قرص دزولست

کنترل باروری و مدیریت بارداری، به یکی از مسائل کلیدی و مهم در زندگی افراد تبدیل شده است. با توجه به تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، بسیاری از زنان و زوج‌ها به دنبال روش‌های مؤثر و امن برای جلوگیری از بارداری هستند. یکی از این روش‌ها، استفاده از قرص‌های کنتراسپتیو یا قرص دزولست است که به‌ عنوان یکی از متداول‌ترین و پربازده‌ترین شیوه‌های پیشگیری از بارداری شناخته می‌شود.

اشکال دارویی دزولست

• قرص روکش‌دار

موارد مصرف قرص دزولست

قرص دزولست با نام ژنریک کنتراسپتیو دی ایی یک نوع قرص ضد بارداری ترکیبی است که شامل دو هورمون استروژن و پروژسترون می‌باشد. این دارو برای جلوگیری از بارداری طراحی شده است و با مکانیسم‌های مختلفی کار می‌کند. برای استفاده از این قرص و ارزیابی مناسب بودن آن برای شما، مشورت با پزشک ضروری است.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی دزولست

مهم‌ترین مکانیسم قرص دزولست، جلوگیری از آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها است. در هر دوره قاعدگی، بدن به‌ طور طبیعی هورمون‌هایی را تولید می‌کند که باعث آزاد شدن تخمک می‌شود. هورمون‌های موجود در قرص کنتراسپتیو دی ایی با تغییر در این فرآیند طبیعی، از این اتفاق جلوگیری می‌کنند. هورمون پروژسترون موجود در این قرص باعث غلیظ‌‌ شدن مخاط دهانه رحم می‌شود. این تغییر باعث می‌شود که حرکت اسپرم به‌ سمت رحم سخت‌تر شود و اسپرم‌ها نتوانند به تخمک برسند.

این قرص باعث نازک شدن و تغییر در لایه داخلی رحم (اندومتر) می‌شود. در صورت آزاد شدن تخمک و لقاح، این تغییرات از چسبیدن تخمک به دیواره رحم و لانه‌گزینی آن جلوگیری می‌کند و بدین ترتیب مانع از رشد و توسعه بارداری می‌شود. هورمون‌ها در قرص ضد بارداری ممکن است حرکت تخمک از لوله‌های فالوپ به رحم را کند کنند که این نیز یک مکانیسم فرعی در جلوگیری از بارداری است.

بیشتر بدانید: قرص اووسیز برای چیست؟ نحوه مصرف و عوارض

مقدار مصرف قرص دزولست

قبل از مصرف قرص ضدبارداری دزولست، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی دارو را با دقت بررسی یا با پزشک خود مشورت کنید. توجه داشته باشید که قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا غذا مصرف کنید و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری دارو و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد. همچنین، بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید.

قرص دزولست برای کیست تخمدان

قرص دزولست با تنظیم سطح هورمون‌ها در بدن می‌تواند به کاهش اندازه کیست‌های تخمدانی کمک کند و از بروز کیست‌های جدید جلوگیری کند. در برخی از زنان، استفاده از قرص‌های پروژستینی مانند دزولست می‌تواند علائم مرتبط با کیست‌ها، مانند درد و خونریزی غیرطبیعی را کاهش دهد. تجویز دزولست برای درمان کیست‌های تخمدانی باید تحت نظر پزشک انجام شود.

طریقه مصرف قرص دزولست

• طریقه مصرف قرص دزولست مانند بسیاری از قرص‌های ضد بارداری ترکیبی است. این قرص‌ها به شکل بسته‌های 21 روزه یا 28 روزه عرضه می‌شوند. در هر دو نوع بسته، نحوه مصرف به دقت باید رعایت شود تا کارایی آن حفظ شود.
• هر روز یک قرص را به مدت 21 روز (سه هفته) در یک زمان مشخص از روز مصرف کنید. پس از اتمام 21 قرص؛ یک دوره 7 روزه را بدون مصرف قرص سپری کنید. در این مدت، معمولاً خونریزی شبیه به قاعدگی خواهید داشت. پس از گذشت 7 روز بدون قرص، باید بسته جدیدی از قرص‌ها را آغاز کنید، حتی اگر هنوز خونریزی شما تمام نشده باشد.
• همچنین، برای مصرف قرص بسته 28 روزه هر روز یک قرص به مدت 28 روز بدون وقفه مصرف کنید. 21 قرص اول فعال و حاوی هورمون هستند و 7 قرص آخر غیرفعال هستند (معمولاً پلاسیبو) و در این هفته انتظار خونریزی دارید. به محض اتمام بسته 28 روزه، مصرف بسته جدید را بدون وقفه شروع کنید.

