اکتوژست پروژسترون، نقش بسیار مهمی در فرآیند تنظیم شیردهی و قاعدگی دارد و تأثیرات آن بر سلامتی مادر و نوزادان به‌طور قابل توجهی است. این هورمون، علاوه بر تأثیرات مثبت بر روی شیردهی، در حفظ سلامت مادر و جلوگیری از بسیاری از مشکلات مرتبط با شیردهی نقش مؤثری دارد. در این مقاله، ما به تفسیر عملکرد اکتوژست پروژسترون در فرآیند انتقال شیر و تأثیرات آن بر رشد و سلامتی زنان می‌پردازیم.
اشکال دارویی اکتوژست پروژسترون
- ژل داخل واژینال: 4%، 8%
- درج واژن: 100 میلی گرم
- قرص و کپسول
موارد مصرف قرص اکتوژست پروژسترون
اکتوژست پروژسترون نوعی هورمون (پروژستین) است. این دارو مشابه پروژسترونی است که بدن شما به طور طبیعی می‌سازد و زمانی که بدن شما به اندازه کافی از آن تولید نمی‌کند، جایگزین هورمون می‌شود. در زنانی که باردار نیستند و یائسه نمی‌شوند، از این دارو برای بازگرداندن دوره‌های قاعدگی طبیعی که برای چندین ماه متوقف شده است (آمنوره)، استفاده می‌شود. پروژسترون برای کاهش خطر سرطان رحم به درمان جایگزین استروژن اضافه می‌شود.
موارد مصرف شیاف واژینال اکتوژست پروژسترون
این دارو حاوی هورمونی به نام پروژسترون است. پروژسترون و سایر هورمون‌ها به شما کمک می‌کنند تا باردار شوید. این دارو برای افزایش سطح پروژسترون در زنانی که از درمان‌های باروری استفاده می‌کنند، کاربرد دارد. زیرا این درمان‌ها باعث کاهش سطح پروژسترون می‌شوند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر اکتوژست پروژسترون
مکانیسم عمل قرص اکتوژست پروژسترون هورمون پروژسترون طبیعی است که رشد غدد پستانی را تقویت می‌کند و باعث تغییر در اندومتر، شل شدن عضلات صاف رحم، مسدود کردن تخمک گذاری فولیکولی و حفظ بارداری می‌شود. نیمه عمر دارو 5-20 دقیقه و پروتئین محدود 96-99٪ میباشد. این دارو در آخر از طریق ادرار (50-60%) و مدفوع، از جمله صفرا (10%) دفع می‌شود.
بیشتر بدانید: قرص دوفاستون چیست؟ بررسی طریقه مصرف دوفاستون
مقدار مصرف اکتوژست پروژسترون
قرص اکتوژست پروژسترون را طبق دستور پزشک، معمولا یک بار در روز قبل از خواب، از طریق خوراکی مصرف کنید. قرص و کپسول را به صورت کامل همراه با آب میل کنید و از خرد کردن یا جویدن آن خودداری کنید. جویدن یا خرد کردن دارو ممکن است تمام دارو را به یکباره آزاد کند و سبب عوارض جانبی شود. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
زمان مصرف قرص اکتوژست پروژسترون
قبل از مصرف قرص اکتوژست پروژسترون، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. ژل یا شیاف اکتوژست پروژسترون تنها برای استفاده واژینال است. از این شیاف در واژن طبق دستور پزشک، معمولاً 2 یا 3 بار در روز استفاده کنید. اگر باردار شدید، مصرف این دارو را تا 10 هفته یا طبق دستور پزشک ادامه دهید. مقدار مصرف بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان است. برای بهره‌مندی از بیشترین سود، دارو را به طور منظم در فواصل مساوی استفاده کنید. همچنین برای کمک به یادآوری، هر روز در زمان‌های معینی از آن استفاده کنید.
