افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که می‌تواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و کیفیت زندگی او را کاهش دهد. این اختلال ممکن است با احساس غم و اندوه شدید، کاهش انرژی، مشکلات خواب و عدم تمایل به انجام فعالیت‌های روزمره همراه باشد. درمان افسردگی نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل مشاوره روان‌شناختی، تغییرات سبک زندگی و مصرف داروهای ضدافسردگی می‌شود. یکی از داروهای مورد استفاده که تاثیر بالایی در درمان افسردگی دارد، قرص سیتالوپرام است.
اشکال دارویی سیتالوپرام
- قرص: 10 میلی گرم، 20 میلی گرم، 40 میلی گرم
- کپسول: 30 میلی گرم
- محلول خوراکی: 10 میلی گرم / 5 میلی لیتر
موارد مصرف قرص سیتالوپرام
قرص سیتالوپرام برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. سیتالوپرام یک داروی ضد افسردگی است که متعلق به گروهی از داروها به نام مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است. این ماده با افزایش مقدار یک ماده شیمیایی طبیعی به نام سروتونین در مغز عمل می‌کند. یکی دیگر از داروهای مشابه به این دارو؛ قرص اس سیتالوپرام است.
بیشتر بدانید: قرص فلوکستین چیست؟ عوارض قرص فلوکستین ۲۰ برای خانم‌ها
قرص 40 برای چیست؟
قرص سیتالوپرام 40 (Citalopram) یک داروی ضدافسردگی از گروه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) است که برای درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD) و اختلال پانیک استفاده می‌شود. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز به بهبود خلق‌وخو، کاهش استرس و اضطراب، و تنظیم احساسات کمک می‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی سیتالوپرام
مکانیسم عمل قرص سیتالوپرام بازجذب سروتونین در نورون‌های پیش سیناپسی را مهار می‌کند. تمایل کمی به دوپامین، هیستامین آلفا آدرنرژیک یا گیرنده کولینرژیک دارد. جذب با فراهمی زیستی 80%، حداکثر زمان سرمی 1-6 ساعت (متوسط 4 ساعت) با شروع 1-4 هفته برای افسردگی که پاسخ کامل ممکن است تا 8-12 هفته پس از شروع درمان دیده نشود. حذف در نیمه عمر 24-48 ساعت، کلیرانس کلیوی 66 میلی لیتر در دقیقه و دفع از طریق ادرار صورت می‌گیرد.
بیشتر بدانید: قرص کلونازپام چیست؟ کاربردها، نحوه مصرف و عوارض
مقدار مصرف قرص سیتالوپرام
قبل از مصرف قرص سیتالوپرام، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. توجه داشته باشید که قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا غذا مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی خواهد شد. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی تاثیری بر روی سلامتی شما نداشته و تنها عوارض را افزایش می‌دهد.
زمان مصرف قرص سیتالوپرام
- قرص سیتالوپرام برای درمان برخی از افسردگی کاربرد دارد. دوز پیشنهادی 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که در صورت نیاز، ممکن است پس از حداقل 1 هفته به 40 میلی گرم در روز افزایش یابد. دوزهای بالای 40 میلی گرم در روز توصیه نمی‌شود، زیرا خطر طولانی شدن QT بدون فواید اضافی برای درمان افسردگی وجود دارد.
- در عرض 14 روز پس از تجویز مهارکننده MAO تجویز نمی‌شود. برای بیمارانی که لینزولید یا متیلن بلو به صورت تزریق وریدی دریافت می‌کنند، تجویز نمی‌شود. سایر اشکال درمانی را در نظر بگیرید. اگر درمان مورد نیاز و مزایای آن بیشتر از خطر بود، درمان با سیتالوپرام را قطع کنید، لینزولید یا متیلن بلو را تجویز کنید و سندرم سروتونین را به مدت 2 هفته یا 24 ساعت پس از آخرین دوز لینزولید یا متیلن بلو کنترل کنید.
- دوز مصرفی این دارو برای الکلیسم (خارج از برچسب)، 20-40 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد. همچنین برای اختلال اضطراب فراگیر (خارج از برچسب)، 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف می‌شود که ممکن است تا 40 میلی گرم در روز تیتر شود.
