مشکلات تنفسی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جوامع مختلف هستند که ناشی از عواملی همچون سرماخوردگی، آنفولانزا، آلرژی‌ها، آسم و سایر بیماری‌های ریوی می‌باشند. این مشکلات می‌توانند به صورت سرفه، تنگی نفس، احتقان بینی یا درد قفسه سینه خود را نشان دهند و اغلب کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. برای درمان این مشکلات، استفاده از داروهای مختلفی مانند شربت‌های ضدسرفه و ضداحتقان، داروهای استروئیدی و آنتی‌هیستامین‌ها رایج است. یکی از داروهایی که برای تسکین علائم تنفسی و بهبود وضعیت بیمار در مواجهه با سرفه و احتقان تنفسی استفاده می‌شود، شربت برونکوتیدی است.
اشکال دارویی برونکوتیدی
- شربت برونکوتیدی
موارد مصرف شربت برونکوتیدی
شربت برونکوتیدی برای درمان مشکلات تنفسی از جمله آسم، برونشیت مزمن، بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) و دیگر بیماری‌های مرتبط با انسداد راه‌های هوایی تجویز می‌شوند. این دارو ترکیبی از داروهای برونکودیلاتور (گشادکننده‌های برونش) و ضدالتهاب‌ها است که سبب تسهیل تنفس خواهد شد. برخی از موارد مصرف این دارو شامل موارد زیر است؛
- کاهش سرفه‌های مزمن
- تنگی نفس
- خس خس سینه
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر شربت برونکوتیدی
مکانیسم اثر شربت برونکوتیدی به ترکیب داروهای مختلفی بستگی دارد. مکانیسم اثر این داروها به شرح زیر است؛
برونکودیلاتورها (گشادکننده‌های برونش)
- بتا-۲ آگونیست‌ها: این شربت مانند سالبوتامول (Salbutamol) با تحریک گیرنده‌های بتا-۲ در عضلات صاف راه‌های هوایی، موجب شل شدن این عضلات و در نتیجه گشاد شدن راه‌های هوایی می‌شود. این عمل باعث تسهیل در جریان هوا به ریه‌ها و کاهش تنگی نفس می‌شود.
- آنتی‌کولینرژیک‌ها: این دارو (مثل ایپراتروپیوم) با مسدود کردن اثرات استیل‌کولین (یک ماده شیمیایی در بدن که باعث انقباض عضلات صاف می‌شود) به گشاد شدن راه‌های هوایی کمک می‌کند.
کورتیکواستروئیدها (ضدالتهاب‌ها)
استروئیدها بیشتر در شربت‌های برونکوتیدی برای کاهش التهاب در راه‌های هوایی استفاده می‌شوند. این داروها از طریق مکانیسم‌های مختلفی به کاهش التهاب کمک می‌کنند؛
- کاهش فعالیت سیستم ایمنی: استروئیدها با کاهش فعالیت سلول‌های ایمنی و مواد شیمیایی که موجب التهاب می‌شوند، سبب کاهش ورم و التهاب در مجاری هوایی می‌شود.
- کاهش تولید مخاط: استروئیدها تولید مخاط اضافی در راه‌های هوایی را کاهش می‌دهند و این امر به بهبود تنفس کمک می‌کند.
مقدار مصرف شربت برونکوتیدی
قبل از مصرف شربت برونکوتیدی، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را بررسی کنید. برای اطمینان از دوز دقیق و جلوگیری از عوارض جانبی، همیشه دستورالعمل‌های درج شده روی بسته بندی دارو را مطالعه کرده و در صورت نیاز از پزشک یا داروساز مشورت بگیرید. در صورت تجویز نسخه توسط پزشک، بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک، تاثیری بر روی سلامتی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
بیشتر بدانید: قرص ایروکاست
نحوه مصرف شربت برونکوتیدی
- دوز مصرفی برای بزرگسالان 5 میلی لیتر (1 قاشق مرباخوری) از شربت را ۳ تا ۴ بار در روز است. این شربت بهتر است به صورت منظم و در فواصل معین مصرف شود تا اثر بخشی بهتری داشته باشد.
- برای کودکان 6 تا 12 سال نیز 5 میلی لیتر (1 قاشق چایخوری) از شربت را ۲ تا ۳ بار در روز مصرف کنید. همچنین، در کودکان 2 تا 6 سال 2.5 میلی‌لیتر (نیم قاشق چایخوری) از شربت را ۲ بار در روز مصرف می‌شود. مصرف شربت برونکوتیدی برای کودکان زیر 2 سال توصیه نمی‌شود.