زمان مصرف قرص دزولست

• شروع در روز اول قاعدگی؛ اگر اولین قرص دزولست را در روز اول قاعدگی خود مصرف کنید، از همان ابتدا در برابر بارداری محافظت می‌شوید. برخی افراد اولین قرص را در اولین یکشنبه (یا جمعه) بعد از شروع قاعدگی مصرف می‌کنند. در این حالت ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری دیگر (مثل کاندوم) برای یک هفته اول داشته باشید.
• اگر قرص را بعد از روز پنجم قاعدگی شروع کنید، بهتر است برای 7 روز اول از روش‌های جایگزین جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
• اگر طی 3-4 ساعت پس از مصرف قرص دچار استفراغ شدید، باید به مصرف قرص جدید فکر کنید زیرا قرص اولیه ممکن است جذب نشده باشد.
• در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف قرص دزولست، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات قلبی (مانند حمله قلبی یا ضربان قلب نامنظم تهدید کننده زندگی در 6 ماه گذشته، درد قفسه سینه یا آنژین قلب)، سکته در 6 ماه گذشته، بیماری کلیوی، بیماری کبد، فشار خون بالا یا پایین، کم آبی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص دزولست خواهیم پرداخت؛

• زنانی که سیگار می‌کشند و بالای 35 سال سن دارند، در معرض خطر بیشتر لخته شدن خون، سکته مغزی و حمله قلبی هستند. به همین دلیل، این گروه از زنان باید از مصرف قرص‌های ضد بارداری ترکیبی مانند کنتراسپتیو دی ایی خودداری کنند.
• مصرف قرص دزولست می‌تواند خطر ایجاد لخته خون در وریدهای عمقی (DVT) یا آمبولی ریه (PE) را افزایش دهد. افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی لخته خون دارند، باید با پزشک مشورت کنند.
• زنانی که سابقه بیماری‌های قلبی-عروقی یا سکته مغزی دارند یا در معرض خطر این بیماری‌ها قرار دارند، باید از مصرف این قرص خودداری کنند، زیرا هورمون‌های موجود در آن می‌توانند این خطرات را تشدید کنند.
• مصرف قرص دزولست می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. زنانی که به فشار خون بالا مبتلا هستند یا کنترل فشار خون آنها دشوار است، باید قبل از شروع مصرف قرص با پزشک خود مشورت کنند.
• زنانی که از میگرن شدید، به‌ ویژه همراه با نشانه‌های عصبی (میگرن با اورا) رنج می‌برند، در معرض خطر بالاتری از سکته مغزی هستند. این افراد باید از مصرف قرص‌های ترکیبی مانند کنتراسپتیو دی ایی (قرص دزولست) پرهیز کنند.
• زنانی که سابقه سرطان پستان یا سایر سرطان‌های وابسته به هورمون دارند یا در معرض این خطر قرار دارند، نباید از این قرص استفاده کنند. هورمون‌های موجود در قرص ممکن است بر رشد سلول‌های سرطانی تأثیر بگذارند.
• زنانی که دیابت دارند (به‌ ویژه با عوارضی مانند مشکلات چشمی، کلیوی، یا عصبی) باید با احتیاط از قرص‌های ضد بارداری استفاده کنند، زیرا ممکن است اثرات جانبی هورمونی این داروها باعث تشدید بیماری شود.

