آکنه یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این مشکل پوستی که اغلب در دوران نوجوانی و جوانی ظاهر می‌شود، می‌تواند تأثیر منفی بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد داشته باشد. به همین جهت، یافتن راه‌های مؤثر و علمی برای درمان و کنترل آکنه اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین درمان‌های موضعی برای مقابله با آکنه، کرم بنزوئیل پروکساید است.
اشکال دارویی بنزوئیل پروکساید
- ژل موضعی: 2.5%، 4%، 5%، 8%، 10%
- لوسیون موضعی: 2.5%، 3.5%، 7%
- نوار: 10% (بار پاک کننده آکنه PanOxyl)
- کرم موضعی: 2.5%، 5%، 5.5%، 6%، 7%، 10%
- فوم موضعی: 5.3%، 5.5%، 9.5%
موارد مصرف کرم بنزوئیل پروکساید
کرم بنزوئیل پروکساید برای درمان آکنه خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. هنگامی که این کرم برای درمان آکنه استفاده می‌شود، با کاهش میزان باکتری‌های مولد آکنه و با خشک شدن و لایه برداری پوست عمل می‌کند. برخی از برندهای بنزوئیل پروکساید برای درمان بیماری پوستی خاصی به نام روزاسه استفاده می‌شوند. بنزوئیل پراکسید ممکن است به کاهش علائم ناشی از روزاسه، مانند جوش‌ها و برآمدگی‌های روی صورت کمک کند.
ژل بنزوئیل پروکساید برای چیست؟
ژل بنزوئیل پروکساید (Benzoyl Peroxide Gel) یکی از رایج‌ترین داروهای موضعی برای درمان آکنه است. این ژل به عنوان یک عامل آنتی‌باکتریال و ضدالتهاب عمل می‌کند و با کاهش باکتری‌های موجود در پوست، چربی اضافه را کنترل کرده و سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر پماد بنزوئیل پروکساید
مکانیسم عمل کرم بنزوئیل پروکساید؛ با آزاد کردن اکسیژن فعال باعث ایجاد عمل می‌شود. در شرایط آزمایشگاهی در برابر Propionibacterium acnes، یک بی‌هوازی که در فولیکول‌های چربی و کومدون‌ها یافت می‌شود، موثر است. همچنین باعث ایجاد یک اثر کراتولیتیک و لایه برداری می‌شود که ممکن است به اثربخشی آن نیز کمک کند. بنزوئیل پراکسید توسط پوست جذب شده و در آنجا به اسید بنزوئیک تبدیل می‌شود.
مقدار مصرف ژل بنزوئیل پروکساید
بنزوئیل پروکساید در اشکال دارویی مختلفی از جمله کرم، فوم موضعی، پماد، ژل و… بدون نسخه در بازار در دسترس است. برخی از محصولات (مانند کرم‌ها، پاک‌کننده‌ها، فوم‌ها یا لوسیون‌ها) ممکن است نیاز به نسخه داشته باشند. اگر از این دارو برای درمان آکنه استفاده می‌کنید، کرم بنزوئیل پراکسید را در مناطقی از پوست خود که تحت تأثیر آکنه قرار گرفته است، قرار دهید. از وارد کردن این دارو به چشم‌ها، داخل بینی یا دهان، روی لب‌ها یا هر ناحیه از پوست شکسته خودداری کنید زیرا ممکن است باعث تحریک شود. اگر این اتفاق افتاد، محل را با آب فراوان شستشو دهید.
بنزوئیل پروکساید برای جوش
بنزوئیل پروکساید یکی از درمان‌های مؤثر برای جوش یا آکنه است. این داروی موضعی با از بین بردن باکتری‌ها و باز کردن منافذ پوست به کاهش جوش‌های التهابی، سر سفید و سر سیاه کمک می‌کند. بنزوئیل پروکساید به صورت یک لایه نازک روی نواحی مبتلا استفاده می‌شود. در ابتدا، بهتر است از غلظت‌های پایین (مثل 2.5% یا 5%) شروع کنید تا پوست به آن عادت کند.
زمان مصرف کرم بنزوئیل پروکساید
در صورت استفاده از پاک‌کننده‌های حاوی بنزوئیل پروکساید، ناحیه آسیب دیده را خیس کنید. پاک کننده را به آرامی به مدت 10-20 ثانیه روی پوست بمالید. اگر خشک شدن بیش از حد اتفاق افتاد، ممکن است لازم باشد پاک کننده را زودتر شستشو دهید یا کمتر از آن استفاده کنید. اگر از مایع شستشو، پد پاک کننده یا نوار پاک کننده استفاده می‌کنید، آن را به جای صابون یک یا دو بار در روز استفاده کنید. قبل از استفاده پوست را خیس کنید، به آرامی به مدت 10 تا 20 ثانیه کف کنید و کاملا شستشو دهید.
طریقه مصرف بنزوئیل پروکساید
- کرم بنزوئیل پروکساید برای درمان آکنه ولگاریس (فرمولاسیون موضعی)؛ به مقدار کم در نواحی آسیب دیده بمالید و روز بعد از شستن کامل پوست را در نظر داشته باشید. همچنین، پاک کننده موضعی را به صورت روزانه مصرف کرده و در صورت بروز خشکی بیش از حد، فرکانس یا غلظت کرم را کاهش دهید.
