آلرژی چشم و بینی، یکی از مشکلات شایع و ناخوشایندی است که بسیاری از افراد در سراسر جهان با آن روبرو هستند. این مشکل باعث ایجاد علائمی چون خارش، سوزش، قرمزی و اشک‌ریزی در چشم یا بینی فرد میشود و به شدت تأثیرگذار بر کیفیت زندگی روزمره می‌باشد. یکی از داروهای مؤثر در کنترل و مدیریت علائم آلرژی چشم، قطره نفازولین است. قطره naphazoline، یک ماده فعال ضدآلرژیک است که به عنوان یک قطره چشمی موثر در کاهش علائم مرتبط با آلرژی چشم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با کاهش تورم و التهاب در چشم، موجب تسکین علائم ناشی از واکنش‌های آلرژیک میشود.
اشکال دارویی نفازولین
- محلول چشمی 0.012٪، 0.02٪ و 1٪
قطره چشم نفازولین چیست؟
قطره چشم نفازولین دارویی است که به عنوان ضد احتقان برای تسکین موقتی قرمزی و خارش چشم ناشی از آلرژی، سرماخوردگی یا تحریکات محیطی (مانند دود، شنا، استفاده از لنزهای تماسی) استفاده میشود. این دارو با تنگ کردن عروق خونی در چشم عمل کرده و به کاهش قرمزی و تورم کمک می‌کند. اگر بیش از 3 روز به طور متوالی از این دارو استفاده می‌کنید، یا اگر علائم شما بهبود نیافت، مصرف را متوقف کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
موارد مصرف قطره نفازولین
نفازولین یک داروی ضد احتقان است که برای از بین بردن قرمزی، پف و خارش یا آبریزش چشم به دلیل سرماخوردگی، آلرژی یا تحریک چشم (به دلیل دود، شنا کردن یا استفاده از لنز) استفاده میشود. این دارو به عنوان سمپاتومیمتیک (آگونیست گیرنده آلفا) شناخته میشود که در چشم برای کاهش احتقان کار می‌کند. برخی از برندهای قطره چشم نفازولین حاوی مواد دیگری نیز هستند. برای مثال، وجود روان‌کننده‌ها (مانند گلیسیرین، هیپروملوز یا پلی اتیلن گلیکول 300) به محافظت از چشم در برابر تحریک بیشتر کمک می‌کنند. همچنین سولفات روی، یک قابض، به کاهش قرمزی و تحریک کمک زیادی خواهد کرد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی نفازولین
مکانیسم عمل قطره نفازولین (naphazoline) با تحریک گیرنده‌های آلفا آدرنرژیک در شریان‌های ملتحمه و مخاط بینی باعث انقباض عروق میشود. هنگامی که روی ملتحمه استفاده میشود ممکن است باعث ایجاد میدریاز شود، اما این اثر معمولاً با غلظت‌هایی که به عنوان ضد احتقان چشم استفاده میشود، حداقل است. جذب دارو به صورت حداقل (سیستمیک) و شروع اثر ظرف 10 دقیقه در مدت زمان 2-6 ساعت می‌باشد.
مقدار مصرف داروی نفازولین
بیماران برای مصرف قطره چشمی نفازولین، ابتدا دست‌های خود را با مایع دستشویی به خوبی شستشو دهید. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید یا اجازه ندهید که چشم شما یا هر سطح دیگری را لمس کند. قبل از استفاده قطره چشمی، لنزهای تماسی را بردارید و حداقل 10 دقیقه پس از استفاده این دارو قبل از قرار دادن لنزهای تماسی صبر کنید. استفاده بیش از حد از این نوع دارو ممکن است منجر به افزایش قرمزی چشم (هیپرمی برگشتی) شود. اگر این اتفاق افتاد یا اگر وضعیت شما بعد از 48 ساعت بدتر شد (بهبودی حاصل نشد)، به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف قطره نفازولین
قبل از مصرف این قطره، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته بندی آن را بررسی کنید. سازنده دارو مقدار و زمان مصرف عمومی نفازولین را برای شما بیان کرده است. برای مصرف سر خود را به عقب خم کنید، به سمت بالا نگاه کنید و پلک پایین را پایین بکشید تا کیسه‌ای بسازید. قطره چکان را مستقیماً روی چشم نگه دارید و 1 قطره را داخل کیسه بریزید. به سمت پایین نگاه کنید و به آرامی چشمان خود را به مدت 1 تا 2 دقیقه ببندید. یک انگشت را در گوشه چشم نزدیک بینی قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید. اگر از نوع دیگری از داروی چشمی (مانند قطره یا پماد) استفاده می‌کنید، حداقل 5 دقیقه قبل از استفاده از سایر داروها صبر کنید. قبل از مصرف پماد، از قطره چشمی استفاده کنید تا قطره چشمی وارد چشم شود.
موارد احتیاط
قبل از مراجعه به پزشک لیستی از محصولات مورد استفاده خود (محصولات بانسخه، بدون نسخه و گیاهی) تهیه کرده و به پزشک خود نشان دهید. پزشک باتوجه به داروهای مورد استفاده، سن، سوابق پزشکی و سلامت جسمانی اقدام به تجویز داروی موردنیاز شما خواهد کرد. همچنین در صورت لزوم پزشک به شما دستور میدهد که در زمان مصرف این دارو، برخی قرص‌های قبلی خود را قطع یا مقدار مصرفی آن را تغییر دهید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله حساسیت به قطره‌های چشمی، واکنش‌های آلرژیک، پیری چشم، ناهنجاری‌های قلبی عروقی، دیابت شیرین، پرکاری تیروئید، حساسیت چشمی خاص و… با احتیاط و مشورت پزشک مصرف شود.
