قرص فنازوپیریدین؛ تسکین درد مجاری ادراری و جلوگیری از تکرر ادرار

کاربرد قرص فنازوپیریدین

قرص فنازوپیریدین (Phenazopyridine) یک داروی مسکن ادراری است که برای کاهش درد، سوزش، تکرر ادرار و احساس فشار ناشی از تحریکات مجاری ادراری یا عفونت ادراری (UTI) استفاده می‌شود. این دارو علت بیماری را درمان نکرده و تنها علائم را به صورت موقت تسکین می‌دهد. برخی از کاربرد این دارو به شرح زیر است:

• تسکین درد و سوزش هنگام ادرار
• کاهش احساس نیاز فوری و مکرر به ادرار
• رفع ناراحتی ناشی از التهاب یا عفونت مجاری ادراری، مثانه یا مجرای خروجی ادرار

قرص فنازوپریدین برای عفونت واژن

عفونت واژن یکی از مشکلات شایع در میان زنان است که می‌تواند ناشی از رشد بیش از حد باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها در ناحیه واژن باشد. این عارضه با علائمی همچون خارش، سوزش، ترشحات غیرطبیعی، بوی نامطبوع، درد هنگام رابطه جنسی یا سوزش هنگام ادرار همراه است. فنازوپیریدین دارویی است که صرفاً برای تسکین علائم ادراری مانند سوزش، درد و تکرر ادرار استفاده می‌شود. این دارو روی ناحیه داخلی دستگاه ادراری اثر گذاشته و باعث کاهش ناراحتی ناشی از تحریک یا التهاب می‌شود.

دقت داشته باشید که مصرف این دارو برای عفونت واژن اثرات ضد التهابی دارد و درمان اصلی و قطعی این بیماری نیست. هیچ تأثیری بر رشد قارچ‌ها یا باکتری‌های مسبب عفونت واژن ندارد. این قرص تنها در صورتی ممکن است توسط پزشک تجویز شود که بیمار به دلیل التهاب واژن، هنگام ادرار کردن احساس سوزش یا درد داشته باشد.

فنازوپریدین در عفونت ادراری

یکی دیگر از بیماری‌های شایع در دستگاه ادراری، عفونت ادراری است که به دلیل ورود باکتری‌ها از جمله اشرشیا کلی (E. coli)، به دستگاه ادراری ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند بخش‌های مختلف سیستم ادراری مانند مجرای ادرار (پیشاب‌راه)، مثانه، حالب‌ها و کلیه‌ها را درگیر کند. فنازوپیریدین (Phenazopyridine) یک داروی مسکن ادراری است و برای کاهش و تسکین علائم ناشی از التهاب یا تحریک مجاری ادراری تجویز می‌شود.

قرص فنازومکس برای تکرر ادرار

همانطور که بیان شد، این قرص یک مسکن مجاری ادراری محسوب می‌شود و برای تسکین علائم ناشی از تحریک یا التهاب مجاری ادراری، از جمله تکرر ادرار استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که این قرص نمی‌تواند علت اصلی این علائم را درمان کند. بنابراین، در صورت بروز این علائم، مراجعه به پزشک و بررسی علت اصلی ضروری است.

نحوه مصرف قرص فنازوپیریدین

قبل از مصرف، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی یا نسخه پزشک را با دقت بررسی کنید. برای اطلاع از نحوه مصرف فنازوپیریدین با ما همراه باشید.

• دوز مصرفی این قرص برای بزرگسالان، 100 الی 200 میلی گرم سه بار در روز بعد از غذا است. استفاده از این دارو کوتاه مدت (۱ تا ۳ روز) است و همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شود.
• قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش عوارض جانبی خواهد شد.
• این دارو ممکن است باعث تغییر رنگ ادرار به نارنجی یا قرمز تیره شود؛ این امر طبیعی و بی‌خطر است.

نحوه عملکرد قرص فنازوپیریدین

پس از مصرف خوراکی، فنازوپیریدین از طریق مجرای گوارشی جذب شده و وارد گردش خون می‌شود. سپس از طریق کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود و در مسیر دفع، به ادرار وارد شده و مستقیماً بر مخاط دستگاه ادراری (مجرای ادرار و مثانه) اثر می‌گذارد.

نحوه عملکرد این دارو به صورت موضعی است. با پوشاندن دیواره داخلی مثانه و مجاری ادراری، مانند یک بی‌حس‌کننده موضعی عمل می‌کند و سبب کاهش پیام‌های عصبی درد به مغز می‌شود. نتیجه آن کاهش سوزش، درد، تکرر ادرار و احساس فوریت در دفع ادرار است.