قرص سیتالوپرام برای معده
قرص سیتالوپرام به طور مستقیم برای درمان مشکلات معده تجویز نمی‌شود، اما ممکن است به صورت غیرمستقیم به بهبود علائم مشکلات معده مرتبط با اضطراب و استرس کمک کند. بسیاری از مشکلات گوارشی مانند درد معده، سوءهاضمه یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌توانند با اضطراب و افسردگی تشدید شوند. با کاهش اضطراب و بهبود خلق‌وخو، سیتالوپرام می‌تواند به بهبود علائم گوارشی کمک کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص سیتالوپرام، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سابقه شخصی یا خانوادگی فشار خون بالا، سابقه سردردهای شدید و مکرر، سابقه شخصی و خانوادگی اختلالات روانی یا خلقی (مانند اختلال دوقطبی، افسردگی، اسکیزوفرنی)، مشکلات کبدی، برخی بیماری‌های سیستم عصبی (بیماری پارکینسون)، تشنج، تیروئید پرکار، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته زاویه) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص سیتالوپرام خواهیم پرداخت؛
- شواهد متناقض در مورد استفاده از قرص سیتالوپرام در دوران بارداری و افزایش خطر ابتلا به فشار خون ریوی مداوم در نوزاد وجود دارد.
- بدتر شدن بالینی و افکار خودکشی ممکن است علیرغم مصرف دارو در نوجوانان و بزرگسالان جوان (24-18 سال) رخ دهد. خطر ابتلا به میدریازیس؛ ممکن است حمله زاویه بسته را در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته با زوایای آناتومیک باریک بدون ایریدکتومی ثبت شده ایجاد کند.
- خطر سندرم سروتونین یا واکنش‌های مشابه سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) با داروهای SSRI به تنهایی یا با مصرف همزمان داروهای سروتونرژیک، با داروهایی که متابولیسم سروتونین را مختل می‌کنند، یا با آنتی‌سایکوتیک‌ها یا سایر آنتاگونیست‌های دوپامین گزارش شده است.
- افزایش خطر شکستگی استخوان با مصرف داروهای ضد افسردگی گزارش شده است. احتمال شکستگی را که بیمار با درد استخوان نشان می دهد که باید احتیاط کنید.
موارد هشدار جدی قرص سیتالوپرام
- در مطالعات کوتاه مدت، داروهای ضد افسردگی خطر تفکر و رفتار خودکشی را در کودکان، نوجوانان و جوانان (کمتر از 24 سال) که داروهای ضد افسردگی برای اختلالات افسردگی اساسی و سایر بیماری‌های روانپزشکی مصرف می‌کنند، افزایش داد.
- این افزایش در بیماران بالای 24 سال مشاهده نشد. کاهش جزئی در تفکر خودکشی در بزرگسالان بالای 65 سال دیده شد. در کودکان و بزرگسالان جوان، خطرات باید با فواید مصرف داروهای ضد افسردگی سنجیده شود.
- بیماران باید از نظر تغییرات در رفتار، بدتر شدن بالینی، ظهور افکار و رفتار خودکشی و تمایل به خودکشی به دقت تحت نظر باشند. این باید در طول 1-2 ماه اولیه درمان و تنظیم دوز انجام شود.
- خانواده بیمار باید هرگونه تغییر ناگهانی در رفتار را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی در میان بگذارند. بدتر شدن رفتار و تمایل به خودکشی که بخشی از علائم ارائه نشده است ممکن است نیاز به قطع درمان داشته باشد.
موارد منع مصرف قرص سیتالوپرام
- حساسیت مفرط
- مصرف همزمان با پیموزاید
اختلال عملکرد جنسی قرص سیتالوپرام
- استفاده ممکن است باعث علائم اختلال عملکرد جنسی در بیماران مرد و زن شود. به بیماران اطلاع دهید که باید هر گونه تغییر در عملکرد جنسی و استراتژی های مدیریت بالقوه را با پزشک خود در میان بگذارند.
- استفاده از SSRI (مانند قرص سیتالوپرام) ممکن است باعث علائم اختلال عملکرد جنسی شود. در بیماران مرد، استفاده از SSRI ممکن است منجر به تاخیر یا نارسایی انزال، کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ شود. در بیماران زن، استفاده از SSRI/SNRI ممکن است منجر به کاهش میل جنسی و تاخیر یا عدم ارگاسم شود.
- برای تجویزکنندگان مهم است که قبل از شروع درمان در مورد عملکرد جنسی پرس و جو کنند و به طور خاص در مورد تغییرات عملکرد جنسی در طول درمان پرس و جو کنند، زیرا عملکرد جنسی ممکن است خود به خود گزارش نشود.
