امروزه پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه داروسازی و تحقیقات پزشکی، به ارائه ترکیبات دارویی مفید و مؤثر منجر شده است. یکی از این داروهای جدید که به عنوان یک ابزار مهم در مبارزه با عفونت‌ها مورد توجه قرار گرفته، داروی سفوروکسیم است. سفوروکسیم یک آنتیبیوتیک از گروه سفالوسپورین‌ها است که به وسیله تیم داروسازان تولید شده و توانایی مقابله با گونه‌های مختلف باکتری را داراست. موارد مصرف و درمان این دارو گسترده است و دوز مصرفی باید براساس نوع بیماری توسط پزشک تعیین شود. در ادامه به بررسی موارد مصرف، طریقه مصرف، اشکال دارویی و موارد احتیاط داروی Cefuroxime خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی سفوروکسیم
- سوسپانسیون خوراکی: 125 میلی گرم / 5 میلی لیتر، 250 میلی گرم / 5 میلی لیتر
- پودر برای تزریق: 750 میلی گرم، 1.5 گرم، 7.5 گرم، 75 گرم، 225 گرم
- قرص: 250 میلی گرم و 500 میلی گرم
موارد مصرف قرص سفوروکسیم
سفوروکسیم برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونتهای باکتریایی استفاده میشود. این دارو به عنوان یکی از آنتیبیوتیک های دسته سفالوسپورین ها شناخته میشود که با توقف رشد باکتریها عمل می‌کند. این آنتیبیوتیک فقط عفونتهای باکتریایی را درمان کرده و برای عفونتهای ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا) کارایی ندارد. استفاده از هر آنتیبیوتیک در مواقعی که نیازی به آن نیست، می‌تواند باعث شود که برای عفونتهای بعدی کارایی نداشته باشد.
موارد مصرف سفوروکسیم در بزرگسالان
- فارنژیت و التهاب لوزه
- سینوزیت حاد باکتریایی فک بالا
- تشدید باکتریایی حاد برونشیت مزمن
- عفونتهای باکتریایی ثانویه برونشیت حاد
- پنومونی بدون عارضه
- عفونتهای بدون عارضه پوست/ساختار پوست
- عفونتهای مجاری ادراری بدون عارضه
- سوزاک
- بیماری لایم اولیه
- عفونتهای شدید یا پیچیده
موارد مصرف سفوروکسیم در کودکان
- اوتیت مدیا حاد
- زرد زخم
- فارنژیت و التهاب لوزه
- عفونتهای شدید یا جدی (خارج از برچسب)
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Cefuroxime
مکانیسم عمل سفوروکسیم به پروتئین‌های متصل شونده به پنی‌سیلین متصل شده و مرحله ترانس پپتیداسیون نهایی سنتز پپتیدوگلیکان را مهار می‌کند که منجر به مرگ دیواره سلولی میشود. همچنین در برابر تخریب توسط بتالاکتاماز مقاومت می‌کند. دوز مناسب و راه مناسب مصرف با توجه به وضعیت بیمار، شدت عفونت و حساسیت میکروارگانیسم تعیین میشود. این دارو به طور گسترده در بافت‌ها و مایعات بدن، از جمله مایع مغزی نخاعی (CSF) توزیع میشود. در آخر نیز از طریق ادرار (66-100٪ به عنوان داروی بدون تغییر) دفع میشود.
مقدار مصرف داروی Cefuroxime
داروی سفوروکسیم را طبق دستور پزشک، معمولاً دو بار در روز (هر 12 ساعت) از طریق خوراکی مصرف کنید. برای افزایش جذب و کاهش ناراحتی معده، سفوروکسیم را با غذا مصرف کنید. قرص این دارو را به طور کامل قورت داده و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید. برای بهترین اثر، این آنتیبیوتیک را در زمان‌های مساوی مصرف کنید. برای کمک به یادآوری، این دارو را هر روز در زمان‌های یکسانی مصرف کنید. مصرف این دارو را تا اتمام مقدار کامل تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
زمان مصرف قرص سفوروکسیم در بزرگسالان
- دوز مصرفی برای فارنژیت و التهاب لوزه و سینوزیت حاد باکتریایی فک بالا 250 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 10 روز میباشد. در تشدید باکتریایی حاد برونشیت مزمن 250-500 میلی گرم هر 12 ساعت تا 10 تجویز میشود. همچنین مقدار مصرفی تزریق وریدی برای درمان تشدید باکتریایی حاد برونشیت مزمن 500 الی 750 میلی گرم در 8 ساعت میباشد که در اولین فرصت به فرم خوراکی تغییر میابد.
- داروی سفوروکسیم در جهت عفونتهای باکتریایی ثانویه برونشیت حاد 250 الی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 5-10 روز مصرف میشود.
