عوارض شایع لیزر موهای زائد
۱. قرمزی، التهاب و تورم (Erythema & Edema)
قرمزی و التهاب موقت از رایج‌ترین عوارض لیزر موهای زائد است که به دلیل آسیب کنترل‌شده به فولیکول‌های مو رخ می‌دهد. این واکنش طبیعی پوست به حرارت تولیدشده توسط دستگاه های لیزر موهای زائد بوده و معمولاً چند ساعت تا ۴۸ ساعت بعد از درمان کاهش می‌یابد.
چگونه از این عارضه پیشگیری کنیم؟
- استفاده از کمپرس سرد پس از درمان
- استعمال کرم‌های ضدالتهاب و مرطوب‌کننده مانند آلوئه‌ورا یا کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون
۲. احساس سوزش و درد در ناحیه تحت درمان
بسیاری از بیماران در حین لیزر یا بلافاصله پس از آن، احساس سوزش، خارش یا درد خفیفی در ناحیه درمان‌شده دارند. میزان این درد بسته به نوع پوست، میزان حساسیت فرد، و قدرت دستگاه لیزر متغیر است.
راهکارها:
- استفاده از ژل‌های بی‌حسی موضعی قبل از درمان
- تنظیم پارامترهای دستگاه لیزر متناسب با نوع پوست و مو
- خنک‌سازی پوست با دستگاه‌های مجهز به سیستم کولینگ (Cooling System)
۳. تغییر رنگ پوست (هیپرپیگمانتاسیون و هیپوپیگمانتاسیون)
تغییر رنگ پوست یکی از عوارض رایج لیزر است که ممکن است به‌صورت تیره شدن (Hyperpigmentation) یا روشن شدن پوست (Hypopigmentation) بروز کند.
علل بروز:
- استفاده از تنظیمات نادرست لیزر
- عدم رعایت مراقبت‌های پس از لیزر مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون ضدآفتاب
- تیپ پوستی تیره‌تر (افراد با پوست‌های سبزه تا تیره بیشتر در معرض این عارضه هستند)
روش‌های پیشگیری:
- استفاده منظم از ضدآفتاب با SPF بالای ۳۰
- پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید حداقل تا ۲ هفته پس از درمان
- انجام لیزر توسط پزشک متخصص پوست با تنظیم دقیق پارامترهای دستگاه
۴. پوسته‌پوسته شدن و خشکی پوست
برخی از افراد ممکن است پس از لیزر، دچار خشکی، پوسته‌پوسته شدن یا احساس زبری در ناحیه درمان‌شده شوند. این واکنش معمولاً خفیف و موقتی است اما در صورت عدم مراقبت مناسب، ممکن است باعث تحریک و حساسیت بیشتر پوست شود.
مراقبت‌های توصیه‌شده:
- استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده بدون عطر و مواد تحریک‌کننده
- پرهیز از لایه‌برداری پوست یا استفاده از محصولات اسیدی (AHA و BHA) تا چند روز پس از درمان
عوارض نادر اما جدی لیزر موهای زائد
۱. زخم، اسکار (جای زخم) و تاول‌های پوستی
در موارد نادر، اگر لیزر توسط فرد غیرمتخصص یا با تنظیمات نامناسب انجام شود، ممکن است سوختگی شدید ایجاد شده و منجر به تاول و زخم‌های عمیق شود.
چه عواملی خطر زخم را افزایش می‌دهند؟
- استفاده از شدت بیش از حد انرژی لیزر
- لیزر روی پوست برنزه یا بیش از حد حساس
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از درمان مانند خاراندن یا کندن تاول‌ها
۲. رشد غیرطبیعی مو (Paradoxical Hypertrichosis)
یکی از عوارض نادر اما مهم لیزر، رشد مجدد موها به‌صورت ضخیم‌تر و تیره‌تر است که به آن هایپرتریکوز پارادوکسیکال گفته می‌شود.
این مشکل بیشتر در چه افرادی رخ می‌دهد؟
- افرادی با پوست‌های سبزه و تیره
- درمان در نواحی خاص مانند خط فک، گردن، شانه‌ها و بازوها
روش‌های پیشگیری:
- تنظیم دقیق پارامترهای لیزر
- استفاده از روش‌های تکمیلی مانند IPL یا فرکانس رادیویی (RF) برای بهبود نتایج
چگونه عوارض لیزر موهای زائد را کاهش دهیم؟
۱. انتخاب دستگاه لیزر موهای زائد مناسب
نوع دستگاه لیزر موهای زائد یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر میزان اثربخشی و عوارض جانبی است. برخی از رایج‌ترین دستگاه‌های لیزر شامل:
- لیزر الکساندرایت (Alexandrite): مناسب برای پوست‌های روشن تا سبزه
- لیزر Nd:YAG: ایمن‌تر برای پوست‌های تیره
- لیزر دایود (Diode): مناسب برای طیف گسترده‌ای از رنگ‌های پوستی
۲. انجام لیزر در مراکز معتبر و زیر نظر پزشک متخصص
مهارت اپراتور یا پزشک در تنظیمات دستگاه لیزر موهای زائد نقش حیاتی در کاهش عوارض دارد. انجام لیزر توسط افراد غیرمتخصص و در مراکز غیرمعتبر ممکن است باعث سوختگی، تغییر رنگ پوست، یا زخم‌های دائمی شود.
۳. رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از لیزر
مراقبت‌های قبل از لیزر:
- از برنزه کردن یا استفاده از سولاریوم حداقل ۴ هفته قبل از لیزر خودداری کنید.
- ناحیه موردنظر را اصلاح (Shave) کنید، اما از روش‌هایی مانند اپیلاسیون یا بند انداختن استفاده نکنید.
- از کرم‌های لایه‌بردار یا محصولات حاوی رتینول حداقل ۳ روز قبل از لیزر استفاده نکنید.
مراقبت‌های بعد از لیزر:
- تا ۴۸ ساعت پس از لیزر از حمام آب داغ، سونا و ورزش شدید خودداری کنید.
- استفاده مداوم از ضدآفتاب و مرطوب‌کننده ملایم برای جلوگیری از حساسیت پوست.
- در صورت مشاهده التهاب شدید، سوختگی، یا تاول حتماً به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
عوارض لیزر موهای زائد در بیشتر موارد خفیف و موقتی هستند، اما در صورت استفاده از دستگاه لیزر موهای زائد نامناسب یا انجام لیزر توسط افراد غیرمتخصص، احتمال بروز عوارض جدی‌تری مانند سوختگی، تغییر رنگ پوست، یا رشد غیرطبیعی مو افزایش می‌یابد.
با انتخاب دستگاه لیزر موهای زائد متناسب با پوست و مو، رعایت مراقبت‌های قبل و بعد از درمان، و انجام لیزر در مراکز معتبر می‌توان این خطرات را به حداقل رساند و به نتایج مطلوب دست یافت.