بیشتر بدانید: قرص ویاگرا
نحوه مصرف اکتوژست پروژسترون
- قرص اکتوژست پروژسترون برای فناوری کمک باروری (ART)، 90 میلی گرم (ژل 8 درصد) داخل واژینال در روز استفاده می‌شود. این مقدار دوز در زنان مبتلا به نارسایی کامل یا نسبی تخمدان، 90 میلی گرم دو بار در روز داخل واژینال مصرف می‌شود. به علاوه، ممکن است 10-12 هفته پس از لقاح تا استقلال جفت ادامه یابد.
- دوز مصرفی برای آمنوره ثانویه، 45 میلی گرم (ژل 4 درصد) داخل واژینال روزانه استفاده می‌شود که مدت مصرف براساس نیاز و نسخه پزشک مشخص خواهد شد. در صورت عدم پاسخ، 90 میلی گرم (ژل 8 درصد) یک روز در میان x 6 دوز را امتحان کنید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار تکرار نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص اکتوژست پروژسترون، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله لخته شدن خون، بیماری کبد، سرطان (به خصوص سینه یا سایر اندام‌های زنانه)، خونریزی واژینال با علت ناشناخته، از دست دادن حاملگی با مقداری بافت باقی مانده در رحم، یک بارداری غیر طبیعی (بارداری خارج از رحم)، بیماری کلیوی، بیماری قلبی (مانند حملات قلبی گذشته، نارسایی قلبی)، فشار خون بالا و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص اکتوژست پروژسترون خواهیم پرداخت؛
- پروژسترون و پروژستین برای جلوگیری از سقط جنین در زنان با سابقه سقط مکرر خود به خودی بارداری استفاده شده است. هیچ شواهد کافی برای نشان دادن اثرات مثبت آن‌ها برای این منظور در دسترس نیست.
- پزشک باید نسبت به اولین تظاهرات اختلالات ترومبوتیک (ترومبوفلبیت، اختلالات عروق مغزی، آمبولی ریوی و ترومبوز شبکیه) هوشیار باشد. در صورت بروز یا مشکوک شدن به هر یک از این موارد، دارو باید فورا قطع شود.
- در صورت بروز زردی، مشکلات بینایی (ممکن است باعث عدم تحمل لنزهای تماسی شود)، هرگونه علائم VTE، میگرن با شدت غیرمعمول، افزایش قابل توجه فشار خون، افسردگی شدید، افزایش خطر عوارض ترومبوآمبولیک پس از جراحی، مصرف را قطع کنید.
- افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم با استفاده از OCP گزارش شده است. با این حال، HPV به عنوان عامل اصلی خطر برای این سرطان باقی می‌ماند. شواهد حاکی از آن است که استفاده طولانی مدت از OCPs، 5 سال یا بیشتر ممکن است با افزایش خطر مرتبط باشد. افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد با استفاده از OCP نیز گزارش شده است، خطر با استفاده طولانی‌تر از OCP افزایش می‌یابد.
- درج واژینال برای استفاده با سایر محصولات واژینال (مانند محصولات ضد قارچ) توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است ترشح و جذب پروژسترون از داخل واژن را تغییر دهد.
- در بیماران مبتلا به بیماری‌هایی که می‌تواند با احتباس مایعات تشدید شود از جمله صرع، میگرن، اختلال عملکرد کلیوی یا آسم با احتیاط مصرف شود.
- این دارو در موارد از دست دادن نسبی یا کامل بینایی، دوبینی، شروع ناگهانی پروپتوز، در صورت مشاهده ادم پیپی یا ضایعات عروقی شبکیه در معاینه، برای همیشه قطع شود.
- کاهش تحمل گلوکز در درصد کمی از بیماران تحت داروهای ترکیبی پروژسترون استروژن مشاهده شده است. مکانیسم این کاهش مشخص نیست. به همین دلیل، بیماران دیابتی باید در حین دریافت پروژسترون درمانی به دقت تحت نظر باشند.
