وقتی صحبت از روانشناس به میان می‌آید احتمالا اولین تصویر ذهنی ما، زن و شوهر جوانی است که پشت به هم و روبه‌روی مشاور نشسته‌اند و از هم شکایت می‌کنند یا شخصی را در نظر می‌گیریم که روی کاناپه دراز کشیده و در حالت خواب و بیداری به سوالات روانشناس خود پاسخ می‌دهد. و اگر کمی دقت کنیم متوجه خواهیم شد که این تصاویر آشنا برگرفته از فیلم‌ها، سریال‌ها و کتاب‌هایی است که دیده یا خوانده‌ایم.
همین تصویرسازی از روی فیلم و سریال و حرف دیگران باعث بوجود آمدن تصورات و باورهای اشتباهی درباره روانشناسان شده‌است که حتی در مواقعی باعث می‌شود، شخص از رفتن به مشاوره خودداری کند. احتمالا همه‌ی ما این جمله را که «روانشناسا خودشون دیوونه‌ان، من خودم صدتا مشاور رو درس می‌دم!!» شنیده‌ایم.
اما حقیقت چیز دیگری است و شناسایی این باورهای اشتباه به ما کمک می‌کند، قبل از مراجعه به یک کلینیک روانشناسی خوب، دید بهتری نسبت به جلسات درمانی و روند درمان خود پیدا کنیم. برخی از این باورهای اشتباه عبارتند از:
افرادی که به روانشناس مراجعه می کنند، بیمار روانی یا دیوانه هستند.
بسیاری از افراد از رفتن به مراکز مشاوره و مراجعه به روانشناس خودداری می‌کنند؛ تنها به این دلیل که تصور می‌کنند فقط افرادی که بیماری روانی دارند یا دیوانه هستند باید پیش روانشناس بروند. در حالیکه امروزه شرایط زندگی تغییر کرده است و افرادی که به روانشناس مراجعه می‌کنند، در واقع کسانی هستند که به سلامت روح و روان خود اهمیت زیادی می‌دهند.
امروزه فشارهای زندگی و افزایش بحران‌های اجتماعی و اقتصادی، باعث شده است همه‌ی ما مشکلاتی مانند استرس، اضطراب، افسردگی، کمبود اعتمادبه‌نفس و … را تجربه کنیم و برای مدیریت بهتر احساسات و زندگی خود از یک فرد متخصص کمک بگیریم.
روانشناسان برای همه ی مشکلات زندگی یک راه حل آماده دارند.
یکی از دلایلی که باعث می‌شود افراد بگویند «من خودم مشاورم و میدونم باید چه کار کنم»، همین است که تصور می‌کنند روانشناسان برای همه مشکلات یک راه‌حل آماده دارند یا به اصطلاح عامیانه، برای همه یک نسخه می‌پیچند. درحالیکه اینطور نیست و یک مشاور خوب جلسات درمان را حول نیازهای شخص مدیریت می‌کند.
در حقیقت روانشناسان بالینی تنها به دنبال شنیدن داستان زندگی مراجعه‌کننده‌ها نیستند؛ بلکه در صحبت‌ها و حتی عکس‌العمل‌های مراجعین به دنبال الگوهای عمیق‌تر رفتاری هستند که باعث می‌شود نسبت به آن‌ها شناخت بیشتری کسب کرده و جلسات درمان را برای هر شخص متناسب با شرایط و نیازهای خودش جلو ببرند.
روانشناسان ما را برای ضعف هایمان سرزنش می کنند.
یکی از نگرانی‌های رایج افراد هنگام مراجعه به روانشناس این است که فکر می‌کنند، مشاور آن‌ها را به خاطر ضعف‌هایشان سرزنش می‌کند یا نسبت به بعضی از رفتارها و عکس‌العل‌هایشان، انتقاد می‌شوند. درحالیکه مرکز مشاوره یا مطب روانشناس، دفتر مدیر مدرسه نیست که ما را به خاطر اشتباهات و خطاهایمان سرزنش کرده و تعهد کتبی و شفاهی بگیرند که دیگر آن رفتار را نداشته باشیم.
درمانگران حرفه‌ای هرگز طوری رفتار نمی‌کنند که مراجعین‌شان احساس شرم و گناه داشته باشند. آن‌ها می‌دانند که وقتی شخصی در دریای افکار ناراحت‌کننده و مشکلات خودش در حال غرق شدن است، به دستی برای کمک نیاز دارد نه صدای سرزنش‌گری که می‌گوید چرا شنا بلد نیستی؟
روانشناسان می توانند دارو تجویز کنند.
همه‌ی ما می‌دانیم که برخی از مشکلات روحی مانند افسردگی، وسواس، تروما و … به مصرف دارو نیاز دارند اما باید بدانیم که روانشناسان به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند برای کسی دارو تجویز کنند. در واقع زمانی که مشکل شخص شدت بیشتری دارد و علاوه بر جلسات درمانی روانشناختی به مصرف دارو هم نیاز دارد، روانشناس فرد را به یک روان‌پزشک ارجاع می‌دهد تا درمان را به شکل دیگری ادامه دهد.
مشکلات در طی یک الی دو جلسه مشاوره حل می شوند.
