در حوزه پزشکی، داروها به عنوان وسیلههای حیاتی برای کنترل و درمان انواع بیماریها و علائم ناخوشایند، نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. یکی از داروهایی که در کنترل درد و تب بسیار کارآمد محسوب میشود، استامینوفن نام دارد که با عنوان داروی آپوتل نیز شناخته میشود. این دارو به عنوان یک آنالژزیک غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAID) شناخته میشود که عمدتاً به منظور کاهش درد و تب استفاده میشود. داروی Apotel با تأثیرات خود در مهار تولید پروستانوئیدها در بدن، به کاهش درد و تب کمک میکند و به همین دلیل برای درمان موارد گوناگون از جمله درد عضلانی تا درمان حالتهای تب مورد استفاده قرار میگیرد.
اشکال دارویی آپوتل
- محلول تزریقی و آماده مصرف 500 میلی گرم / 50 میلی لیتر (Ofirmev؛ عمومی) و 1000 میلی گرم / 100 میلی لیتر (Ofirmev؛ عمومی)
- آمپول 1000 میلی گرم / 6.7 میلی لیتر (موجود در ایران)
آپوتل چیست؟
آپوتل نام تجاری داروی استامینوفن است، یک داروی مسکن و تببر است که به طور گسترده برای درمان دردهای خفیف تا متوسط و تب استفاده میشود. آپوتل برای تسکین دردهای مختلف مانند سردرد، دندان درد، درد عضلانی، درد قاعدگی و آرتروز استفاده میشود. همچنین، برای کاهش تب ناشی از عفونتها یا سایر بیماریها دارای کاربرد است. این دارو بدون نسخه در داروخانههای کشور قابل عرضه است و دارویی بیخطر معرفی شده است. البته فرم تزریقی آن مانند همه داروهای تزریق ینیاز به نسخه پزشک و تزریق توسط کادر درمان دارد.
موارد مصرف آمپول آپوتل
این دارو برای درمان دردهای خفیف تا متوسط (از سردرد، دوره قاعدگی، دندان درد، کمردرد، آرتروز یا درد و درد سرماخوردگی و آنفولانزا) و کاهش تب استفاده میشود. آمپول آپوتل یک داروی ضد درد است که خواص ضد تب نیز دارد. این دارو به صورت تزریقی تجویز میشود و برای درمان موقتی دردهای خفیف تا متوسط، خصوصاً بعد از عمل جراحی و برای درمان سریعالاثر تب مورد استفاده قرار میگیرد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Apotel
مکانیسم عمل داروی آپوتل (Apotel) سنتز پروستاگلاندین را در CNS مهار میکند و به صورت محیطی برای جلوگیری از تولید تکانه درد عمل میکند و روی هیپوتالاموس برای تولید تب بر اثر میگذارد. حداکثر زمان پلاسما این دارو 0.25 ساعت (در پایان انفوزیون) و حداکثر غلظت پلاسمایی 28 میکروگرم در میلی لیتر میباشد. اتصال به پروتئین 10-25٪ (غلظت های درمانی) و 8-43٪ (غلظت سمی) میباشد. این دارو در آخر به صورت استامینوفن غیر کونژوگه (آزاد) و 60-80٪ به صورت متابولیتهای گلوکورونید از طریق ادرار دفع میشود.
مقدار مصرف داروی Apotel
قبل از مصرف آمپول آپوتل، اطلاعات دارویی یا اطلاعات مورد نیاز در رابطه با مصرف و تزریق آن را بررسی کنید. اگر از این دارو برای کودکان استفاده میکنید، دوز مصرفی باید براساس وزن آن و مطابق با اطلاعات دارویی یا دستور پزشک استفاده شود. داروهای ضد درد اگر به عنوان اولین علائم درد استفاده شوند، بهترین اثر را دارند. این دارو را برای تب بیش از 3 روز مصرف نکنید، مگر اینکه پزشکتان دستور دهد. برای بزرگسالان، این دارو را برای درد بیش از 10 روز (در کودکان 5 روز) مصرف نکنید. اگر کودک گلودرد دارد (مخصوصاً با تب بالا، سردرد یا حالت تهوع و استفراغ)، سعی کنید بدون هماهنگی با پزشک دارویی را مصرف نکند.
