آزیترومایسین

یکی از داروهایی که در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته و اثربخشی بالایی از خود نشان داده است، آزیترومایسین است. این دارو، با اثرات آنتی‌بیوتیکی و خصوصیات منحصربه‌فرد خود، به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی در درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو دارای کاربردهای مختلف در بیماری‌های مرتبط با عفونت است و در اشکال دارویی مختلف بسته به نیاز بیماران در حال تولید می‌باشد. با این حال، عوارض جانبی و موارد احتیاط داروی Azithromycin بسیار گسترده است و در صورتی که رعایت نشود، می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.

اشکال دارویی آزیترومایسین

داروی آزیترومایسین در اشکال دارویی تزریق پودر لیوفیلیزه 500 میلی گرم در ویال، قرص 250 میلی گرم و 500 میلی گرم، سوسپانسیون خوراکی 100 میلی گرم / 5 میلی لیتر و 200 میلی گرم / 5 میلی لیتر می‌باشد.

موارد مصرف داروی آزیترومایسین

آزیترومایسین (Azithromycin) یک آنتی‌بیوتیک (از نوع ماکرولید) است، از شکل تک دوز این دارو برای درمان برخی عفونت‌ها، از جمله عفونت‌های تناسلی استفاده می‌شود. این دارو با توقف رشد باکتری‌ها عمل کرده و برای عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی و آنفولانزا) کارایی ندارد. استفاده غیرضروری یا استفاده نادرست از هر آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به کاهش اثربخشی آن شود. این شکل از داروها برای مصرف در کودکان توصیه نمی‌شود.

موارد مصرف آزیترومایسین در بزرگسالان

1. پنومونی اکتسابی از جامعه
2. برخی عفونتهای پوستی
3. فارنژیت یا التهاب لوزه
4. تشدید باکتریایی حاد بیماری انسدادی مزمن ریه
5. سینوزیت باکتریایی حاد
6. بیماری زخم تناسلی (شانکروئید)
7. اورتریت و سرویسیت غیر گنوکوکی یا گونوکوکی
8. بیماری التهابی لگن
9. سیاه سرفه (تایید نشده)
10. اندوکاردیت (تایید نشده)
11. بیماری خراش گربه (تایید نشده)
12. بیماری ناشی از ویروس کرونا (تایید نشده)

موارد مصرف آزیترومایسین در کودکان

1. عفونت کلامیدیا تراکوماتیس (تایید نشده)
2. بیماری خراش گربه (تایید شده)
3. اوتیت مدیا حاد
4. فارنژیت یا التهاب لوزه

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Azithromycin

به زیرواحد ریبوزومی 50S میکروارگانیسم‌های حساس متصل می‌شود و تفکیک پپتیدیل tRNA از ریبوزوم‌ها را مسدود می‌کند و باعث توقف سنتز پروتئین وابسته به RNA می‌شود. این دارو بر سنتز اسید نوکلئیک تأثیر نمی‌گذارد. همچنین مطالعات in vivo نشان می‌دهد که غلظت در فاگوسیت‌ها ممکن است به توزیع دارو در بافت‌های ملتهب کمک کند.

مقدار مصرف داروی Azithromycin

این دارو را به صورت خوراکی، با یا بدون غذا مصرف کنید، مصرف آن با غذا ممکن است به کاهش ناراحتی معده کمک کند. در اشکال تک دوز، محتویات یک بسته را در 2 اونس (60 میلی لیتر) آب مخلوط و سریع بنوشید. آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم ممکن است جذب آزیترومایسین (Azithromycin) را در صورت مصرف همزمان کاهش دهند. اگر آنتی‌اسید حاوی آلومینیوم یا منیزیم مصرف می‌کنید، حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف آزیترومایسین صبر کنید. اگر بعد از مصرف بهبودی حاصل نشد، مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