اینکه انتظار داشته باشیم مشکلات‌مان با دو جلسه مشاوره کاملا برطرف بشود، یک انتظار غیرواقعی است. جلسات مشاوره معمولا حدود ۵۰ الی ۶۰ دقیقه هستند و جلسه اول به آشنایی بیشتر مراجعه‌کننده و درمانگر می‌گذرد. برای رسیدن به ریشه مشکلات و مدیریت احساسات یک دوره‌ی درمان طولانی‌مدت نیاز است که به طور متوسط 3 الی 4 ماه است. البته این بازه زمانی نسبی است و ممکن است بنا به شرایط مراجعین یا تشخیص روانشناس طول درمان بیشتر یا کمتر باشد.
مراجعین بعد از هر جلسه مشاوره بلافاصله احساس بهتری دارند.
خب باید بگوییم که مراجعین اتومبیل و درمانگران مکانیک نیستند که بعد از یک روز ماندن ماشین در مکانیکی، همه چیز روبه‌راه شود. درمانگران طی جلسات مشاوره به مراجعین کمک می‌کنند افکار و احساسات آزاردهنده خود را پیدا کرده و مدیریت کنند. و این فرآیند دشوار و زمان‌بر است. حتی شاید جلسات اولیه درمان به خاطر برانگیختن احساسات یا صحبت کردن راجع به رویدادهای ناراحت‌کننده‌ای که شخص قبلا تجربه کرده‌است، دردناک باشد.
به همین دلیل گاهی‌اوقات وقتی روانشناس، مسیر بهبودی را برای ما توصیف می‌کند، احساس می‌کنیم شاید شرایط بدتر شود؛ اما در حقیقت روانشناسان حرفه‌ای آموزش دیده‌اند که چطور مراجعین خود را از یک طوفان فکری متلاطم، به سمت آرامش راهنمایی کنند.
روانشناسان در زندگی خود دچار مشکل نمی شوند.
این تفکر که روانشناسان در زندگی خود دچار مشکل نمی‌شوند درست مثل این است که بگوییم دندان هیچ دندانپزشکی خراب نمی‌شود و یکی‌دیگر از باورهای اشتباه هنگام مراجعه به روانشناس است. حقیقت این است که همه‌ی ما جدا از تحصیلات و مهارت‌هایی که کسب می‌کنیم، یک انسان هستیم و به اندازه تمام انسان‌ها آسیب‌پذیر بوده و شرایط و بحران‌های مختلف را تجربه می‌کنیم.
روانشناس‌ها هم با وجود اینکه سال‌ها در رابطه با درمان اختلالات روحی و استراتژی‌های درمانی آموزش دیده‌اند، گاهی‌اوقات دچار بحران‌های روحی می‌شوند و خودشان نیاز دارند تا با یک روانکاو یا روانشناس دیگر درباره‌ی مسائل مربوط به زندگی شخصی خودشان صحبت کنند.
فقط در صورت بروز مشکلات و بحران های روحی باید به روانشناس مراجعه کنیم.
اگرچه اکثر افراد هنگام مواجه شدن با مشکلات روحی به روانشناس مراجعه می‌کنند، اما این تنها دلیل مراجعه‌ی آن‌ها نیست. برخی از دلایل دیگر مراجعه به روانشناس عبارتند از:
- افرادی که در زندگی مشترک خود دچار اختلاف شده‌اند.
- افرادی که برای مواجه شدن با یک تغییر بزرگ مثل بازنشستگی، مادر پدر شدن، انتخاب رشته و … نیاز به پشتیبانی یک فرد متخصص دارند.
- کسانی می‌خواهند نسبت به خودشان شناخت بیشتری پیدا کنند.
- اشخاصی که تمایل دارند روابط عاطفی خود را با همسر یا فرزندانشان بهبود بخشند.
اهمیت مراجعه به روانشناس در زندگی
حالا که باورهای غلط هنگام مراجعه به روانشناس را بررسی کردیم، بهتر است از اهمیت مراجعه به آن هم صحبت کنیم و با آگاهی بیشتری برای سلامت روان خودمان اقدام کنیم. مراجعه به روانشناس به ما کمک می‌کند:
- به افکار و احساسات خود از چشم‌انداز جدیدی نگاه کنیم.
- احساسات خود را با آگاهی بیشتری پردازش کنیم.
- بدون ترس از قضاوت می‌توانیم راجع به مسائلی که ما را آزار می‌دهند، صحبت کنیم.
- مهارت مقابله با بحران‌ها را در شرایط حساس بدست آوریم.
سخن آخر
این روزها با توجه به افزایش فشارهای زندگی سلامت روح و روان ما اهمیت زیادی دارد و نباید نسبت به آن بی‌توجه باشیم. یک روانشناس خوب و حرفه‌ای می‌تواند به ما کمک کند تا مسیر پرپیچ‌وخم زندگی را با آگاهی بیشتری نسبت به خودمان طی کنیم و راهکارهای مقابله با ناملایمات زندگی را بیاموزیم. اما در پاسخ به این سوال که چطور یک روانشناس خوب پیدا کنیم؟ باید بگوییم برای پیدا کردن مراکز مشاوره و روانشناس‌های حرفه‌ای می‌توانیم در اینترنت جست‌وجو کرده یا از بانک معرفی مشاغل کرج استفاده کنیم.
