بیماری پارانویا چیست؟
بیماری پارانویا نوعی احساس است که باعث می‌شود شخص به همه بد بین شود و تصور کند همه قصد آسیب زدن به او را دارند. این احساس ظن و بدگمانی بدون دلیل موجه است. بیماری پارانویا از نظر شدت متفاوت است و می‌تواند موقت یا طولانی مدت باشد. این بیماری، شایع‌ترین نوع بیماری‌های روان پریشی است، به طوری که بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا به بیماری‌های روان پریشی، بیماری پارانویا دارند.
همه توهماتی که در افراد رخ می‌دهد جزو دسته بیماری بارانویا قرار نمی‌گیرد. برای مثال، ممکن است این توهم را داشته باشید که شخص دیگری که اغلب یک فرد مهم یا مشهور است عاشق شما شده است. این توهم بیماری پارانویا نیست و با یکدیگر فرق دارند.
انواع پارانویا چیست؟
افکاری که در بیماری پارانویا ممکن است احساس کنید به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شود. این چهار گروه عبارتند از:
- بی‌اعتمادی
در این حالت شما به نیت دیگران بیش از حد مشکوک هستید و برایتان مشکل است که به دیگران اعتماد کنید. این احساس حتی زمانی که دلایل زیادی داشته باشید که بتوانید به شخص اعتماد کنید، نیز وجود دارد.
- حساسیت بین فردی
در این حالت به حرف‌ها و زبان بدن شخص حس منفی دارید و آن را منفی تفسیر می‌کنید. در این حالت ممکن است شخص مقابل از حرفی که می‌زند منظور خاصی نداشته باشد اما شخص مبتلا به بیماری پارانویا احساس می‌کند شخص در حال صحبت در مورد اوست.
- آزار و اذیت
در این حالت شخص تصور می‌کند که شخص دیگری در حال بد رفتاری با او است و یا می‌خواهد به او آسیب برساند.
- اتفاقات تصادفی
گاهی بیمارانی که پارانویا دارند احساس می‌کنند در طول روز تمام اتفاقاتی که به صورت تصادفی رخ می‌دهد مستقیما به آن‌ها مربوط است و این اتفاقات تصادفی نیستند.
به طور کلی، شدت پارانویا به عوامل زیر بستگی دارد:
- چقدر احساساتی که پارانویا باعث آن است را باور می‌کنید؟
- چه میزان به افکاری که به دلیل پارانویا ایجاد می‌شود فکر می‌کنید؟
- چه میزان افکاری که در طول روز دارید باعث ناراحتی شما می‌شود؟
- افکاری که به علت پارانویا به سراغ شما میاید به چه میزان در زندگی روزمره شما می‌تواند تاثیر بگذارد؟
بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود پارانویای خفیف را تجربه می‌کنند. این پارانویای غیر بالینی است. این یعنی این بیماری موقتی است و باعث ناراحتی و یا مختل شدن زندگی روزمره شما نمی‌شود.
علائم پارانویا
بیماری پارانویا به دلیل احساساتی که در شخص ایجاد می‌کند می‌تواند همراه با علائم مختلفی باشد. برخی از علائم پارانویا عبارتند از:
- سخت اعتماد کردن به سایر افراد
- داشتن وسواس نسبت به میزان وفادار بودن افراد خانواده به شخص
- مشکوک بودن بیش از حد به نیت‌های دیگران
- احساس می‌کنید اشخاص دیگر پشت شما حرف می‌زنند
- احساس مورد استثمار قرار گرفتن
- مشکل در مواجه با هر نوع انتقاد
- نسبت دادن معانی منفی به حرف‌های دیگران
- همیشه در حالت دفاعی بودن
- پرخاشگر بودن
علل بیماری پارانویا
علل مختلفی وجود دارد که یک شخص دچار احساس بد گمانی شدید یا پارانویا شود. برخی از این علل عبارتند از:
- آسیب‌های دوران کودکی
- عوامل محیطی، مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین و انزوای اجتماعی
- استرس شدید یا مزمن
پارانویای متوسط تا شدید می‌تواند به دلیل برخی از بیماری‌های مرتبط با سلامت روان نیز باشد، از جمله:
- اختلال پارانوئید (PPD)
PPD یا اختلال پارانوئید یک از بیماری‌های سلامت روانی است که در طولانی مدت باعث بی‌اعتمادی و سوء ظن نسبت به دیگران می‌شود و این سو ظن بدون دلیل کافی برای مشکوک بودن است. اغلب فکر می‌کنید که دیگران سعی در تحقیر، آسیب یا تهدید شما دارند.