زمان مصرف داروی آپوتل
- داروی آپوتل برای دردهای خفیف تا متوسط و دردهای متوسط تا شدید (و تب) با مسکنهای کمکی مخدر مصرف میشود. دوز پیشنهادی برای بزرگسالان کمتر از 50 کیلوگرم 12.5 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تزریق داخل وریدی یا 15 میلی گرم بر کیلوگرم هر 4 و 6 ساعت میباشد. این مقدار دوز مصرفی برای بزرگسالان بیشتر از 50 کیلوگرم، 650 میلی گرم هر 4 ساعت یا 1000 میلی گرم هر 6 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی استفاده میشود.
- این دارو برای مدیریت درد خفیف تا متوسط در کودکان بالای 2 سال توصیه میشود. همچنین برای مدیریت درد متوسط تا شدید با مسکنهای مخمدر کمکی در کودکان بالای 2 سال نشان داده شده است. دوز مصرفی برا کودکان 2 تا 12 سال 12.5 میلی گرم بر کیلوگرم هر 4 ساعت یا 15 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی میباشد.
- داروی آپوتل برای کاهش تب در نوزادان، از جمله نوزادان نارس متولد شده در سن حاملگی ≥ 32 هفته، تا 28 روز سن تقویمی دارای کاربرد است. دوز پیشنهادی برای نوزادان 12.5 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت به صورت تزریق داخل وریدی است که در نوزادان 29 روز تا 2 سال به 15 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت قابل افزایش است.
- برای کاهش تب در کودکان 2-12 ساله 12.5 میلی گرم بر کیلوگرم هر 4 ساعت یا 15 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت استفاده میشود. همچنین دوز مصرفی در کودکان بالای 13 سال با وزن کمتر از 50 کیلوگرم نباید از 750 میلی گرم در دوز یا 3.75 گرم در روز تجاوز کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی آپوتل (Apotel)، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله بیماری کبد، استفاده منظم یا سوء مصرف الکل، حساسیت خاص به دارو، بیماری کلیوی شدید، اختلالات خونی، مشکلات گوارشی، خونریزی داخلی و… با پزشک مشورت کنید. در صورت ابتلا به دیابت، فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن یا اجتناب از مصرف این مواد در رژیم غذایی خود دارید، احتیاط کنید.
- دوزهای بالاتر از توصیه شده ممکن است منجر به آسیب کبدی از جمله خطر سمیت شدید کبدی و مرگ شود. توجه داشته باشید که از حداکثر دوز توصیه شده روزانه تجاوز نکنید.
- در موارد نارسایی کبدی یا بیماری فعال کبدی، در موارد اعتیاد به الکل، سوء تغذیه مزمن، هیپوولمی شدید، کمبود G6PD، هیپوولمی یا نارسایی شدید کلیوی (CrCl <30 میلی لیتر در دقیقه) احتیاط کنید.
- در صورت بروز علائم مرتبط با آلرژی یا حساسیت مفرط فورا مصرف را قطع کنید.
- واکنشهای نادر پوستی جدی گزارش شده از جمله پوسچولوز حاد جنرالیزه اگزانتماتوز (AGEP)، سندرم استیونز-جانسون (SJS) و نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN)، که میتواند کشنده باشد. در اولین ظاهر بثورات پوستی یا هر نشانه دیگری از حساسیت مفرط، مصرف دارو باید قطع شود.
- بر اساس دادههای حیوانی، استفاده از استامینوفن در برخی بیماران باعث کاهش باروری در مردان و زنان بالقوه باروری میشود.