مقدار مصرف داروی آزیترومایسین در بزرگسالان

1. برای درمان پنومونی اکتسابی از جامعه ناشی از کلامیدوفیلا پنومونیه، هموفیلوس آنفلوآنزا، مایکوپلاسما پنومونیه یا استرپتوکوک پنومونیه در بیماران مناسب برای درمان خوراکی توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی 500 میلی گرم یکبار در روز است که امکان افزایش دوز وجود دارد.
2. برای درمان فارنژیت یا لوزه ناشی از استرپتوکوک پیوژنز، به عنوان یک درمان جایگزین در افرادی که نمی‌توانند از درمان خط اول استفاده کنند، مصرف می‌شود. دوز مصرفی 500 میلی گرم یکبار در روز است.
3. این دارو در جهت درمان عفونت‌های بدون عارضه پوست و ساختار پوست ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوک پیوژنز یا استرپتوکوک آگالاکتیه کاربرد دارد. دوز مصرفی 500 میلی گرم روز اول است که با دوز 250 میلی گرم از روز 2 تا 5 ادامه میابد.
4. آزیترومایسین در جهت تشدید باکتریایی حاد برونشیت مزمن ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه توصیه می‌شود. دوز مصرفی 500 میلی گرم در روز به مدت 3 روز یا 500 میلی گرم روز اول و 250 میلی گرم روز 2 تا 5 می‌باشد.
5. این دارو برای درمان سینوزیت حاد باکتریایی ناشی از هموفیلوس آنفولانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه مناسب است. دوز توصیه شده 500 میلی گرم در روز می‌باشد.
6. در جهت درمان زخم ناحیه تناسلی در مردان ناشی از هموفیلوس دوکرئی (شانکروئید) توصیه می‌شود.
7. برای درمان اورتریت و سرویکیت ناشی از کلامیدیا تراکوماتیس یا نایسریا گونوره توسط پزشکان تجویز می‌شود. همچنین برخی پزشکان این دارو را برای بیماری التهابی لگن ناشی از کلامیدیا تراکوماتیس، نایسریا گونوره یا مایکوپلاسما هومینیس در بیمارانی که نیاز به درمان اولیه دارند، تجویز می‌کنند.
8. دوز پیشنهادی برای درمان سیاه سرفه (خارج از برچسب)، 500 میلی گرم یکبار در روز، سپس 250 میلی گرم یکبار در روز به مدت 4 روز است.

زمان مصرف آزیترومایسین در کودکان

1. برای درمان اوتیت میانی حاد در بیماران بالای 6 ماه ناشی از هموفیلوس آنفولانزا، موراکسلا کاتارالیس یا استرپتوکوک پنومونیه توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی برای کودکان بالای 6 ماه 30 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تک دوز یا 10 میلی گرم بر کیلوگرم به مدت سه روز یا 10 میلی گرم بر کیلوگرم روز اول و 5 میلی گرم بر کیلوگرم روز 2 تا 5 است که با بررسی پزشک قابل مصرف می‌باشد.
2. در جهت پنومونی اکتسابی از جامعه در کودکان بالای 6 ماه 10 میلی گرم بر کیلوگرم روز اول و 5 میلی گرم بر کیلوگرم از روز 2 تا 5 است.
3. برای درمان فارنژیت یا لوزه در بیماران بالای 2 سال ناشی از استرپتوکوک پیوژنز به عنوان یک درمان جایگزین در افرادی که نمی‌توانند از درمان خط اول استفاده کنند، مصرف می‌شود. مقدار مصرف روزانه 12 میلی گرم بر کیلوگر تا 5 روز است  مقدار مصرف کلی برای این بیماری نباید بیشتر از 500 میلی گرم در روز شود.
4. توجه داشته باشید که این دارو فقط برای درمان عفونت‌هایی که ثابت شده یا به شدت مشکوک که توسط باکتری‌های حساس ایجاد می شوند، استفاده شود تا رشد باکتری‌های مقاوم به دارو کاهش یابد و اثربخشی آزیترومایسین حفظ شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی آزیترومایسین (Azithromycin)، اگر به آن یا سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند اریترومایسین، کلاریترومایسین، تلیترومایسین)  حساسیت دارید، از مصرف دارو خودداری کنید. قبل از استفاده سوابق پزشکی خود مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، بیماری عضلانی خاص (میاستنی گراویس)، مشکلات قلبی، سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون و… را به پزشک اطلاع دهید. این دارو ممکن است باعث شود واکسن‌های باکتریایی زنده (مانند واکسن تیفوئید) به خوبی کار نکنند. قبل از انجام هرگونه ایمن‌سازی یا واکسیناسیون، به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود بگویید که از این دارو استفاده می‌کنید.