عوارض قرص فنازوپیریدین

مصرف این دارو کوتاه مدت است و به صورت کلی ایمن در نظر گرفته می‌شود. برخی از عوارض قرص فنازوپیریدین به شرح زیر است:

• تغییر رنگ ادرار به نارنجی یا قرمز تیره
• ناراحتی یا درد معده
• سردرد
• سرگیجه
• خارش
• تغییر در عملکرد کلیه‌ها

به علاوه، برخی بیماران بعد از مصرف عوارض جانبی جدی و خطرناکی گزارش کردند که نیاز به قطع مصرف و بررسی پزشک دارد. برخی از عوارض جدی و خطرناک این قرص به شرح زیر می‌باشد:

• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• تنگی نفس و خس خس سینه
• بثورات جلدی شدید و خارش
• آسیب کبدی یا کلیوی
• تشنج
• توهم و رفتارهای غیرطبیعی
• افسردگی شدید و افکار خودکشی

موارد احتیاط و منع مصرف

قبل از مصرف، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. برخی از موارد احتیاط قرص فنازوپیریدین به شرح زیر است:

• یکی از مهم‌ترین نکات در مورد مصرف این قرص، وضعیت عملکرد کلیه‌ها است. این دارو عمدتاً از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود، بنابراین در افرادی که نارسایی کلیوی یا مشکلات مزمن کلیوی دارند، ممکن است دارو در بدن تجمع یابد و خطر بروز عوارض افزایش یابد.
• کبد نقش مهمی در متابولیسم بسیاری از داروها ایفا می‌کند. در بیماران مبتلا به هپاتیت، سیروز، یا اختلال عملکرد کبدی، احتمال بروز تجمع دارو و افزایش خطر عوارض جانبی وجود دارد.
• ایمنی فنازوپیریدین در دوران بارداری به صورت کامل مورد تایید قرار نگرفته است. هرچند برخی مطالعات نشان داده است که مصرف کوتاه مدت آن ممکن است بی‌خطر باشد، ولی مصرف خودسرانه آن در بارداری توصیه نمی‌شود.
• استفاده از این دارو در کودکان زیر ۶ سال به علت حساسیت بیشتر سیستم‌های بدن آن‌ها و نبود مطالعات کافی، توصیه نمی‌شود. مصرف نادرست می‌تواند عوارضی مانند مت‌هموگلوبینمی (اختلال در اکسیژن‌رسانی خون) ایجاد کند.
• برخی افراد ممکن است به این دارو یا مواد تشکیل‌دهنده آن حساسیت داشته باشند. علائم حساسیت شامل خارش، کهیر، تورم زبان یا گلو، یا تنگی نفس است.
• قرص فنازوپیریدین به عنوان دارویی با مصرف کوتاه‌مدت شناخته می‌شود. مصرف آن بیش از ۲ تا ۳ روز همراه با آنتی‌بیوتیک توصیه نمی‌شود. استفاده بلند مدت ممکن است منجر به آسیب کلیوی، کم‌خونی، و سایر عوارض جدی شود.

مصرف فنازوپیریدین در بارداری

مصرف این قرص در دوران بارداری باید با احتیاط فراوان صورت گیرد. مطالعات انسانی کافی درباره‌ی ایمنی این دارو در دوران بارداری وجود ندارد و اطلاعات موجود بیشتر بر اساس مطالعات حیوانی یا گزارش‌های محدود بالینی است. بر اساس دسته‌بندی سابق FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا)، قرص فنازوپیریدین در گروه B یا C در بارداری قرار می‌گیرد که نشان‌دهنده‌ی نبود شواهد کافی از خطر آن در انسان است.

تداخل دارویی فنازوپیریدین

بیماران قبل از استفاده، داروهای تجویزی و گیاهی مورد استفاده خود را به پزشک اطلاع دهند. تداخل دارویی خاصی در رابطه با این دارو گزارش نشده است.

شرایط نگهداری فنازوپیریدین

این دارو باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، کپسول، محلول تزریقی و غیره باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر

این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به بررسی تسکین دردهای ناشی از عفونت ادراری و جلوگیری از تکرر ادرار پرداخت. این دارو با اثر موضعی بر دیواره‌های مثانه و مجاری ادراری، به‌طور مؤثر باعث کاهش درد، سوزش و فوریت ادراری می‌شود و به افراد کمک می‌کند تا راحت‌تر به زندگی روزمره خود بازگردند. با این حال، استفاده از فنازوپیریدین باید محدود و طبق دستور پزشک باشد، زیرا این دارو تنها علائم را تسکین می‌دهد و به درمان علت اصلی عفونت کمک نمی‌کند.