در دنیای امروز، با تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی، افزایش سطح کلسترول و چربیهای خون به یکی از عوامل اصلی بیماریهای قلبی-عروقی تبدیل شده است. بالا بودن کلسترول خون می‌تواند به تدریج باعث تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره‌های عروق شود و در نهایت، منجر به انسداد رگ‌ها، سکته قلبی و سایر مشکلات جدی شود. به همین دلیل، مدیریت و کنترل چربی خون از اهمیت بسیاری برخوردار است. قرص آتورکسین یکی از داروهای مهم در زمینه کاهش کلسترول و چربی خون است.
اشکال دارویی آتورکسین
- قرص (لیپیتور، ژنریک): 10 میلی گرم، 20 میلی گرم، 40 میلی گرم، 80 میلی گرم
- سوسپانسیون خوراکی (Atorvaliq): 20 میلی گرم / 5 میلی لیتر
موارد مصرف قرص آتورکسین
قرص آتورکسین (Atorxine) یکی از داروهای ترکیبی است که حاوی دو مادهی فعال اصلی، آتورواستاتین و کواکسیتین می‌باشد. آتورواستاتین از گروه استاتین‌هاست که برای کاهش سطح کلسترول خون به کار می‌رود و به کاهش خطر بیماریهای قلبی-عروقی کمک می‌کند. کواکسیتین نیز ماده‌ای است که در برخی از مکمل‌ها و داروها به عنوان تقویت‌کننده‌ی اثرات آنتی‌اکسیدانی یا کمک به سلامت قلب و عروق به کار می‌رود.
قرص آتورکسین 40 برای چیست؟
قرص آتورکسین 40 که حاوی آتورواستاتین است، یک داروی کاهنده‌ی چربی خون محسوب میشود و عمدتاً برای کاهش کلسترول بالا و تری‌گلیسیرید خون تجویز میشود. آتورواستاتین یکی از داروهای گروه استاتین‌هاست که با مهار آنزیم‌های تولیدکننده کلسترول در کبد، سطح کلسترول بد (LDL) را کاهش و سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد و از تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره‌های عروق جلوگیری می‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص آتورکسین
مهارکننده HMG-CoA ردوکتاز؛ با مهار رقابتی HMG-CoA ردوکتاز، مرحله محدود کننده سرعت در بیوسنتز کلسترول را مهار می‌کند. جذب دارو در فراهمی زیستی 14% (داروی اصلی) با شروع 3-5 روز در مدت زمان 48-72 ساعت می‌باشد. حداکثر زمان سرم 1-2 ساعت و متابولیسم از طریق آنزیم کبدی P450 CYP3A4 صورت می‌گیرد. حذف در نیمه عمر 14 ساعت و دفع عمدتاً از طریق صفرا و ادرار (2%) صورت می‌گیرد.
بیشتر بدانید: قرص جم فیبروزیل
مقدار مصرف قرص آتورکسین
قبل از مصرف قرص آتورکسین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. توجه داشته باشید که قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به ازادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی میشود. بدون هماهنگی با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روی سلامتی شما نخواهد داشت.
زمان مصرف قرص آتورکسین
- نحوه مصرف قرص آتورکسین باید بر اساس تجویز پزشک و با توجه به شرایط خاص بیمار تعیین شود. به طور معمول، مصرف این دارو به صورت یک قرص در روز توصیه میشود، اما میزان دقیق و زمان مصرف (مثلاً قبل یا بعد از غذا) به وضعیت سلامت و نیازهای خاص فرد بستگی دارد.
- بهتر است دارو را هر روز در یک ساعت خاص مصرف کنید تا به راحتی به آن عادت کنید. قرص را همراه با یک لیوان آب میل کنید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید، مگر این که پزشک دستور داده باشد.