هشدار استفاده از داروی آپوتل (استامینوفن)
مصرف بیش از حد استامینوفن (نام تجاری آپوتل) ممکن است باعث بیماری جدی (احتمالاً کشنده) کبد شود. بزرگسالان نباید بیش از 4000 میلی گرم (4 گرم) استامینوفن در روز مصرف کنند. افراد مبتلا به مشکلات کبدی و کودکان باید کمتر استامینوفن مصرف کنند. این دارو را همراه با داروهای دیگر بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید. آپوتل یا استامینوفن در بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی (مانند داروهای ضد درد و تب یا محصولات ضدسرفه و سرماخوردگی) وجود دارد. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، تعریق، درد معده یا شکم، خستگی مفرط، زردی چشم و پوست و ادرار تیره باشد. مصرف روزانه الکل، به ویژه هنگامی که با استامینوفن همراه باشد میتواند به کبد شما آسیب برساند.
موارد منع مصرف داروی آپوتل
- حساسیت مفرط
- نارسایی شدید کبدی یا بیماری شدید فعال کبدی
خطاهای دارویی و سمیت کبدی داروی آپوتل
- هنگام تجویز، تهیه و تجویز استامینوفن تزریقی (نام تجاری آپوتل) مراقب باشید تا از اشتباهات دوزی که ممکن است منجر به مصرف بیش از حد تصادفی و مرگ شود، اجتناب کنید. دوز بر اساس وزن بیماران کمتر از 50 کیلوگرم است و مجموع دوز روزانه استامینوفن از همه منابع و از حداکثر محدودیت روزانه تجاوز نمیکند.
- آپوتل (Apotel) با مواردی از نارسایی حاد کبد همراه بوده است که در مواقعی منجر به پیوند کبد و مرگ میشود.
- بیشتر موارد آسیب کبدی با استفاده از استامینوفن در دوزهای بیش از حد مجاز روزانه همراه است و اغلب شامل بیش از یک داروی حاوی استامینوفن است.
عوارض آمپول آپوتل (Apotel)
خستگی، سردرد و سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، کم خونی، یبوست، بیخوابی، درد در محل تزریق و… برخی از عوارض داروی آپوتل میباشد. اگر هر یک از این عوارض ماندگار یا بدتر شد، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک به شما دستور داده که از این دارو استفاده کنید، به یاد داشته باشید که پزشک شما قضاوت کرده است که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده میکنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت بروز واکنش آلرژیک از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- سردرد
- بیخوابی
- هیپوفسفاتمی، هیپومنیزیمی و هیپوآلبومینمی
- افزایش سطح ترانس آمیناز
- کم خونی
- درد محل تزریق
- اطفال: حالت تهوع، استفراغ، یبوست، خارش، تحریک، آتلکتازیس، سردرد
تداخل دارویی آپوتل
- تداخلات رده X (پرهیز): تداخل قابل توجهی ذکر نشده است.
- کاهش اثرات آپوتل توسط داروها: باربیتوراتها، کاربامازپین، فوس فنیتوئین – فنیتوئین، ایزونیازید، لورلاتینیب
- افزایش اثرات داروها توسط آپوتل: بوسولفان، داساتینیب، ایماتینیب، بیحس کنندههای موضعی، میپومرسن، فنیل آفرین (سیستمیک)، آمپول پریلوکائین، سدیم نیتریت، سورافنیب، آنتاگونیست های ویتامین کا
- افزایش اثرات آپوتل توسط داروها: الکل (اتیل)، داپسون (موضعی)، داساتینیب، فلوکلوگزاسیلین، ایزونیازید، متیراپون، نیتریک اکسید، پروبنسید، سورافنیب
مصرف آمپول آپوتل (Apotel) در دوران بارداری و شیردهی
تجربه طولانی مدت با استامینوفن (آپوتل) در زنان باردار طی چندین دهه، بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک مشاهدهای منتشر شده و گزارشهای موردی، خطر ابتلا به نقصهای مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین را شناسایی نکرد. با این حال، در دوران بارداری و شیردهی این دارو باید تنها با نسخه و دستور مستقیم پزشک استفاده شود.