- برای درمان پنومونی بدون عارضه، دوزمصرفی پیشنهادی 750 میلی گرم در 8 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی یا ماهیچه‌ای میباشد.
- دوز مصرفی برای عفونتهای بدون عارضه پوست و ساختار پوست 250 الی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت در مدت 10 روز یا 750 میلی گرم به صورت تزریق داخل وریدی یا ماهیچه‌ای مصرف میشود.
- دوز مصرفی برای عفونتهای مجاری ادراری بدون عارضه 125 الی 250 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت برای 7-10 روز میباشد. همچنین برای تزریق داخل وریدی یا ماهیچه‌ای 750 میلی گرم در 8 ساعت استفاده میشود که باید در اسرع وقت از نظر بالینی به درمان خوراکی بروید.
- برای درمان سوزاک بدون عارضه 1 گرم به صورت خوراکی 1 بار یا 1.5 گرم به صورت تزریق ماهیچه‌ای یک بار در 2 محل مختلف با 1 گرم پروبنسید به صورت خوراکی مصرف کنید.
- در جهت درمان اولیه بیماری لایم 500 میلی گرم به صورت خوراکی در 12 ساعت به مدت 20 روز تجویز میشود.
- عفونتهای شدید یا پیچیده 1.5 گرم به صورت تزریق داخل وریدی و ماهیچه‌ای در 8 ساعت که ممکن است در 6 ساعت در موقعیت‌های تهدید کننده زندگی تجویز شود.
طریقه مصرف داروی سفوروکسیم در کودکان
- برای درمان سینوزیت حاد باکتریایی فک بالا در کودکان 3 ماه تا 12 سال روزانه 30 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه تقسیمی در 12 ساعت به صورت خوراکی تا 10روز استفاده میشود. این مقدار دوز برای افراد بالای 12 سال 250 میلی گرم هر 12 ساعت در مدت 10 روز میباشد.
- در جهت اوتیت مدیا حاد در کودکان 3 ماه تا 12 سال روزانه 30 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در 12 ساعت تقسیمی استفاده میشود. همچنین به طور متناوب، 75-150 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی و ماهیچه‌ای روزانه هر 8 ساعت تقسیمی استفاده میشود. این مقدار دوز برای افراد بالای 12 سال 250 الی 500 میلی گرم به صورت خوراکی هر 12 ساعت به مدت 10 روز میباشد.
- برای درمان زرد زخم در کودکان 3 ماه تا 12 سال 30 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت خوراکی و تقسیمی هر 12 ساعت به مدت 10 روز مصرف میشود. لازم بذکر است که از 1000 میلی گرم در روز یا 75-100 میلی گرم بر کیلوگرم در روز به صورت تزریق داخل وریدی و ماهیچه‌ای تجاوز نکند. این مقدار دوز برای افراد بالای 12 سال 250-500 میلی گرم به صورت خوراکی در 12 روز تقسیمی میباشد.
- فارنژیت و التهاب لوزه در کودکان 3 ماه تا 12 سال روزانه 30 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در 12 ساعت تقسیمی در مدت 10 روز استفاده میشود. این مقدار دوز برای افراد بالای 12 سال 250 میلی گرم به صورت خوراکی در 12 ساعت تقسیمی میباشد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی سفوروکسیم، اگر به آن یا به پنی‌سیلین‌ها و سایر آنتیبیوتیکهای سفالوسپورینی (مانند سفالکسین) حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کلیوی، بیماری روده (کولیت)، بیماری کبد، تغذیه نامناسب، سابقه حساسیت به آنتیبیوتیک و… با پزشک در رابطه با خطرات و عوارض مشورت کنید. سفوروکسیم ممکن است باعث شود واکسن‌های باکتریایی زنده (مانند واکسن تیفوئید) به خوبی کار نکنند. قبل از انجام هرگونه ایمن سازی یا واکسیناسیون، به پزشک اطلاع دهید.
- INRطولانی مدت در بیماران کمبود تغذیه، درمان طولانی مدت و بیماری کبدی و کلیوی گزارش شده است.
- قرص‌ها نباید خرد یا جویده شوند، قرص را به صورت کامل قورت دهید تا به خوبی جذب بدن شما شود.
- در بیماران با سابقه کولیت، نارسایی کلیوی یا با سابقه اختلالات تشنج احتیاط کنید.
- در بیماران با سابقه حساسیت به پنی‌سیلین با احتیاط مصرف شود.
- اگر CrCl 10-30 میلی لیتر در دقیقه باشد دوز را 50٪ کاهش دهید و اگر CrCl کمتر از 10 میلی لیتر در دقیقه باشد (دوزهای بالا ممکن است باعث سمیت CNS شود) تا 75٪ کاهش دهید.