1. عملکرد غیرطبیعی کبد، هپاتیت، یرقان کلستاتیک، نکروز کبدی و نارسایی کبدی گزارش شده است که برخی از آن‌ها منجر به مرگ شده است. در صورت بروز علائم و نشانه‌های هپاتیت فوراً درمان را قطع کنید.
2. تنگی پیلور هیپرتروفیک نوزادان (IHPS) گزارش شده است. در صورت بروز استفراغ یا تحریک‌پذیری هنگام تغذیه، به والدین و مراقبین خود مستقیماً توصیه کنید.
3. اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل (CDAD) در برخی بیماران مشاهده شده است که ممکن است شدت آن از اسهال خفیف تا کولیت کشنده متغیر باشد.
4. تشدید علائم میاستنی گراویس و شروع جدید سندرم میاستنیک گزارش شده است.
5. عوامل ضد باکتریایی مورد استفاده برای درمان اورتریت غیرگنوکوکی ممکن است علائم سیفلیس انکوباسیون را پنهان کرده یا به تاخیر بیندازند. همه بیماران مبتلا به اورتریت مقاربتی یا سرویکیت باید آزمایش سرولوژیک برای سیفلیس و آزمایش مناسب برای سوزاک در زمان تشخیص انجام دهند. در صورت تایید عفونت، درمان ضد باکتری مناسب و آزمایشات بعدی برای این بیماری‌ها را آغاز کنید.

خطر مرگ قلبی عروقی داروی آزیترومایسین

1. مطالعات مشاهده‌ای افزایش تقریبا دو برابری خطر بالقوه کوتاه مدت مرگ حاد قلبی عروقی را در بزرگسالان در معرض آزیترومایسین نسبت به سایر داروهای ضد باکتریایی از جمله آموکسی‌سیلین را نشان داده است.
2. خطر بالقوه در طول پنج روز اول درمان بیشتر بود و به نظر نمی‌رسد محدود به بیمارانی باشد که از قبل بیماری قلبی عروقی دارند.
3. داده‌های موجود در این مطالعات مشاهده‌ای برای ایجاد یا رد رابطه بین مرگ حاد قلبی عروقی و مصرف آزیترومایسین کافی نیست. هنگام تجویز درمان، تعادل خطر احتمالی را با مزایای درمانی در نظر بگیرید.

حساسیت مفرط داروی آزیترومایسین

1. واکنش‌های آلرژیک جدی از جمله آنژیوادم، آنافیلاکسی،و واکنش‌های پوستی از جمله پوسچولوز حاد جنرالیزه اگزانتماتوز (AGEP)، سندرم استیونز جانسون و نکرولیز اپیدرمی سمی گزارش شده است.
2. مواردی از واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) نیز گزارش شده است.
3. در صورت بروز واکنش آلرژیک دارو را قطع کرده و درمان مناسب را آغاز کنید. توجه داشته باشید که علائم آلرژیک ممکن است پس از قطع درمان با علامتی دوباره ظاهر شوند.

خطر تداخلات دارویی داروی آزیترومایسین

1. مصرف همزمان نلفیناویر در حالت پایدار با یک دوز خوراکی آزیترومایسین منجر به افزایش غلظت سرمی دارو خواهد شد. عوارض جانبی آزیترومایسین را به دقت کنترل کنید.
2. گزارش‌هایی پس از بازاریابی نشان می‌دهد که مصرف همزمان آزیترومایسین ممکن است اثرات ضد انعقاد خوراکی (مانند وارفارین) را تشدید کند، اگرچه زمان پروترومبین در مطالعه تداخل دارویی اختصاصی با آزیترومایسین و وارفارین تحت‌تاثیر قرار نگرفت. زمانی که بیماران همزمان آزیترومایسین و داروهای ضد انعقاد خوراکی دریافت می‌کنند، زمان پروترومبین را به دقت کنترل کنید.
3. تداخلات دارویی با دیگوکسین، کلشی‌سین یا فنی‌توئین هنگام ترکیب سایر ماکرولیدها مشاهده شده است. تا زمانی که اطلاعات بیشتری در مورد تداخلات دارویی در هنگام استفاده از دیگوکسین، کلشی‌سین یا فنی‌توئین با آزیترومایسین ندارید، نظارت دقیق بر بیماران توصیه می‌شود.