- از قطع ناگهانی آتورکسین خودداری کنید؛ اگر نیاز به قطع مصرف دارید، پزشک به تدریج دوز دارو را کاهش می‌دهد. مصرف الکل و آب گریپ‌فروت ممکن است بر اثربخشی دارو و عوارض جانبی آن تأثیر بگذارد؛ بنابراین بهتر است از مصرف آن‌ها پرهیز کنید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص آتورکسین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری گردش خون (مانند بیماری عروق محیطی مانند تصلب شرایین، ترومبوفلبیت، بیماری رینود)، فشار خون بالا، کمبود مواد مغذی (سوء تغذیه)، بیماری قلبی یا رگ خونی (مانند بیماری عروق کرونر، سکته مغزی، حمله قلبی اخیر)، بیماری کبد، بیماری کلیوی، عفونت شدید، خارش شدید، مصرف سیگار یا دخانیات، دیابت و… با پزشک در رابطه با خطرات دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص آتورکسین خواهیم پرداخت؛
- واکنش‌های حساسیت مفرط، از جمله آنافیلاکسی، ادم آنژیونورتیک، اریتم مولتی‌فرم، سندرم استیونز-جانسون و نکرولیز اپیدرمی سمی گزارش شده است.
- افزایش HbA1c و سطح سرمی گلوکز ناشتا با درمان گزارش شده است. اقدامات سبک زندگی از جمله ورزش منظم، حفظ وزن بدن سالم و انتخاب غذای سالم را بررسی کنید.
- نارسایی کلیه یک عامل خطر برای میوپاتی و رابدومیولیز است. همه بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی را برای ایجاد میوپاتی تحت نظر بگیرید. نارسایی کلیه بر غلظت پلاسمایی این دارو تأثیر نمی‌گذارد. بنابراین هیچ تنظیم دوز در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی وجود ندارد.
- عوامل خطر برای میوپاتی شامل سن 65 سال یا بیشتر، کم کاری تیروئید کنترل نشده، نارسایی کلیوی، مصرف همزمان با برخی از داروهای دیگر و دوز بالاتر است. درمان ممکن است باعث میوپاتی (درد عضلانی، حساسیت، یا ضعف با کراتین کیناز (CK) بیش از ده برابر حد طبیعی) و رابدومیولیز (با یا بدون نارسایی حاد کلیوی ثانویه به میوگلوبینوری) شود. مرگ و میر نادر در نتیجه رابدومیولیز با استفاده از استاتین رخ داده است.
اختلال عملکرد کبد با قرص آتورکسین
- افزایش ترانس آمینازهای سرم با درمان گزارش شده است. در بیشتر موارد، این تغییرات بلافاصله پس از شروع ظاهر شدند، گذرا بودند، با علائم همراه نبودند و با ادامه درمان یا پس از یک وقفه کوتاه در درمان برطرف یا بهبود یافتند.
- افزایش مداوم به بیش از سه برابر ULN در ترانس آمینازهای سرم در تقریباً 0.7٪ از بیمارانی که LIPITOR را در کارآزمایی های بالینی دریافت می کردند، رخ داده است.
- گزارش‌های نادری از نارسایی کبدی کشنده و غیرکشنده پس از فروش در بیمارانی که استاتین مصرف می‌کنند، گزارش شده است. بیمارانی که مقادیر قابل توجهی الکل مصرف می‌کنند یا سابقه بیماری کبدی دارند ممکن است در معرض خطر آسیب کبدی باشند.
- آزمایش آنزیم‌های کبدی را قبل از شروع درمان و زمانی که از نظر بالینی اندیکاسیون پس از آن نشان می‌دهد در نظر بگیرید. درمان در بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبدی یا سیروز جبران نشده منع مصرف دارد. در صورت بروز آسیب جدی کبدی با علائم بالینی یا هیپربیلی روبینمی یا زردی، فوراً درمان را قطع کنید.
