قرص رابپرازول یکی از داروهای پرکاربرد در کاهش تولید اسید معده و مدیریت مشکلات گوارشی ناشی از اسید اضافی است. این دارو، با مهار پمپ پروتون در دیواره معده، تولید اسید را به شکل مؤثری کاهش می‌دهد و برای درمان بیماری‌هایی مانند رفلاکس معده، زخم معده و سندرم زولینگر-الیسون تجویز می‌شود. افزایش اسید معده میتواند به مشکلاتی مانند سوزش سردل، ترش کردن و زخم‌های گوارشی منجر شود و تأثیرات نامطلوبی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
اشکال دارویی رابپرازول
- قرص عرضه با تاخیر: 20 میلی گرم
موارد مصرف قرص رابپرازول
قرص رابپرازول برای درمان سوزش سر دل و برخی بیماری‌های دیگر ناشی از اسید زیاد در معده استفاده می‌شود. این دارو برای درمان بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) که در آن اسید معده به مری شما بازگشت میکند، کاربرد دارد. این دارو برای درمان یا کمک به پیشگیری از زخمها در جهت درمان یا کمک به پیشگیری از ازوفاژیت فرسایشی (EE) استفاده می‌شود. رابپرازول با کاهش مقدار اسید معده شما عمل میکند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی رابپرازول
مهارکننده پمپ پروتون (PPI)؛ به ATPase تبادل کننده H+/K+ (پمپ پروتون) در سلول‌های جداری معده متصل می‌شود و ترشح اسید را مسدود میکند. جذب دارو با فراهمی زیستی 52% با شروع در عرض 1 ساعت در مدت زمان 24 ساعت می‌باشد. متابولیسم دارو به طور گسترده توسط آنزیم کبدی P450 CYP2C19 صورت می‌گیرد و مسیر دوم از طریق CYP3A4 است. متابولیت‌ها شامل رابپرازول تیو اتر، متابولیت سولفون، متابولیت دسمتیل، دسمتیل تیو اتر، تیو اتر کربوکسیلیک اسید و… است.
بیشتر بدانید: قرص امپرازول
مقدار مصرف قرص رابپرازول
قبل از مصرف قرص رابپرازول، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قرص را به صورت کامل همراه با یک لیوان آب یا با غذا مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن دارو خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن قرص منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی می‌شود. توجه داشته باشید که بدون هماهنگی با پزشک، دوز مصرفی خود را افزایش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی تاثیری بر روی سلامتی شما نداشته و تنها عوارض را افزایش می‌دهد.
بهترین زمان مصرف قرص رابپرازول
بهترین زمان برای مصرف قرص رابپرازول معمولاً صبح‌ها قبل از غذا، با معده خالی است. رابپرازول به عنوان یک داروی مهارکننده پمپ پروتون عمل میکند و میزان تولید اسید معده را کاهش می‌دهد، بنابراین مصرف این دارو پیش از وعده غذایی اثر بخشی دارو را افزایش داده و علائم را بهتر کنترل میکند.
نحوه مصرف قرص رابپرازول
- قرص رابپرازول برای درمان کوتاه مدت (حداکثر 4 هفته) در بهبود و تسکین علائم زخم اثنی عشر توصیه می‌شود. دوز مصرفی 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی بعد از وعده غذایی صبح تا 4 هفته است. برای دستیابی به بهبود، برخی از بیماران ممکن است به درمان اضافی نیاز داشته باشند.
- این دارو همراه با آموکسی سیلین و کلاریترومایسین برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و بیماری زخم اثنی عشر (فعال یا سابقه در 5 سال گذشته) استفاده می‌شود. دوز پیشنهادی 20 میلی گرم به صورت خوراکی است که به مدت 7 روز با وعده‌های غذایی صبح و عصر استفاده می‌شود. با آموکسی سیلین 1000 میلی گرم BIDبه صورت خوراکی و کلاریترومایسین 500 میلی گرم در روز مصرف شود.