- شربت برونکوتیدی را می‌توان بدون توجه به وعده غذایی مصرف کرد، اما اگر احساس ناراحتی معده دارید، بهتر است آن را بعد از غذا مصرف کنید. قبل از مصرف، شربت را خوب تکان دهید تا از یکنواخت بودن محتویات آن مطمئن شوید. مدت زمان مصرف این دارو باید طبق دستور پزشک باشد. اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف شربت برونکوتیدی، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات مثانه (مانند انسداد)، انسداد معده و روده (احتباس معده)، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته شدن زاویه)، بیماری کبد، بیماری روده (مانند کولیت اولسراتیو)، بیماری کلیوی، بزرگی پروستات و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط برونکوتیدی می‌پردازیم؛
- در صورت داشتن حساسیت به هر یک از ترکیبات شربت برونکوتیدی (مانند آنتی‌هیستامین‌ها، ضدسرفه‌ها یا سایر مواد تشکیل‌دهنده)، از مصرف این دارو خودداری کنید. علائم حساسیت شامل کهیر، تورم صورت یا گلو و تنگی نفس می‌باشد.
- در صورتی که مبتلا به آسم یا سایر مشکلات تنفسی باشید، قبل از مصرف شربت برونکوتیدی با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است برخی از مواد موجود در دارو علائم را بدتر کنند.
- اگر مشکل کبدی یا کلیوی دارید، مصرف این شربت باید تحت نظر پزشک باشد. داروهای ضدسرفه و ضداحتقان ممکن است برای افراد با مشکلات کبدی یا کلیوی مشکل‌ساز باشند.
- در دوران بارداری و شیردهی، مصرف شربت برونکوتیدی باید با مشورت پزشک صورت گیرد. برخی از ترکیبات این دارو ممکن است به جنین یا نوزاد منتقل شوند و نیاز به بررسی دقیق دارند.
- مصرف شربت برونکوتیدی برای کودکان زیر 2 سال توصیه نمی‌شود، مگر تحت نظر پزشک، زیرا ممکن است در این سن خطرات بیشتری برای سلامت کودک وجود داشته باشد.
- اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید، به ویژه داروهای آرام‌بخش، ضدسرفه، ضداحتقان یا داروهای ضد آلرژی، باید قبل از مصرف شربت برونکوتیدی با پزشک مشورت کنید. برخی داروها ممکن است با یکدیگر تداخل داشته باشند و باعث عوارض جانبی شوند.
- مصرف بیش از دوز توصیه شده می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی از جمله خواب‌آلودگی شدید، سرگیجه، یا مشکلات گوارشی شود. در صورت مصرف تصادفی دوز بالا، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- اگر سرفه شما همراه با خلط، تب، درد قفسه سینه یا تنگی نفس است، باید از مصرف شربت برونکوتیدی خودداری کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نیاز به درمان متفاوتی داشته باشید.
موارد منع مصرف شربت برونکوتیدی
- حساسیت به ترکیبات دارو
- مشکلات تنفسی شدید یا آسم
- کودکان زیر 2 سال
- نارسایی کبدی یا کلیوی
عوارض شربت برونکوتیدی
خواب آلودگی، خشکی دهان یا گلو، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، آلرژی یا حساسیت، افزایش فشار خون، اختلالات خوابی و… برخی از عوارض شربت برونکوتیدی است. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض شربت برونکوتیدی خواهیم پرداخت؛
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- حالت تهوع
- استفراغ
- خشکی دهان یا گلو
- آلرژی
- افزایش فشار خون
- اختلالات خواب
- تاثیر بر سیستم عصبی
تداخل دارویی برونکوتیدی
تداخل دارویی قابل توجهی در رابطه با این دارو یافت نشد.
مصرف شربت برونکوتیدی در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات کافی در مورد ایمنی مصرف شربت برونکوتیدی در دوران بارداری وجود ندارد، زیرا ممکن است ترکیبات مختلفی در فرمولاسیون‌های مختلف این دارو استفاده شود. به طور کلی، در دوران بارداری بهتر است از مصرف خودسرانه داروها، به خصوص داروهای حاوی ترکیبات ضدسرفه یا ضداحتقان، خودداری کنید و فقط در صورتی که پزشک تجویز کرده باشد، از آن استفاده کنید.
برخی از مواد موجود در شربت برونکوتیدی ممکن است در بارداری تاثیرات منفی بر روی جنین داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از ضدسرفه‌ها یا آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است با تاثیرات هورمونی یا گوارشی تداخل داشته باشند که در دوران بارداری باید از آن‌ها اجتناب کرد. در صورتی که سرفه و مشکلات تنفسی شدید در دوران بارداری دارید، پزشک ممکن است دارویی تجویز کند که برای شما و جنین ایمن‌تر باشد.
شرایط نگهداری شربت برونکوتیدی
شربت برونکوتیدی باید در دماهای اتاق (معمولاً بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر شربت برونکوتیدی
این مقاله به بررسی درمان مشکلات تنفسی با شربت برونکوتیدی، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. شربت برونکوتیدی به عنوان یکی از داروهای موثر در درمان مشکلات تنفسی، به ویژه سرفه و احتقان ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و آلرژی‌ها شناخته می‌شود. ترکیبات موجود در این شربت می‌توانند با تسکین سرفه و کاهش احتقان، بهبود قابل توجهی در عملکرد تنفسی بیماران ایجاد کنند. استفاده از این دارو می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افرادی که با مشکلات تنفسی مواجه هستند، کمک کند.