موارد منع مصرف قرص آتورکسین
- حساسیت به آتورواستاتین
- نارسایی حاد کبد یا سیروز جبران نشده
عوارض قرص آتورکسین
اسهال، درد اسکلتی عضلانی، حالت تهوع، استفراغ، درد حلق، درد اندام، عفونت ادراری، بی‌خوابی، اسپاسم عضلانی و… برخی از عوارض قرص آتورکسین می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص آتورکسین خواهیم پرداخت؛
- اسهال (5-14%)
- آرترالژی (4-12%)
- بی‌خوابی (1-5%)
- عفونت ادراری (4-8%)
- حالت تهوع (4-7%)
- سوء هاضمه (3-6%)
- اسپاسم عضلانی (2-5%)
- درد اسکلتی عضلانی (2-5%)
- درد اندام (3-8%)
- درد حلق (1-4%)
- آنژین
- سنکوپ
- تنگی نفس
تداخل دارویی آتورکسین
- تداخلات رده X (پرهیز): فرآورده‌های ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، کانیواپتان، سیکلوسپورین (سیستمیک)، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، جم‌فیبروزیل، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، ایدلالیسیب، پوساکونازول، مخمر برنج قرمز، تیپراناویر
- کاهش اثرات آتورکسین توسط داروها: بکساروتن (سیستمیک)، القاکننده‌های CYP3A4 (متوسط و قوی)، دابرافنیب، دفراسیروکس، افاویرنز، انزالوتامید، اردافتینیب، اتراویرین، فوس فنی‌توئین، ایوزیدنیب، میتوتان، فنی‌توئین، مشتقات ریفامایسین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، علف چای، توسیلیزومب
- افزایش اثرات آتورکسین توسط داروها: اپرپیتانت، آسوناپرویر، آزیترومایسین (سیستمیک)، بزافیبرات، سیپروفیبرات، کلاریترومایسین، کلوفازیمین، کوبیسیستات، کلشی سین، کانیواپتان، سیکلوسپورین (سیستمیک)، مهارکننده‌های CYP3A4 (متوسط و قوی)، سیپروترون، داکلاتاسویر، دانازول، دیلتیازم، دروندارون، دوولیسیب، الباسویر، الترومبوپگ، اردافتینیب، اریترومایسین (سیستمیک)، فنوفیبرات و مشتقات آن، فلوکونازول، فوس اپرپیتانت، فوس نوتپیتانت، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، جم‌فیبروزیل، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، آب گریپ‌فروت، گرازوپرویر، ایدلالیسیب، ایسترادفیلین، ایتراکونازول
مصرف قرص آتورکسین در دوران بارداری و شیردهی
با توجه به مهارکننده‌های ردوکتاز HMG-CoA باعث کاهش سنتز کلسترول و احتمالاً سنتز سایر مواد فعال بیولوژیکی مشتق از کلسترول میشود، ممکن است هنگام تجویز در زنان باردار، آسیب جنین رخ دهد. به محض تشخیص بارداری، درمان را قطع کنید. درمان هیپرلیپیدمی به طور کلی در دوران بارداری ضروری نیست. آترواسکلروز یک فرآیند مزمن است و قطع داروهای کاهنده چربی در دوران بارداری باید تأثیر کمی بر نتیجه درمان طولانی مدت هیپرلیپیدمی اولیه برای اکثر بیماران داشته باشد.
داده‌های موجود از سری موارد و مطالعات کوهورت مشاهده‌ای آینده‌نگر و گذشته‌نگر طی دهه‌ها استفاده با استاتینها در زنان باردار، خطر ناهنجاری‌های مادرزادی عمده مرتبط با دارو را شناسایی نکرده است.
تاثیر قرص آتورکسین در شیردهی
اطلاعاتی در مورد اثرات دارو بر روی شیرخواران یا تولید شیر در دسترس نیست. مطالعات روی موش‌ها نشان داده است که آتورواستاتین یا متابولیت‌های آن در شیر مادر موش‌های شیرده وجود دارد. هنگامی که یک دارو در شیر حیوانات وجود دارد، احتمال دارد که دارو در شیر انسان وجود داشته باشد. این دارو سنتز کلسترول و احتمالاً سنتز سایر مواد فعال بیولوژیکی حاصل از کلسترول را کاهش می‌دهد و ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند.
شرایط نگهداری قرص آتورکسین
قرص آتورکسین باید در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، محلول تزریقی و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قرص آتورکسین
این مقاله به بررسی کاهش سطح کلسترول و چربی خون با قرص آتورکسین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. در نهایت، قرص آتورکسین به عنوان یکی از داروهای مؤثر در کاهش کلسترول و چربی خون، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی ایفا کند. این دارو با کاهش سطح کلسترول بد (LDL)، افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش تری‌گلیسیرید، از تشکیل پلاک‌های چربی در دیواره‌های عروق جلوگیری می‌کند و به بهبود جریان خون کمک می‌کند.