- این دارو در جهت درمان طولانی مدت شرایط پر ترشح پاتولوژیک، از جمله سندرم زولینگر-الیسون استفاده می‌شود. دوز پیشنهادی 60 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که ممکن است به 100 میلی گرم در روز یا 60 میلی گرم به صورت خوراکی در 12 ساعت افزایش یابد.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
قرص رابپرازول و لاغری
رابپرازول به طور مستقیم برای لاغری تجویز نمیشود و اثری مستقیم بر کاهش وزن ندارد. این دارو عمدتاً برای کاهش اسید معده و درمان بیماری‌های مرتبط با آن، از جمله زخم معده، رفلاکس معده و سندرم زولینگر-الیسون تجویز می‌شود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص رابپرازول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات سیستم ایمنی، مشکلات کلیوی، مشکلات کبدی، برخی بیماری‌های ریوی (بیماری انسدادی مزمن ریه-COPD)، دیابت، سایر موارد مشکلات معده (مانند تومورها) و… با پزشک در رابطه با خطرات این دارو مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص رابپرازول خواهیم پرداخت؛
- داروهای PPI (از جمله رابپرازول) احتمالاً با افزایش بروز اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل (CDAD) مرتبط هستند. تشخیص CDAD را برای بیمارانی که PPI مصرف می‌کنند با اسهال که بهبود نمی‌یابد، در نظر بگیرید.
- لوپوس اریتماتوز جلدی (CLE) و لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) با PPI (مهارکننده‌های پمپ پروتون) گزارش شده است. از مصرف بیش از مدت زمان مشخص شده خودداری کنید. در صورت مشاهده علائم یا نشانه‌های منطبق با CLE یا SLE قطع شود و بیمار به متخصص ارجاع شود.
- عوارض جانبی شدید پوستی، از جمله سندرم استیونز-جانسون (SJS) و نکرولیز سمی اپیدرمی (TEN)، واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) و پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) در ارتباط با استفاده از داروهای مهارکننده پمپ پروتون گزارش شده است. در اولین علائم یا عوارض جانبی شدید پوستی یا سایر علائم حساسیت مفرط، درمان را قطع کنید و ارزیابی بیشتر را در نظر بگیرید.
- کاهش علائم وجود بدخیمی معده را از بین نمی‌برد. پیگیری و آزمایشات تشخیصی اضافی را در بیماران بزرگسالی که پس از تکمیل درمان با مهارکننده‌های پمپ پروتون دارای پاسخ کمتر از حد مطلوب یا عود علائم اولیه هستند در نظر بگیرید.
- مطالعات مشاهده‌ای منتشر شده نشان می‌دهد که درمان با قرص رابپرازول ممکن است با افزایش خطر شکستگیهای مرتبط با پوکی استخوان لگن، مچ دست یا ستون فقرات مرتبط باشد.
- کاهش اسیدیته معده باعث افزایش سطح کروموگرانین A CgA سرم می‌شود و ممکن است باعث نتایج تشخیصی مثبت کاذب برای تومورهای عصبی غدد شود.
- استفاده همزمان از مهارکننده‌های پمپ پروتون با متوترکسات، در دوزهای بالا، ممکن است غلظت سرمی متوترکسات یا متابولیت آن را افزایش داده و طولانی کند و احتمالاً منجر به سمیت متوترکسات شود. در تجویز دوز بالا متوترکسات، ممکن است در برخی از بیماران، قطع موقت دارو در نظر گرفته شود.
- درمان با PPI (مهارکننده‌های پمپ پروتون) با افزایش خطر پولیپ غده فوندیک همراه است. خطر با استفاده طولانی مدت > 1 سال افزایش می‌یابد. بیمار ممکن است بدون علامت باشد. مشکل به طور اتفاقی در آندوسکوپی شناسایی می‌شود. از کوتاه‌ترین مدت درمان مناسب با شرایط تحت درمان استفاده کنید.
موارد منع مصرف قرص رابپرازول
- حساسیت به رابپرازول یا سایر مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs)
- محصولات حاوی ریلپیویرین
عوارض قرص رابپرازول
سردرد، نفخ شکم، اسهال، یبوست، طعم غیر طبیعی، درد قفسه سینه، زردی، تحریک، درد شکم، درد، هذیان و… برخی از عوارض قرص رابپرازول می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص رابپرازول خواهیم پرداخت؛
- سردرد (2-10%)
- یبوست (2%)
- اسهال (2-5%)
- نفخ شکم (3%)
- درد (3%)
- فارنژیت (3%)
- درد شکم (4%)
- تحریک
- کم خونی
- درد قفسه سینه
- هذیان
- زردی
- میگرن
- طعم غیر طبیعی
تفاوت رابپرازول و امپرازول
- رابپرازول در برخی مطالعات نشان داده که نسبت به امپرازول اثرگذاری سریع‌تری در کاهش اسید معده دارد. این تفاوت ممکن است برای افرادی که به اثر فوری نیاز دارند، مفید باشد.
- رابپرازول نسبت به امپرازول در محیط اسیدی معده پایداری بیشتری دارد و سریع‌تر به فرم فعال تبدیل می‌شود. این خاصیت ممکن است باعث اثرگذاری بهتر رابپرازول در شرایط خاصی شود.
