصرف را قطع کنید.
- ورم ملتحمه و واکنش‌های پلکی گزارش شده با مصرف مزمن ممکن است با قطع درمان دارویی برطرف شود.
- فعالیت کربنیک انیدراز در سیتوپلاسم و اطراف غشای پلاسمایی اندوتلیوم قرنیه مشاهده شد. پتانسیل افزایشی برای ایجاد ادم قرنیه در بیماران با تعداد سلول‌های اندوتلیال کم وجود دارد. هنگام تجویز برای این گروه از بیماران احتیاط کنید.
- مصرف همزمان با مهارکننده‌های کربنیک انیدراز خوراکی توصیه نمی‌شود. درمان بیماران مبتلا به گلوکوم حاد زاویه بسته، علاوه بر داروهای کاهش دهنده فشار خون چشم، به مداخلات درمانی نیز نیاز دارد.
موارد منع مصرف قطره دورزلامید
- حساسیت مفرط
- نارسایی شدید کلیه (CrCl<30 میلی لیتر در دقیقه)
عوارض قطره دورزلامید
تاری دید موقت، سوزش، گزیدگی، خارش و قرمزی چشم موقت، آبریزش چشم، خشکی چشم، حساسیت چشم به نور، طعم تلخ یا سردرد برخی از عوارض قطره دورزلامید میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جدی این دارو شامل تغییرات بینایی، علائم سنگ کلیه (مانند درد در پشت، پهلو و شکم، حالت تهوع و استفراغ)، خون در ادرار، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره، خستگی یا ضعف غیرعادی، کبودی و خونریزی آسان، علائم عفونت و… میباشد. در ادامه به عوارض قطره دورزلامید خواهیم پرداخت؛
- سوزش یا ناراحتی چشم
- طعم تلخ
- تاری و خشکی چشم
- واکنش‌های آلرژیک چشمی
- قرمزی چشم
- پاره شدن
- سندرم استیونز-جانسون
- نکرولیز اپیدرمی سمی
- آنژیوادم
- برونکواسپاسم
- تنگی نفس
- خون دماغ شدن
تداخل دارویی دورزلامید
- تداخلات رده X (پرهیز): مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز
- کاهش اثرات دورزولامید توسط داروها: تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
- افزایش اثرات داروها توسط دورزولامید: آلفا یا بتا آگونیست‌های با اثر غیرمستقیم، آمانتادین، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز
مصرف قطره دورزلامید در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار وجود ندارد. زمانی که دارو به صورت خوراکی در خرگوش با دوز 2.5 میلی گرم بر کیلوگرم در روز (37 برابر مواجهه بالینی) مصرف شود، باعث ناهنجاری مهره‌های جنینی میشود. داروی تجویز شده در طول دوره ارگانوژنز در خرگوش‌هایی که تا 1 میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز (15 برابر مواجهه بالینی قرار گرفته‌اند) تراتوژن نبود. داروی تجویز خوراکی به موش‌ها در اواخر بارداری و شیردهی باعث تأخیر رشد در فرزندان به میزان 7.5 میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز (52 برابر مواجهه بالینی) شد.
تاثیر قطره دورزلامید در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد وجود دارو در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از دارو در نظر گرفته شود. این دارو در شیر موش‌های شیرده وجود دارد.
شرایط نگهداری قطره دورزلامید
قطره دورزلامید باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره دورزلامید
این مقاله به بررسی درمان فشار بالای داخل چشم ناشی از گلوکوم با قطره دورزلامید از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قطره چشمی دورزلامید به عنوان یکی از مهارکننده‌های کربنیک آنهیدراز، نقش مهمی در کاهش فشار داخل چشم و مدیریت گلوکوم ایفا میکند. بررسی‌های متعدد نشان داده‌اند که این دارو با کاهش تولید مایع داخل چشمی، به طور موثری فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد و به پیشگیری از آسیب عصب بینایی کمک میکند. استفاده از قطره دورزلامید به ویژه در بیمارانی که به درمان‌های دیگر پاسخ مناسبی نمی‌دهند یا نیاز به ترکیب چند دارو دارند، می‌تواند گزینه‌ای موثر و کم‌عوارض باشد.
منبع سایت: Medscape