- اختلال هذیانی
اختلال هذیانی نوعی اختلال روانپریشی است. علامت اصلی آن وجود هذیان گفتن است. هذیان یک حرف یا فکر غیر واقعی است.
- اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک اختلال روانی است که باعث می‌شود فرد واقعیت را به درستی درک نکند و دچار توهم، هذیان و رفتارهای غیرعادی شود.
آیا پارانویا نوعی اضطراب است؟
بسیاری از افراد ممکن است اضطراب را به عنوان پارانویا در نظر بگیرند و به اشتباه تشخیص دهند. اضطراب گاهی واکنشی طبیعی است در مقابل شخصی یا کاری که نسبت به آن آشنایی ندارید. پارانویا، احساسی شدیدتر است و باعث می‌شود به هیچ کس نتوانید اعتماد کنید، حتی این احساس باعث می‌شود نسبت به اعضای خانواده خود مشکوک باشید. اضطراب شکل عمومی‌تری دارد و در جامعه افراد زیادی می‌توانند دچار آن شوند و خطر خاصی ندارد.
عوارض پارانویا یا خطرات احتمالی آن
اگر احساسات و یا افکاری که به دلیل پارانویا به سراغ شما میاید طولانی مدت باشد و برای مدت زیادی نسبت به اطرافیان خود مشکوک باشید می‌تواند شما را دچار عوارض و یا خطراتی کند. برخی از عوارض پارانویا یا خطرات احتمالی آن عبارتند از:
- مشکل در حفظ روابط
- از دست دادن شغل
- انزوا
- اضطراب و افسردگی
درمان پارانویا
روش‌های درمانی پارانویا بستگی به شدت بیماری دارد. در صورتی که این احساسات و افکار ناشی از این بیماری در زندگی روزمره شما اختلالی ایجاد نکند با مصرف برخی داروها می‌توانید این مشکل را حل کنید، اما در صورتی که این اختلال باعث شود زندگی روزمره شما مختل شود و یا به اطرافیان خود آسیب برسانید ممکن است نیاز باشد تا در بیمارستان تحت نظر پزشک باشید.
درمان‌های دارویی بیماری پارانویا
داروهایی به نام آنتی سایکوتیک‌ها می‌توانند به کاهش علائم اصلی مانند هذیان و توهم کمک کنند. این داروها با کنترل دوپامین در مغز عمل می‌کنند. برخی از داروهایی که می‌توانند مفید باشند عبارتند از:
- کلرپرومازین
- فلوفنازین
- هالوپریدول
- پرفنازین
این داروه
ا برای هر شخصی می‌تواند تاثیر متفاوتی داشته باشد. برخی افراد ممکن است پس از ۳ تا ۴ هفته تاثیرات این داروها را مشاهده کنند و برخی افراد نیز ممکن است تاثیر آن را ۱۲ هفته بعد از مصرف مشاهده کنند. همچنین با توجه به علائم شما ممکن است مقداری زمان طول بکشد تا پزشک بتواند بهترین دارو با دوز مناسب را برای شما مشخص کند. برخی از این داروها ممکن است شامل عوارض جانبی از جمله سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی، خشکی دهان ، فشار خون پایین، حالت تهوع، استفراغ، حرکات غیر قابل کنترل ، تغییر بینایی و افزایش وزن باشد.
شرکت در درمان‌های گروهی
برخی از مجموعه‌ها هستند که به صورت گروهی دور هم جمع می‌شود و با صحبت و با اشتراک گذاشتن مشکلات و بیماری‌های خود می‌توانند به درمان مشکل خود کمک کنند. شرکت در درمان‌های گروهی می‌تواند در کاهش علائم پارانویا تاثیر مثبتی بگذارد.
بستری شدن در بیمارستان
زمانی که بیماری پارانویا بسیار دیر تشخیص داده شود و یا شخص اقدام به درمان خود نکند می‌تواند برای شخص مشکل ساز شود. این شامل آسیب رساندن به خود یا سایر افراد می‌شود. در این شرایط برای جلوگیری از اتفاقات بیشتر و دیدن آسیب‌های جدی‌تر شخص باید تحت نظر پزشک باشد و در بیمارستان بستری شود.
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری پارانویا پرداختیم. پارانویا بیماری‌ای جدی است که می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص به‌موقع و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان علائم آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