- امپرازول و رابپرازول هر دو ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند، اما نوع و شدت این تداخل‌ها متفاوت است. به طور مثال، امپرازول ممکن است با داروهای بیشتری مانند کلیدوگريل تداخل داشته باشد.
- دوز توصیه شده امپرازول و رابپرازول برای درمان مشکلات معده متفاوت است. برای مثال، دوز رایج امپرازول 20 میلی‌گرم و دوز معمول رابپرازول 10 یا 20 میلی‌گرم است. پزشک با توجه به شدت علائم و وضعیت فرد، دوز مناسب را تعیین میکند.
تداخل دارویی رابپرازول
- تداخلات رده X (پرهیز): آکالابروتینیب، سفوروکسیم، داکومیتینیب، داساتینیب، دلاویردین، ارلوتینیب، نلفیناویر، نراتینیب، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، ریلپیویرین، ولپاتاسویر
- کاهش اثرات داروها توسط رابپرازول: آکالابروتینیب، آتازاناویر، مشتقات بیس‌فسفونات ها، بوسوتینیب، کپسیتابین، سفدیتورن، سفپودوکسیم، سفوروکسیم، سیستئامین (سیستمیک)، داکومیتینیب، داساتینیب، دلاویردین، داکسی‌سایکلین، ارلوتینیب، جفیتینیب، ایندیناویر، فراورده‌های آهن، ایتراکونازول، لدیپاسویر، مزالامین، مولتی ویتامین/ مینرال (شامل ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)، نلفیناویر، نراتینیب، نیلوتینیب، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، پوساکونازول، ریلپیویرین، ریوسیگوات، ریزدرونات، سکرتین، سلپرکاتینیب، سورافنیب، ولپاتاسویر
- افزایش اثرات داروها توسط رابپرازول: آمفتامین، دکس متیل‌فنیدات، دکستروآمفتامین، دی‌کلروفنامید، ایتراکونازول، متوترکسات، متیل‌فنیدات، رالتگراویر، ریزدرونات، ساکوییناویر، تاکرولیموس (سیستمیک)، وریکونازول
مصرف قرص رابپرازول در دوران بارداری و شیردهی
هیچ داده انسانی در دسترس زنان باردار برای اطلاع از خطرات مرتبط با دارو وجود ندارد. خطر پس زمینه نقایص مادرزادی و سقط جنین برای جمعیت‌های مشخص شده ناشناخته است. با این حال، خطر پس زمینه در جمعیت عمومی ایالات متحده برای نقایص اصلی مادرزادی 2-4٪ و سقط جنین 15-20٪ از حاملگی‌های بالینی شناخته شده است.
هیچ شواهدی از اثرات نامطلوب رشدی در مطالعات تولید مثل حیوانی با رابپرازول تجویز شده در طول اندام‌زایی در 13 و 8 برابر سطح انسان تحت منحنی غلظت-زمان پلاسما (AUC) در دوز توصیه شده برای رفلاکس معده، به ترتیب در موش‌ها و خرگوش‌ها مشاهده نشد. تغییرات در مورفولوژی استخوان در فرزندان موش‌های تحت درمان با دوزهای خوراکی PPI مختلف در اکثر دوران بارداری و شیردهی مشاهده شد. هنگامی که تجویز مادر فقط به دوران بارداری محدود می‌شد، هیچ تاثیری بر مورفولوژی استخوان در فرزندان در هر سنی وجود نداشت.
تاثیر قرص رابپرازول در شیردهی
مطالعات شیردهی برای ارزیابی وجود در شیر انسان، اثرات بر روی شیرخوار، یا اثرات بر تولید شیر انجام نشده است. دارو در شیر موش وجود دارد. رشد و مزایای سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قرص رابپرازول
قرص رابپرازول باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص رابپرازول
این مقاله به بررسی کاهش اسید معده با قرص رابپرازول، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. این دارو، با کاهش تولید اسید، به بهبود علائمی مانند رفلاکس، سوزش سردل و زخم معده کمک کرده و به بیماران امکان تجربه‌ی کیفیت زندگی بهتر را می‌دهد. با این حال، رعایت دوز و مدت زمان مصرف تجویزشده توسط پزشک اهمیت بالایی دارد، زیرا مصرف طولانی‌مدت رابپرازول میتواند منجر به عوارض جانبی مانند کمبود ویتامین B12 یا کاهش جذب مواد معدنی شود. استفاده از رابپرازول باید همیشه با مشورت پزشک انجام شود تا بهترین نتیجه با کمترین خطر به دست آید.
