خونریزیهای شدید، ناشی از جراحت، عمل‌های جراحی یا اختلالات قاعدگی، میتواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و گاهی حتی سلامتی را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. در بسیاری از موارد، کنترل و مدیریت خونریزی به شیوه‌ای ایمن و مؤثر، یک چالش بزرگ پزشکی است. یکی از داروهای مؤثر برای کاهش خونریزیهای شدید، قرص ترانگزامیک اسید است که به عنوان یک داروی ضد فیبرینولیز عمل میکند.
اشکال دارویی ترانگزامیک اسید
- شربت
- قرص 650 میلی گرم
موارد مصرف قرص ترانگزامیک اسید
قرص ترانگزامیک اسید برای کنترل خونریزی استفاده میشود. این دارو یک داروی ضد فیبرینولیز است که از طریق مهار کردن آنزیم‌های تجزیه‌کننده‌ی لخته خون، به کاهش خونریزی کمک میکند. مصرف این دارو باید تحت نظر پزشک باشد، چون ممکن است در افراد با مشکلات خاص (مانند سابقه ترومبوز) مضر باشد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی ترانگزامیک اسید
آنتی فیبرینولیتیک؛ مشتق آمینو اسید لیزین مصنوعی، که انحلال فیبرین هموستاتیک توسط پلاسمین را کاهش می‌دهد. در حضور ترانگزامیک اسید، محل‌های اتصال گیرنده لیزین پلاسمین برای فیبرین اشغال میشود و از اتصال به مونومرهای فیبرین جلوگیری میکند و در نتیجه ساختار فیبرین را حفظ و تثبیت میکند. جذب دارو در فراهمی زیستی 45%، حداکثر زمان پلاسما 2.5 ساعت و حداکثر غلظت پلاسمایی 16.41 میکروگرم در میلی لیتر (حالت پایدار) می‌باشد. از طریق دفع ادرار عمدتاً از طریق فیلتراسیون گلومرولی دفع میشود.
مقدار مصرف قرص ترانگزامیک اسید
قبل از مصرف قرص ترانگزامیک اسید، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش عوارض جانبی خواهد شد. توجه داشته باشید که بدون هماهنگی با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روی سلامتی شما نخواهد داشت.
قرص ترانگزامیک اسید برای قطع پریود
قرص ترانگزامیک اسید برای کاهش شدت خونریزی قاعدگی استفاده میشود، اما لزوماً برای قطع کامل آن کاربرد ندارد. این دارو از تجزیه لختههای خون جلوگیری میکند و به این ترتیب حجم خونریزی را کاهش می‌دهد. ترانگزامیک اسید برای زنانی که دچار خونریزی قاعدگی شدید هستند، تجویز میشود تا دوره قاعدگی سبک‌تر و قابل کنترل‌تری داشته باشند.
قرص ترانگزامیک اسید در قاعدگی
قرص ترانگزامیک اسید برای دوره قاعدگی و کاهش خونریزیهای شدید در این دوره استفاده میشود. این دارو با جلوگیری از تجزیه لختههای خون در رحم، حجم خونریزی را کاهش و کمک میکند که دوره قاعدگی سبک‌تر و قابل‌تحمل‌تر شود. ترانگزامیک اسید به طور مستقیم طول دوره قاعدگی را کوتاه نمی‌کند، بلکه شدت خونریزی را کاهش می‌دهد.
زمان مصرف قرص ترانگزامیک اسید
- نحوه مصرف قرص ترانگزامیک اسید بستگی به نوع و شدت خونریزی و شرایط فردی بیمار دارد و باید حتماً طبق توصیه پزشک انجام شود. در ادامه، دوزهای متداول در برخی از شرایط آورده شده است، اما تاکید می‌کنیم که مصرف خودسرانه یا تغییر دوز بدون مشورت با پزشک خطرناک است.
- این دارو ۲ تا ۳ بار در روز، هر بار ۱ تا ۲ قرص (معادل 500 تا 1000 میلیگرم) در روزهایی که خونریزی شدید است مصرف میشود. درمان معمولاً برای چند روز در هر دوره قاعدگی ادامه می‌یابد.
- برای کاهش خونریزیهای ناشی از جراحی یا آسیب؛ دوز ۲۵ تا ۵۰ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هر ۶ تا ۸ ساعت به صورت خوراکی تجویز میشود. در شرایط خاص خونریزیهای داخلی یا خارجی؛ ممکن است پزشک 2 تا 4 قرص (500 میلیگرم) هر 6 تا 8 ساعت تجویز کند.
- این دارو باید همراه با یک لیوان آب و بعد از غذا مصرف شود تا از تحریک معده جلوگیری شود. از مصرف دارو در دوزهای بیشتر یا مدت طولانی‌تر از دستور پزشک خودداری کنید، زیرا ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص ترانگزامیک اسید، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته شدن زاویه)، مشکل در ادرار کردن (مانند بزرگ شدن پروستات)، سایر مشکلات معده و روده (مانند کندی روده، انسداد، کولیت اولسراتیو، عفونت، اسید معده کم، ایلئوستومی یا کلوستومی بیماران مبتلا به اسهال)، تیروئید پرکار، مشکلات قلبی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص ترانگزامیک اسید خواهیم پرداخت؛
- افزایش خطر ابتلا به ترومبوز در صورت مصرف همزمان با داروهای ضد بارداری خوراکی ترکیبی (به موارد منع مصرف)، کنسانتره‌های کمپلکس فاکتور IX، کنسانتره‌های انعقادی ضد مهارکننده یا ترتینوئین خوراکی وجود دارد.