- در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، ناهنجاری‌های قلبی عروقی، دیابت شیرین، پرکاری تیروئید، عفونت یا آسیب با احتیاط مصرف شود.
- در صورت تغییر بینایی، درد چشم یا بدتر شدن وضعیت، مصرف دارو را متوقف کنید.
- مصرف همزمان با مهارکننده‌های MAO ممکن است باعث بحران فشار خون شود.
- استفاده در کودکان به ویژه نوزادان، در برخی موارد منجر به سرکوب CNS میشود که باعث کما و کاهش قابل توجه دمای بدن نیز خواهد شد.
- در صورت عدم بهبودی در طی 48 ساعت پس از درمان و در صورت تداوم یا افزایش تحریک، تاری یا قرمزی و بروز علائم جذب سیستمیک مانند سرگیجه، سردرد، تهوع، کاهش دمای بدن و… به بیماران توصیه کنید دارو را قطع کرده و با پزشک مشورت کنند.
- برای جلوگیری از آلوده شدن نوک قطره چکان و محلول، پلک‌ها یا اطراف آن را با نوک قطره چکان لمس نکنید. اگر رنگ محلول تغییر کرد یا کدر شد، از آن استفاده نکنید
- مصرف همزمان ماپروتیلین یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای ممکن است اثر فشاری نفازولین را تشدید کند. در برخی بیماران تحت درمان با مهارکننده‌های MAO با تجویز داروی سمپاتومیمتیک دچار بحران فشار خون شدید می‌شوند.
موارد منع مصرف قطره نفازولین
- گلوکوم با زاویه باریک
- زاویه باریک آناتومیک
- حساسیت مفرط
عوارض قطره نفازولین
تاری دید، گزش یا تحریک خفیف گذرا، میدریازیس، افزایش یا کاهش فشار داخل چشم و سردرد برخی از عوارض قطره چشمی نفازولین (naphazoline) می‌باشد. در صورتی که هرکدام از این عوارض ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. به یاد داشته باشید که این دارو تجویز شده زیرا پزشک شما تشخیص داده است که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است.
- تاری دید
- گزش یا تحریک خفیف گذرا
- سوزش موقت چشم
- خشکی مخاط بینی
- میدریازیس
- واکنش‌های افزایش حساسیت
- قرمزی چشم
- تهوع
- خستگی و تعریق
- افزایش یا کاهش فشار داخل چشم
- سردرد
تداخل دارویی نفازولین
- داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای (TCAs) مانند آمیتریپتیلین، ایمیپرامین و نورتریپتیلین: مصرف همزمان نفازولین با TCAs می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.
- ماپروتیلین (لیتیریل): مصرف همزمان نفازولین با ماپروتیلین می‌تواند باعث افزایش فشار خون و سایر عوارض جانبی جدی شود.
- داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مانند فنلزین، ترانیل سیپرومین و سلژیلین: مصرف همزمان نفازولین با MAOIs در برخی موارد باعث افزایش فشار خون و سایر عوارض جانبی جدی شود.
- داروهای ضدهیستامین مانند دیفن هیدرامین و سیتریزین: مصرف همزمان نفازولین با داروهای ضدهیستامین در برخی بیماران باعث افزایش خشکی چشم و بینی خواهد شد.
- داروهای ضدبارداری خوراکی مانند استروژن و پروژسترون: مصرف همزمان نفازولین با داروهای ضدبارداری خوراکی می‌تواند باعث کاهش اثربخشی داروهای ضدبارداری شود.
مصرف قطره نفازولین در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات کافی در مورد ایمنی مصرف این دارو در دوران بارداری انجام نشده است. با این حال، مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که نفازولین می‌تواند باعث عوارض جانبی در جنین شود. بنابراین، مصرف این دارو در دوران بارداری فقط در صورت نیاز ضروری و تحت نظر پزشک توصیه میشود. همچنین طبق برخی گزارشات، این دارو وارد شیر مادر میشود، بنابراین مصرف این دارو در دوران شیردهی باعث عوارض جانبی در نوزاد میشود (محدود). اگر در دوران شیردهی به این قطره نیاز دارید، باید با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای احتمالی مصرف این دارو مشورت کنید.
شرایط نگهداری قطره نفازولین
قطره چشمی نفازولین باید در جای خشک و خنک، به دور از گرما و تابش مستقیم نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره نفازولین
ما به بررسی خصوصیات و کاربردهای قطره نفازولین به عنوان یک داروی ضدآلرژیک در مدیریت علائم حساسیت چشم و بینی در مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداختیم. نتایج تحقیقات بالینی نشان داده‌اند که استفاده از این قطره، می‌تواند به طور موثر علائم ناشی از آلرژی چشم و بینی را کاهش دهد. با وجود مزایای قابل توجه این دارو، باید توجه به اثرات جانبی ممکن آن نیز داشته باشیم. استفاده بهینه و طبق دستور پزشک از این قطره می‌تواند به جلوگیری از این اثرات جانبی و تضمین ایمنی بیشتر کمک کند.
منبع سایت: Medscape