موارد منع مصرف آزیترومایسین

1. حساسیت به آزیترومایسین، اریترومایسین و هرگونه ماکرولید یا کتولید
2. سابقه زردی کلستاتیک یا اختلال عملکرد کبد مرتبط با استفاده قبلی از آزیترومایسین

عوارض جانبی داروی آزیترومایسین (Azithromycin)

ناراحتی معده، اسهال یا مدفوع شل، حالت تهوع، استفراغ یا درد شکم برخی از عوارض جانبی داروی آزیترومایسین (Azithromycin) می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جدی این دارو شامل تغییرات شنوایی (مانند کاهش شنوایی، ناشنوایی)، مشکلات چشمی (مانند افتادگی پلک، تاری دید)، مشکل در صحبت کردن یا بلع، ضعف عضلانی، علائم مشکلات کبدی (مانند حالت تهوع یا استفراغی که متوقف نمی‌شود، خستگی غیرعادی، درد شدید معده یا شکم، زردی چشم، ادرار تیره) و… می‌باشد.

در صورتی که هرکدام از این موارد برای بیمار ایجاد شد، به پزشک مراجعه کنید.

1. اسهال
2. حالت تهوع
3. درد شکم
4. مدفوع شل
5. التهاب موضعی (پنومونی اکتسابی از جامعه)
6. درد در محل تزریق (پنومونی اکتسابی از جامعه)
7. بی‌اشتهایی
8. راش و خارش
9. سوء هاضمه
10. نفخ شکم
11. موکوزیت
12. سردرد
13. لازم بذکر است، عوارض جانبی این دارو بسته به استفاده از اشکال دارویی مختلف و نوع بیماری شما دارد. در رابطه با عوارض و خطرات مصرف با پزشک مشورت کنید.

تداخل دارویی آزیترومایسین

1. تداخلات رده X (پرهیز): میزولاستین، پازوپانیب، پیموزاید، مهارکننده‌های قوی CYP3A4 طولانی‌کننده فاصله QT (خطر متوسط)، توپوتکان، وین کریستین (لیپوزومال)، یلاستین، واکسن وبا، دوکسوروبیسین (متداول)، فکسینیدازول
2. افزایش اثرات داروها توسط آزیترومایسین (سیستمیک): پروبوکول، داروهای ضد سایکوز طولانی‌کننده QT (خطر متوسط)، داروهای ضد آریتمی کلاس IC طولانی کننده QT (خطر متوسط)، گلیکوزیدهای قلبی، سلیپرولول، کلروکین، کلوفازیمین، کلشی سین، سیکلوسپورین (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دمپریدون، تاکرولیموس (سیستمیک و موضعی)، تالازوپاریب، تگاسرود، تنیپوساید، تولواپتان، توپوتکان، تورمیفن
3. افزایش اثرات آزیترومایسین (سیستمیک) توسط داروها: مهارکننده‌های کیناز طولانی‌کننده QT (خطر متوسط)، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4 طولانی کننده QT (خطر متوسط)، داروهای ضدافسردگی

مصرف آزیترومایسین (Azithromycin) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های موجود در مورد مصرف در زنان باردار هیچ‌گونه خطر مرتبط با دارو را برای نقایص مادرزادی عمده، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین شناسایی نکرده است. همچنین در داده‌های حیوانی کاهش زنده ماندن و تاخیر در رشد در فرزندان موش‌های باردار مشاهده شد که آزیترومایسین را از روز ششم بارداری تا از شیر گرفتن با دوز معادل 4 برابر دوز روزانه 500 میلی گرم انسان بالغ بر اساس سطح بدن دریافت کردند. اطلاعاتی در مورد اثرات این دارو بر تولید شیر در دسترس نیست.

شرایط نگهداری داروی Azithromycin

داروی آزیترومایسین باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید به دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند. اگر قصد دورریزی دارویی را دارید، این فرایند را مطابق با اصول بهداشتی انجام دهید.

کلام آخر در مورد داروی آزیترومایسین

در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی داروی azithromycin پرداخته شد. در نهایت، آزیترومایسین به عنوان یک داروی آنتی‌بیوتیک با مکانیسم اثر منحصربه‌فرد خود و کاربردهای متعدد، نقش بسیار مهمی در درمان عفونت‌های باکتریایی ایفا می‌کند. این دارو با توانایی کنترل و مهار رشد و پیشرفت باکتری‌ها، به بهبود سلامت انسان‌ها و کاهش خطرات ارتباطی با عفونت‌ها کمک می‌کند.

همچنین این دارو با مزیت‌هایی چون مصرف راحت و تحمل بهتر توسط بیماران، به گزینه‌ای محبوب در درمان موارد مختلف تبدیل شده است. از طرف دیگر، مسائل مرتبط با مصرف بیش از اندازه و تداخلات دارویی نیز نباید فراموش شود.

منبع سایت: Medscape