- ترومبوز یا ترومبوآمبولی وریدی و شریانی و همچنین مواردی از انسداد شریان شبکیه و ورید شبکیه گزارش شده است.
- قرص ترانگزامیک اسید ممکن است باعث ادم مغزی و انفارکتوس مغزی در زنان مبتلا به خونریزی زیر عنکبوتیه شود.
- ترانگزامیک اسید خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد، بنابراین افرادی که سابقه لخته شدن خون در رگ‌ها، سکته مغزی یا حمله قلبی دارند، باید با احتیاط و تنها تحت نظر پزشک این دارو را مصرف کنند.
- چون ترانگزامیک اسید از طریق کلیه‌ها دفع میشود، افراد با نارسایی یا مشکلات کلیوی باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند. پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش دهد یا برنامه مصرفی خاصی را توصیه کند.
- مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید با مشورت پزشک انجام شود، زیرا اطلاعات کافی در مورد تأثیرات آن بر جنین و نوزاد در دسترس نیست.
- مصرف طولانی‌مدت ترانگزامیک اسید میتواند بر بینایی تأثیر بگذارد. بنابراین، افرادی که مشکلات چشمی دارند یا قرار است این دارو را برای مدت طولانی مصرف کنند، باید به‌طور منظم توسط چشم پزشک معاینه شوند.
- ترانگزامیک اسید نباید همراه با داروهای ضد انعقاد خون (مانند وارفارین) مصرف شود، زیرا ممکن است خطر ایجاد لختههای خونی افزایش یابد. هرگونه عوارض یا علائم غیرعادی (مانند درد قفسه سینه، تورم پاها، یا مشکلات تنفسی) باید فوراً به پزشک گزارش داده شود.
موارد منع مصرف قرص ترانگزامیک اسید
- حساسیت مفرط
- زنانی که از داروهای ضد بارداری ترکیبی هورمونی استفاده می کنند
- بیماری ترومبوآمبولیک فعال (به عنوان مثال، DVT، آمبولی ریه، یا ترومبوز مغزی)
- سابقه ترومبوز یا ترومبوآمبولی، از جمله انسداد ورید یا شریان شبکیه
- خطر ذاتی ترومبوز یا ترومبوآمبولی (به عنوان مثال، بیماری دریچه‌ای ترومبوژنیک، بیماری ریتم قلبی ترومبوژن یا هیپرانعقادی)
عوارض قرص ترانگزامیک اسید
سردرد، درد شکم، خستگی، کم خونی، میگرن، علائم بینی و سینوس، درد اسکلتی عضلانی، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی و… برخی از عوارض قرص ترانگزامیک اسید می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص ترانگزامیک اسید خواهیم پرداخت؛
- سردرد (50.4%)
- علائم بینی و سینوس (25.4%)
- کمردرد (20.7%)
- درد شکم (19.8%)
- درد اسکلتی عضلانی (11.2%)
- آرترالژی (6.9%)
- گرفتگی و اسپاسم عضلانی (5.8%)
- میگرن (6%)
- کم خونی (5.6%)
- خستگی (5.2%)
تداخل دارویی ترانگزامیک اسید
- تداخلات رده X (پرهیز): کمپلکس ضد مهارکننده انعقاد (انسانی)، مشتقات استروژن (موجود در فراورده‌های ضدبارداری)، پروژستین‌ها (موجود در فراورده‌های ضدبارداری)
- افزایش اثرات داروها توسط ترانگزامیک اسید: کمپلکس ضد مهارکننده انعقاد (انسانی)
- افزایش اثرات ترانگزامیک اسید توسط داروها: مشتقات استروژن (ضدبارداری)، پروژستین‌ها (ضدبارداری)، ترتینوئین (سیستمیک)
مصرف قرص ترانگزامیک اسید در دوران بارداری و شیردهی
قرص ترانگزامیک اسید برای استفاده در زنان باردار توصیه نمی‌شود. هیچ داده در مورد استفاده در زنان باردار برای ارزیابی خطر مرتبط با دارو نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین وجود ندارد. ترانگزامیک اسید از جفت عبور میکند. مطالعات تولید مثل حیوانی، پیامدهای رشد نامطلوب را با تجویز خوراکی ترانگزامیک اسید به موش‌های باردار در دوزهای حداکثر 4 برابر دوز توصیه شده برای انسان شناسایی نکرده است.
تاثیر قرص ترانگزامیک اسید در شیردهی
ترانگزامیک اسید با غلظتی در حدود یک صدم غلظت سرمی مربوطه در شیر مادر وجود دارد. مقدار ترانگزامیک اسیدی که نوزاد شیرخوار جذب میکند ناشناخته است. هیچ داده کافی در مورد اثرات ترانگزامیک اسید بر روی شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هر گونه اثرات نامطلوب احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قرص ترانگزامیک اسید
قرص ترانگزامیک اسید باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص ترانگزامیک اسید
این مقاله به بررسی کنترل و قطع خونریزی با قرص ترانگزامیک اسید، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قرص ترانگزامیک اسید یکی از درمان‌های مؤثر و غیرهورمونی برای کاهش خونریزیهای شدید است که در شرایط مختلف از جمله خونریزیهای قاعدگی شدید، جراحی‌ها و اختلالات انعقادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با جلوگیری از تجزیه لختههای خونی، حجم خونریزی را کاهش می‌دهد و به‌ویژه در مواقعی که کنترل خونریزی به چالش کشیده میشود، نقشی حیاتی ایفا میکند.