- هنگام ارزیابی تغییرات در عملکرد جنسی، گرفتن شرح حال دقیق (از جمله زمان شروع علائم) مهم است زیرا علائم جنسی ممکن است دلایل دیگری از جمله اختلال روانی زمینه ای داشته باشند. در مورد استراتژی‌های مدیریتی بالقوه برای حمایت از بیماران در تصمیم گیری آگاهانه در مورد درمان بحث کنید.
عوارض قرص سیتالوپرام
حالت تهوع، خواب آلودگی، اختلال در انزال، خشکی دهان، اسهال، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، افزایش تعریق، بی‌خوابی، درد شکم و… برخی از عوارض قرص سیتالوپرام می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص سیتالوپرام خواهیم پرداخت؛
- خشکی دهان (20%)
- حالت تهوع (21%)
- خواب آلودگی (18%)
- بی خوابی (15%)
- خشکی دهان (20%)
- افزایش تعریق (11%)
- اسهال (8%)
- اختلال انزال (6%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (5%)
- سوء هاضمه (5%)
- خستگی (5%)
- استفراغ (4%)
- اضطراب (4%)
- بی اشتهایی (4%)
- درد شکم (3%)
- تحریک (3%)
- ناتوانی جنسی (3%)
- سینوزیت (3%)
- کاهش میل جنسی (2%)
- خمیازه کشیدن (2%)
تداخل دارویی سیتالوپرام
- تداخلات رده X (پرهیز): بروموپرید، داپوکستین، اس سیتالوپرام، فکسینیدازول، لینزولید، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی‌ها)، پیموزاید، عوامل طولانی کننده QT (با بالاترین خطر)، راساژیلین، سلژلین، اوروکیناز
- کاهش اثرات سیتالوپرام توسط داروها: سیپروهپتادین، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، گیلتریتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، میتوتان، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، ریفامپین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب
- افزایش اثرات داروها توسط سیتالوپرام: دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید، دسموپرسین، دمپریدون، فرآورده‌های حاوی دوکسپین، دولوکستین، ادوکسابان، انوکساپارین، اس سیتالوپرام، فلوکستین، فلووکسامین، گیلتریتینیب، هالوپریدول، هپارین، هیدروکسی کلروکین، ایبریتومومب تیوکستان، لوفکسیدین، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی‌ها)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، اوبینوتوزومب
مصرف قرص سیتالوپرام در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک منتشر شده و گزارش‌های پس از بازاریابی با استفاده از سیتالوپرام در بارداری، خطر افزایش نقایص مادرزادی یا سقط جنین را ثابت نکرده است. مطالعات منتشر شده نشان داد که سطح سیتالوپرام در خون بند ناف و مایع آمنیوتیک مشابه آنهایی است که در سرم مادر مشاهده می‌شود. خطرات فشار خون ریوی مداوم نوزاد (PPHN) یا سازگاری ضعیف نوزادان با قرار گرفتن در معرض در دوران بارداری وجود دارد. همچنین خطرات مرتبط با افسردگی درمان نشده در بارداری وجود دارد.
زنانی که داروهای ضدافسردگی را در دوران بارداری قطع می‌کنند، نسبت به زنانی که داروهای ضد افسردگی را ادامه می‌دهند، بیشتر در معرض عود افسردگی اساسی هستند. در صورت قطع یا تغییر درمان با داروهای ضد افسردگی در دوران بارداری و پس از زایمان، خطر افسردگی درمان نشده را در نظر بگیرید.
نوزادانی که در اواخر سه ماهه سوم در معرض این دارو قرار گرفته‌اند که نیاز به بستری طولانی مدت، حمایت تنفسی و تغذیه لوله‌ای دارند. چنین عوارضی می‌تواند بلافاصله پس از زایمان ایجاد شود.
شرایط نگهداری قرص سیتالوپرام
قرص سیتالوپرام باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قرص سیتالوپرام
این مقاله به بررسی درمان افسردگی با قرص سیتالوپرام، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. درمان افسردگی با قرص سیتالوپرام می‌تواند برای بسیاری از افراد بهبود قابل توجهی در علائم افسردگی و اختلالات اضطرابی به همراه داشته باشد. این دارو با تنظیم سطح سروتونین در مغز به افزایش خلق‌وخو، کاهش اضطراب، و بهبود کلی کیفیت زندگی کمک می‌کند. با این حال، مصرف سیتالوپرام باید تحت نظر پزشک و با توجه به عوارض جانبی احتمالی مانند خواب‌آلودگی، تهوع و تغییرات وزنی انجام شود. تصمیم‌گیری درباره استفاده از این دارو نیازمند ارزیابی دقیق مزایا و معایب آن برای هر فرد است.
منبع سایت: Medscape