- رشد بیش از حد باکتری یا قارچی ارگانیسم‌های غیر حساس ممکن است با درمان طولانی مدت یا مکرر رخ دهد.
- مصرف سفوروکسیم در برخی بیماران سبب خواب آلودگی و گیجی شده است. بعد از مصرف از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالایی دارند، پرهیز کنید.
موارد منع مصرف سفوروکسیم
- حساسیت شدید نسبت به پنی‌سیلین یا سایر سفالوسپورین‌ها
عوارض جانبی داروی سفوروکسیم (Cefuroxime)
کاهش هموگلوبین یا هماتوکریت، اسهال، کم خونی، واژینیت، افزایش آلکالین فسفاتاز، حالت تهوع و استفراغ برخی از عوارض داروی سفوروکسیم میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز عوارض جانبی جدی از جمله خستگی و ضعف غیرمعمول، علائم مشکلات کبدی (مانند تهوع و استفراغی که قطع نمی‌شود، معده و درد شکم، زردی چشم و پوست، ادرار تیره)، علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)، علائم عفونت جدید (مانند گلودردی که از بین نمی‌رود، تب)، کبودی و خون‌ریزی آسان ، حرکات تند، تغییرات ذهنی و خلقتی (مانند گیجی) و… با پزشک مشورت کنید.
- اسهال
- کاهش هموگلوبین یا هماتوکریت
- ائوزینوفیلی
- حالت تهوع یا استفراغ
- واژینیت
- افزایش گذرا در ترانس آمینازهای کبدی
- راش پوشک
- افزایش آلکالین فسفاتاز
- ترومبوفلبیت
- افزایش لاکتات دهیدروژناز
- کم خونی
تداخل دارویی سفوروکسیم
- تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، آنتاگونیست‌های گیرنده H2 هیستامین، مهارکننده‌های پمپ پروتون
- کاهش اثرات داروها توسط سفوروکسیم: آمینوگلیکوزیدها، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
- کاهش اثرات سفوروکسیم توسط داروها: آنتی‌اسیدها، آنتاگونیست‌های گیرنده H2 هیستامین، مهارکننده‌های پمپ پروتون
- افزایش اثرات داروها توسط سفوروکسیم: آمینوگلیکوزیدها، آنتاگونیست های ویتامین کا
- تداخل با غذا: در صورت مصرف همراه با غذا فراهمی زیستی افزایش و در صورت مصرف همراه با غذا یا فرآورده‌های لبنی، سطوح سرمی سفوروکسیم افزایش می‌یابد.
مصرف سفوروکسیم (Cefuroxime) در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک منتشر شده، سری‌های موردی و گزارش‌های موردی در طی چندین دهه در زنان باردار، خطرات مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین، پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین را ثابت نکرده است. همچنین در مطالعات حیوانی بر روی موش‌های باردار و موش‌های صحرایی که به ترتیب با 14 و 9 برابر حداکثر دوز توصیه‌شده انسانی (MRHD) در طول اندام‌زایی به صورت خوراکی مصرف کردند، بر اساس سطح بدن، هیچ پیامد رشدی نامطلوبی وجود نداشت.
تاثیر داروی سفوروکسیم در شیردهی
براساس برخی داده‌ها که چندین زن شیرده را توصیف می‌کند که طریق راه های داخل وریدی، عضلانی و خوراکی درمان میشوند و در شیر انسان دفع میشود. بالاترین غلظت شیر مادر شرح داده شده در زنان شیرده 8 ساعت پس از تجویز عضلانی 750 میلی گرم رخ داده است. با اجازه مصرف شیر نوزاد 150 میلی لیتر بر کیلوگرم در روز، دوز تخمینی شیرخواران کمتر از 1 درصد دوز بزرگسالان خواهد بود. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی Cefuroxime
داروی سفوروکسیم باید در دمای اتاق و به دور ازنور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس حیوانات و کودکان نگهداری شوند.
کلام آخر داروی سفوروکسیم
در نتیجه‌گیری این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، می‌توان اظهار کرد که داروی سفوروکسیم به‌عنوان یک آنتیبیوتیک از گروه سفالوسپورین‌ها، نقش مهمی در درمان عفونتهای باکتریایی با اثرات گسترده و مؤثر ایفا می‌کند. این دارو با مکانیسم اثر منحصربه‌فرد خود، که به بازداری سنتز پوسته‌ی سلولی باکتریها مرتبط است، توانسته است به عنوان یک گزینه موثر در درمان عفونتهای گوناگون از جمله تنفسی، ادراری، پوستی و… شناخته شود.
منبع سایت: Medscape