موارد منع مصرف قرص اکتوژست پروژسترون
- حساسیت مفرط مستند به دارو یا مواد کمکی
- بدخیمی شناخته شده یا مشکوک در پستان یا اندام تناسلی
- ترومبوآمبولی شریانی یا وریدی فعال یا ترومبوفلبیت شدید یا سابقه این حوادث
- بیماری کبد، تومورهای کبدی
- خونریزی غیر طبیعی واژینال تشخیص داده نشده
- سقط از دست رفته شناخته شده یا حاملگی خارج از رحم
عوارض قرص اکتوژست پروژسترون
نفخ، درد معده و شکم، حالت تهوع، حساس شدن سینهها، سردرد، خواب آلودگی، نوسانات خلقی، تحریکپذیری، یا ناراحتی واژن برخی از عوارض اکتوژست پروژسترون میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل خونریزی غیرمعمول واژینال، تغییرات شدید ذهنی و خلقتی (مانند افسردگی)، تورم مچ پا، زردی چشم‌ها یا پوست، توده‌های سینه و… میباشد. در ادامه به برخی از عوارض قرص اکتوژست پروژسترون خواهیم پرداخت؛
- بزرگ شدن سینه (40%)
- حساسیت سینه (27%)
- خواب آلودگی (27%)
- نوسانات خلقی (22-23%)
- حالت تهوع (6-22%)
- افسردگی (11-19%)
- سرگیجه (15-24%)
- عصبی بودن (16%)
- مشکلات ادراری (11%)
- درد اسکلتی عضلانی (12%)
- درد سینه (13%)
- درد شکم (5-12%)
- ترشحات واژن (10%)
- درد قفسه سینه (7%)
- خستگی (8%)
- تحریکپذیری (8%)
- اسهال (7-8%)
تداخل دارویی اکتوژست پروژسترون
- تداخلات رده X (پرهیز): داروهای ضد قارچ (واژینال)، یولی‌پریستال
- کاهش اثرات داروها توسط قرص اکتوژست پروژسترون: داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد دیابت، سینکالید، یولی‌پریستال
- کاهش اثرات قرص اکتوژست پروژسترون توسط داروها: داروهای ضد قارچ (واژینال)، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، ایووسیدنیب، میتوتان، ساریلومب، سیلتوکسیمب، توسیلیزومب، یولی‌پریستال
- افزایش اثرات داروها توسط اکتوژست پروژسترون: مهارکننده‌های C1، پومالیدومید
مصرف اکتوژست پروژسترون در دوران بارداری و شیردهی
اکتوژست پروژسترون نوعی هورمون پروژسترون مصنوعی است که برای درمان برخی از مشکلات سلامتی زنانه استفاده می‌شود. اکتوژست پروژسترون نباید در دوران بارداری (مگر با نسخه پزشک) مصرف شود. این دارو می‌تواند باعث نقص مادرزادی در نوزاد شود. اگر در حین مصرف اکتوژست باردار شدید، مصرف دارو را فورا قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید. این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر ضرر این دارو برای نوزادان شیرخوار وجود ندارد.
شرایط نگهداری اکتوژست پروژسترون
قرص اکتوژست پروژسترون باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر اکتوژست پروژسترون
این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز نشان داد که اکتوژست پروژسترون نقش بسیار مهمی در فرآیند انتقال شیر از مادر به نوزاد دارد. این هورمون اساسی باعث تنظیم شیردهی، قاعدگی و حفظ سلامت مادر و نوزاد می‌شود. نتایج حاصل از تحقیقات نشان می‌دهند که افزایش سطح اکتوژست پروژسترون می‌تواند بهبودی قابل توجهی در شیردهی و سلامتی مادر و نوزادان ایجاد کند. علاوه بر این، درک عمیق‌تر از نقش این هورمون می‌تواند به طراحی استراتژی‌های بهتر برای پشتیبانی از مادران و نوزادان جدیدتر کمک کند.
منبع سایت: Medscape