مطالعات حیوانی آمپول آپوتل
- مطالعات تولید مثل حیوانی با استامینوفن IV (تزریق وریدی) انجام نشده است. مطالعات تولید مثل و رشد در موشها از متون منتشر شده، عوارض جانبی را در دوزهای بالینی مرتبط با استامینوفن شناسایی کردند.
- درمان موشهای باردار با دوزهای استامینوفن تقریباً برابر با حداکثر دوز روزانه انسان (MHDD)، شواهدی از سمیت جنینی و افزایش تغییرات استخوانی در جنین را نشان داد. در مطالعه دیگری، نکروز در کبد و کلیه موشهای باردار و جنین در دوزهای تقریباً برابر با MHDD مشاهده شد.
- در موشهای تحت درمان با استامینوفن در دوزهایی در محدوده دوز بالینی، اثرات نامطلوب تجمعی بر ظرفیت تولید مثل گزارش شد. در موشها، کاهش تعداد نوزادان جفت والدین و همچنین تاخیر در رشد، اسپرم غیر طبیعی در فرزندان و کاهش وزن هنگام تولد در نسل بعدی مشاهده شد.
پتانسیل باروری در آمپول آپوتل
- بر اساس دادههای حیوانی، استفاده از استامینوفن ممکن است باعث کاهش باروری در مردان و زنان بالقوه باروری شود.
- مطالعات حیوانی منتشر شده گزارش داد که درمان خوراکی استامینوفن حیوانات نر با دوزهای 1.2 برابر MHDD و بیشتر (بر اساس مقایسه سطح بدن) منجر به کاهش وزن بیضه، کاهش اسپرمزایی و کاهش باروری میشود.
- در حیوانات ماده با دوزهای مشابه، کاهش مکانهای کاشت گزارش شد. مطالعات حیوانی منتشر شده اضافی نشان میدهد که قرار گرفتن در معرض استامینوفن در رحم بر ظرفیت تولید مثل فرزندان نر و ماده در مواجهه بالینی مرتبط تأثیر میگذارد.
تاثیر داروی آپوتل در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد وجود استامینوفن (نام ژنریک آپوتل) در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. با این حال، مطالعات محدود منتشر شده گزارش میدهد که استامینوفن به سرعت با سطوح مشابه در شیر و پلاسما وارد شیر انسان میشود. یک گزارش کاملاً مستند از بثورات پوستی در یک نوزاد شیرخوار وجود دارد که با قطع مصرف استامینوفن توسط مادر برطرف شد و با شروع مجدد مصرف استامینوفن عود کرد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به تزریق استامینوفن و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از تزریق استامینوفن یا بیماری زمینهای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی Apotel
داروی آپوتل (Apotel) باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی آپوتل
در این مقاله با عنوان داروی Apotel از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز خواندیم که داروی آپوتل با مکانیسم عمل خاص خود، ابزاری موثر و کارآمد در کاهش درد و تب محسوب میشود. این دارو با مهار تولید پروستانوئیدها و تأثیر مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی، به تسکین علائم ناشی از درد و افزایش دما کمک میکند. در کل، استفاده متعادل و هوشمندانه از استامینوفن (نام ژنریک آپوتل) میتواند به بهبود کیفیت زندگی افراد و مدیریت بهینه علائم درد و تب کمک کند. توجه به مشاوره پزشک و پیگیری دقیق دستورات درمانی از اهمیت ویژهای برخوردار است تا اثربخشی درمان به حداکثر برسد و هر گونه اثرات جانبی احتمالی کاهش یابد.
منبع سایت: Medscape