- کرم اپسولای 5 درصد برای درمان ضایعات التهابی روزاسه در بزرگسالان توصیه می‌شود. مقداری از کرم را به اندازه نخود به صورت لایه نازک در هر ناحیه از صورت (پیشانی، چانه، بینی، هر گونه) روی پوست تمیز و خشک قرار دهید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف کرم بنزوئیل پروکساید، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در پماد یا ژل حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. بیماران قبل از مصرف کرم این دارو با پزشک در رابطه با سوابق پزشکی از جمله سابقه ابتلا به قارچ، بیماری پوستی خاص، حساسیت به انواع پماد یا ضدقارچ‌ها، دوران بارداری یا شیردهی، واکنش‌های آلرژیک و… مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط کرم بنزوئیل پروکساید خواهیم پرداخت؛
- فقط برای استفاده خارجی؛ از تماس با چشم‌ها، لب‌ها، غشاهای مخاطی و دهان خودداری کنید.
- تحریک پوست ممکن است رخ دهد که با قرمزی، سوزش، خارش، لایه برداری یا احتمالا تورم مشخص می‌شود. دفعات استفاده را کاهش دهید یا از دارو با غلظت کمتر استفاده کنید.
- مصرف همزمان با محصولات سولفون (سولفاستامید یا داپسون) ممکن است منجر به تغییر رنگ موقت (نارنجی یا زرد) مو و پوست صورت شود. ممکن است با استفاده از محصولات در زمان‌های مختلف و شستن بنزوئیل پراکسید قبل از استفاده از محصولات دیگر اجتناب کنید.
- برخی از اشکال دارویی حاوی بنزیل الکل هستند که در صورت استفاده به مقدار زیاد، ممکن است باعث ایجاد سمیت کشنده با سندروم نفس نفس زدن در نوزادان شود.
- مصرف همزمان با سایر داروهای موضعی آکنه ممکن است باعث تحریک و خشکی پوست شود.
- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید خودداری کنید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. از تماس با مو و پارچه‌های رنگ شده (مانند روبالشی، حوله) که ممکن است توسط این دارو سفید شده باشد، خودداری کنید.
واکنش آلرژیک جدی با کرم بنزوئیل پروکساید
- واکنش‌های آلرژیک نادر اما جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی یا تحریک شدید گزارش شده است.
- به بیماران آموزش دهید که استفاده از داروی آکنه موضعی خود را متوقف کنند و در صورت بروز واکنش‌های حساسیت مفرط (مانند گرفتگی گلو، مشکل در تنفس، احساس ضعف یا تورم چشم‌ها، صورت، لب‌ها یا زبان) فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشند.
- همچنین به بیماران دستور دهید در صورت بروز کهیر یا خارش، استفاده کرم بنزوئیل پروکساید را متوقف کنند. این واکنش‌های حساسیت شدید با تحریک موضعی پوست که ممکن است در محل استفاده از محصول رخ دهد متفاوت است (به عنوان مثال قرمزی، سوزش، خشکی، خارش، لایه برداری یا تورم خفیف).
موارد منع مصرف کرم بنزوئیل پروکساید
- حساسیت مفرط
عوارض کرم بنزوئیل پروکساید
قرمزی، کهیر، خارش، درماتیت تماسی، تحریک پوست، اریتم، لایه برداری، خشکی پوست و… برخی از عوارض کرم بنزوئیل پروکساید می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض کرم بنزوئیل پروکساید خواهیم پرداخت؛
- تحریک پوست
- قرمزی
- خارش
- پوسته ریزی
- درماتیت تماسی
- اریتم
- لایه برداری
- خشکی پوست
تداخل دارویی بنزوئیل پروکساید
- تداخلات رده X (پرهیز): تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
- کاهش اثرات داروها توسط بنزوئیل پروکساید: ایزو ترتینوئین (موضعی)
- افزایش اثرات داروها توسط بنزوئیل پروکساید: داپسون (موضعی)
مصرف کرم بنزوئیل پروکساید در دوران بارداری و شیردهی
مصرف کرم بنزوئیل پروکساید در دوران بارداری نیاز به احتیاط دارد. اطلاعات دقیقی در مورد بی‌خطر بودن بنزوئیل پروکساید برای زنان باردار وجود ندارد، زیرا تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه انجام نشده است. با این حال، از آنجا که این دارو به صورت موضعی استفاده می‌شود و جذب سیستمیک بسیار پایینی دارد و برای استفاده محدود بی‌خطر تلقی می‌شود.
شرایط نگهداری کرم بنزوئیل پروکساید
کرم، ژل یا پماد بنزوئیل پروکساید باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر کرم بنزوئیل پروکساید
این مقاله به بررسی درمان آکنه با کرم بنزوئیل پروکساید، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. کرم بنزوئیل پروکساید با خواص ضدباکتری و ضدالتهابی خود یکی از درمان‌های مؤثر برای کنترل و کاهش آکنه محسوب می‌شود. این کرم با از بین بردن باکتری‌های مولد جوش، پاک‌سازی منافذ پوست و کاهش چربی اضافی، به بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند و در بسیاری از افراد نتایج رضایت‌بخشی به همراه دارد. با این حال، به دلیل قدرت این دارو، استفاده صحیح و رعایت نکات احتیاطی به‌ویژه برای افراد با پوست حساس، کودکان و زنان باردار ضروری است.
