چرا دچار سنگ کلیه می‌شویم و چطور می‌توانیم آن را درمان کنیم؟
سنگ کلیه به تجمع کریستال‌های معدنی در کلیه گفته میشود که باعث تشکیل سنگهای سخت میشود. این سنگها ممکن است در اندازه‌های مختلف باشند، از کوچک‌ترین سنگها که ممکن است بدون هیچ علامتی دفع شوند تا سنگهای بزرگ که می‌توانند باعث انسداد و درد کلیه شوند. سنگ کلیه معمولاً از مواد مختلفی مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات تشکیل میشود.
دلایل اصلی تشکیل سنگ کلیه میتواند شامل عواملی چون کم‌آبی بدن، تغذیه نامتعادل، مشکلات متابولیکی و حتی ژنتیک باشد. در ادامه، به مهم‌ترین علل ایجاد سنگ کلیه می‌پردازیم.
۱. کم‌آبی بدن
یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد سنگ کلیه، کم‌آبی بدن است. زمانی که بدن با کمبود آب مواجه میشود، حجم ادرار کاهش می‌یابد و مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ میشود. این غلظت بالا باعث میشود که مواد معدنی مانند کلسیم و اگزالات در کلیه‌ها رسوب کرده و سنگ کلیه تشکیل شود.
۲. رژیم غذایی نامناسب
مصرف زیاد غذاهای حاوی اگزالات (مانند اسفناج، چای، شکلات و بادام) یا غذاهای حاوی نمک زیاد میتواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. همچنین مصرف زیاد پروتئین حیوانی، به‌ویژه گوشت قرمز، میتواند سطح اسید اوریک را در بدن بالا ببرد و باعث ایجاد سنگهای اسید اوریک در کلیه‌ها شود.
۳. مشکلات متابولیکی
بیماریهای متابولیکی مانند هیپرکلسوری (افزایش کلسیم در ادرار)، هیپرآگزالوری (افزایش اگزالات در ادرار) و هیپرریدوریا (افزایش اسید اوریک در ادرار) می‌توانند باعث ایجاد سنگ کلیه شوند. این اختلالات باعث تغییر در ترکیب شیمیایی ادرار شده و خطر رسوب مواد معدنی در کلیه‌ها را افزایش می‌دهند.
۴. سابقه خانوادگی و ژنتیک
اگر در خانواده شما کسی به سنگ کلیه مبتلا شده باشد، احتمال ابتلا به این بیماری برای شما نیز بیشتر است. عوامل ژنتیکی می‌توانند در تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشند و خطر ابتلا را افزایش دهند.
۵. بیماریهای دیگر
بعضی بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی، نقرس و بیماریهای گوارشی مانند بیماری کرون می‌توانند به افزایش خطر ایجاد سنگ کلیه کمک کنند
علائم سنگ کلیه
بیشتر افراد ممکن است بدون هیچ علامتی سنگ کلیه داشته باشند و حتی تا زمانی که سنگها حرکت نکنند، متوجه وجود آن‌ها نشوند. اما وقتی سنگها شروع به حرکت می‌کنند، علائم واضحی ظاهر میشود. این علائم ممکن است شامل:
• درد شدید در ناحیه کمر، پهلو یا شکم
• خون در ادرار (هماتوری)
• درد هنگام ادرار کردن
• احساس نیاز مداوم به ادرار کردن
• تهوع و استفراغ
• تب و لرز (که ممکن است نشانه عفونت باشد)
درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه بستگی به اندازه، نوع و محل سنگ دارد. در برخی موارد، سنگهای کوچک می‌توانند با درمان خانگی و به‌طور خودبه‌خود دفع شوند، اما سنگهای بزرگتر یا سنگ‌هایی که باعث انسداد یا عفونت میشوند، نیاز به درمانهای پزشکی دارند. روش‌های درمانی شامل:
۱. مصرف مایعات
برای سنگهای کوچک، افزایش مصرف مایعات میتواند به حل شدن سنگ کمک کند. با افزایش حجم ادرار، سنگها می‌توانند به‌طور طبیعی از بدن دفع شوند. توصیه میشود که روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
۲. داروهای مسکن
در صورت درد شدید، پزشک ممکن است داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز کند. این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
۳. درمانهای گیاهی
در میان درمانهای سنتی، استفاده از قوی‌ترین داروی گیاهی سنگ‌شکن کلیه میتواند به کاهش اندازه سنگ و تسهیل در دفع آن کمک کند. برخی ترکیبات گیاهی با خاصیت ادرارآور و ضدالتهاب در طب سنتی شناخته شده‌اند که می‌توانند به‌صورت مکمل مورد استفاده قرار گیرند.
۴. درمانهای پزشکی
برای سنگهای بزرگ یا سنگ‌هایی که باعث انسداد میشوند، روش‌های درمانی مختلفی مانند سنگ‌شکنی (لیتوترپسی)، جراحی باز یا روش‌های اندوسکوپیک ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
۵. جراحی
در برخی موارد نادر که سنگ کلیه بزرگ است و از روش‌های غیرجراحی درمان نمی‌شود، ممکن است نیاز به جراحی باشد. این عمل‌ها معمولاً به‌صورت اندوسکوپی انجام میشود، که نیاز به برش‌های بزرگ ندارد.
پیشگیری از سنگ کلیه
برای پیشگیری از سنگ کلیه، رعایت چند نکته مهم و ساده در سبک زندگی میتواند بسیار مؤثر باشد:
• نوشیدن آب به مقدار کافی: مصرف روزانه حداقل ۸ لیوان آب میتواند به رقیق شدن ادرار کمک کرده و خطر رسوب مواد معدنی را کاهش دهد.
• کاهش مصرف نمک: مصرف زیاد نمک میتواند میزان کلسیم در ادرار را افزایش دهد که این امر منجر به تشکیل سنگ کلیه میشود.
• کاهش مصرف پروتئین حیوانی: مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی میتواند خطر ایجاد سنگهای اسید اوریک را افزایش دهد.
• مصرف مواد غذایی غنی از فیبر: مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجات که غنی از فیبر هستند، می‌توانند به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه کمک کنند.
• کنترل بیماریهای زمینهای: کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و نقرس میتواند خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش دهد.
سخن‌پایانی
در این مطلب از داروخانه آنلاین مثبت سبز به این سوال که سنگ کلیه چیست، پرداختیم. سنگ کلیه میتواند دردناک و آزاردهنده باشد، اما با تشخیص به‌موقع و تغییرات مناسب در رژیم غذایی و شیوه زندگی، میتوان از بروز آن جلوگیری کرد.
اگر شما یا کسی که می‌شناسید با سنگ کلیه مواجه است، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تعیین شود