موارد منع مصرف قرص دزولست

• حساسیت به دارو یا سایر ترکیبات آن
• بارداری یا شیردهی
• بیماری قلبی
• سابقه سرطان وابسته به هورمون استروژن یا پروژستین
• سابقه سرطان پستان و رحم
• تومورهای کبدی خوش خیم یا بدخیم

عوارض قرص دزولست

‎خونریزی نامنظم، تهوع، استفراغ، حساسیت و درد سینه‌ها، سردرد، درد شکمی، ادم، تغییرات وزنی، احساسات نا پایدار، افسردگی، تغییر در میل جنسی، افزایش فشار خون، افزایش کلسترول خون و… برخی از عوارض قرص دزولست می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص دزولست خواهیم پرداخت؛

• حالت تهوع و استفراغ
• خونریزی نامنظم
• تغییر در میل جنسی
• افزایش کلسترول خون
• افزایش فشارخون
• سردرد
• درد شکمی
• افسردگی
• احساسات ناپایدار
• اکنه
• ادم
• تغییرات وزنی

تداخل دارویی دزولست

• تداخلات رده X (پرهیز): آناسترازول، داروهای ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، داسابوویر، دهیدرواپی ‌اندروسترون، انکورافنیب، اگزمستان، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، گریزئوفولوین، ایندیوم 111 کاپرومب پندتید، ایکسازومیب، لاکتیک اسید/ سیتریک اسید/ پتاسیم بی‌تارترات، اسپمیفن، پکسیدارتینیب، ترانگزامیک اسید، یولی‌پریستال
• کاهش اثرات داروها توسط قرص دزولست: آناسترازول، داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد دیابت، چنودیول، کوزینتروپین، الاگولیکس، اگزمستان، فوسامپرناویر، گوانتیدین، همین، هیالورونیداز، ایندیوم 111 کاپرومب پندتید، لاکتیک اسید/ سیتریک اسید/ پتاسیم بی‌تارترات، لاموتریژین، اسپمیفن، پروگوانیل، فراورده‌های تیروئید، یولی‌پریستال، اورسودیول، فراورده‌های والپروات، آنتاگونیست های ویتامین کا
• افزایش اثرات داروها توسط قرص دزولست: آجمالین، ایمونوگلوبولین سیاه‌زخم انسانی، داروهای ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، مهارکننده‌های C1، کلوزاپین، کورتیکواستروئیدها (سیستمیک)، دانترولن، داسابوویر، فلیبانسرین، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، ایمونوگلوبولین، لنالیدومید، لومیتاپید، میواکوریوم، اسپمیفن، پومالیدومید، روپینیرول، سلژلین، سوکسینیل کولین، تالیدومید، مشتقات تئوفیلین، تیپراناویر، تیزانیدین، ترانگزامیک اسید، تریازولام، وریکونازول

مصرف قرص دزولست در دوران بارداری و شیردهی

مصرف قرص‌های ضد بارداری مانند قرص دزولست در دوران بارداری غیرضروری است زیرا هدف این داروها جلوگیری از بارداری است. اگر باردار هستید، نیازی به ادامه مصرف این قرص‌ها ندارید. اگر تصادفی در حالی که باردار هستید، مصرف قرص را ادامه دهید، نگرانی‌های جدی وجود ندارد، زیرا بسیاری از مطالعات نشان داده‌ است که مصرف قرص‌های ضد بارداری به‌ طور ناخواسته در اوایل بارداری به ‌طور معمول باعث بروز مشکلات جدی برای جنین نمی‌شود.

شرایط نگهداری قرص دزولست

قرص دزولست باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.

کلام آخر قرص دزولست

این مقاله به بررسی جلوگیری از بارداری با قرص دزولست، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قرص دزولست به‌ عنوان یکی از روش‌های مؤثر و رایج برای جلوگیری از بارداری، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی زنان و زوج‌ها ایفا می‌کند. این قرص با ترکیب هورمون‌های استروژن و پروژسترون، به ‌طور مؤثر از تخمک‌گذاری جلوگیری کرده و تغییراتی در محیط رحم و مخاط دهانه رحم ایجاد می‌کند که مانع از بارداری ناخواسته می‌شود.