اگزما یکی از اختلالات پوستی شایع است که میتواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. این بیماری با علائم نگران‌کننده‌ای مانند التهاب، خارش، قرمزی و خشکی پوست همراه است و میتواند در هر سنی، از نوزادی تا بزرگسالی، بروز کند. درمان اگزما به دلیل ماهیت مزمن و دوره‌ای این بیماری، چالشی بزرگ برای بیماران و پزشکان به شمار می‌آید. کرم پیمکرولیموس، یکی از داروهای موثر در کاهش علائم این بیماری محسوب میشود.
اشکال دارویی پیمکرولیموس
- کرم پیمکرو
- لیموس 1%
موارد مصرف کرم پیمکرولیموس
کرم پیمکرولیموس برای درمان برخی بیماریهای پوستی مانند اگزما (درماتیت آتوپیک) در افرادی که نباید از سایر داروهای اگزما (مانند استروئیدهای موضعی) استفاده کنند یا به آن‌ها پاسخ نداده‌اند، استفاده میشود. اگزما یک بیماری از نوع آلرژیک است که باعث قرمزی، تحریک و خارش پوست میشود. این دارو با تغییر سیستم دفاعی (ایمنی) پوست عمل میکند و در نتیجه واکنش آلرژیک ایجاد کننده اگزما را کاهش می‌دهد.
پیمکرولیموس متعلق به دستهای از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکنندههای موضعی کلسینورین (TCIs) است. در صورت داشتن سابقه یک اختلال ژنتیکی نادر (سندرم نترتون) این دارو توصیه نمی‌شود. همچنین، افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند (مانند پیوند عضو) نباید از این دارو استفاده کنند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی پیمکرولیموس
مهارکننده کلسینورین؛ فعال شدن سلول‌های T را مهار میکند. همچنین نشان داده شده است که آزادسازی واسطه‌های التهابی از ماست سل‌ها را مهار میکند. به داخل اپیدرم ملتهب نفوذ کرده و از طریق متوقف کردن عملیات ترجمه ژن‌های سایتوکاین‌های پیش التهابی مثل اینترلوکین 2، اینترفرون گاما -نوع Th1-، اینترلوکین 4 و اینترلوکین 10 -نوع Th2-، فعالیت سلول T را مهار میکند. پیمکرولیموس به پروتئین داخل سلولی FKBP-12 متصل شده و باعث مهار کلسی نورین میشود، در نتیجه ترجمه سایتوکاین‌ها مهار شده و فعالیت سلول T متوقف می‌گردد.
مقدار مصرف کرم پیمکرولیموس
قبل از استفاده از کرم پیمکرولیموس، دستهای خود را با آب و صابون شستشو دهید. طبق دستور پزشک، معمولاً دو بار در روز، یک لایه نازک را روی نواحی آسیب دیده پوست بمالید. دارو را به آرامی و به طور کامل به پوست بمالید. اگر پزشکتان یک مرطوب کننده توصیه میکند، آن را بعد از این دارو بمالید. پیمکرولیموس فقط برای استفاده روی پوست است. از وارد کردن این دارو به چشم یا داخل بینی و دهان خودداری کنید. این دارو را روی زخم‌های باز یا نواحی عفونی استفاده نکنید. ناحیه تحت درمان را با باندهای پلاستیکی یا ضد آب نپوشانید، مگر اینکه پزشکتان این کار را تجویز کند.
زمان مصرف کرم پیمکرولیموس
- کرم پیمکرولیموس را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. ممکن است پزشک به شما دستور دهد که پس از برطرف شدن اگزما، مصرف آن را متوقف کنید و در صورت ظاهر شدن مجدد علائم یا نشانه‌ها، دوباره از آن استفاده کنید. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید. اگر وضعیت شما پس از 6 هفته استفاده از این دارو بهبود نیافت یا در هر زمانی وضعیت شما بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
- کرم پیمکرولیموس برای درماتیت آتوپیک لایه نازک را روی ناحیه آسیب دیده هر 12 ساعت بمالید. محدود کردن کاربرد به منطقه آسیب دیده؛ تا زمانی که علائم ادامه دارند ادامه دهید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
کرم پیمکرولیموس یا پماد تاکرولیموس
کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس هر دو از داروهای موضعی هستند که برای درمان بیماریهای التهابی پوستی مانند درماتیت آتوپیک (اگزما) استفاده می‌شوند. پیمکرولیموس برای موارد خفیف تا متوسط و به طور خاص برای درمان طولانی‌مدت تجویز میشود، زیرا عوارض کمتری دارد. انتخاب بین این دو دارو بستگی به شدت بیماری، سن بیمار و پاسخ بیمار به درمان دارد.
تفاوت تاکرولیموس و پیمکرولیموس
- مکانیسم عمل: پیمکرولیموس یک مهارکننده کلسینورین است که با کاهش فعالیت سیستم ایمنی در پوست، التهاب را کاهش می‌دهد. در مقابل پماد تاکرولیموس نیز مهارکننده کلسینورین است، اما معمولاً قوی‌تر از پیمکرولیموس است و برای موارد شدیدتر اگزما تجویز میشود.
- کاربردها: کرم پیمکرولیموس اغلب برای موارد متوسط تا خفیف درماتیت آتوپیک (اگزما) استفاده میشود. این دارو معمولاً زمانی تجویز میشود که درمان‌های معمول مانند کورتیکواستروئیدهای موضعی مؤثر نبوده است. در مقابل، تاکرولیموس بیشتر برای موارد شدید اگزما که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند، تجویز میشود.
- اثرات جانبی: کرم پیمکرولیموس معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به تاکرولیموس دارد. ممکن است خارش یا سوزش خفیفی پس از استفاده رخ دهد، اما خطرات طولانی‌مدت کمتری دارد. در مقابل، پماد تاکرولیموس به دلیل قدرت بالاتر، عوارض جانبی بیشتری مانند سوزش، خارش و حساسیت به نور خورشید دارد. همچنین، ممکن است خطر کمی برای سرطان پوست و لنفوم ایجاد کند.
موارد احتیاط کرم پیمکرولیموس
قبل از مصرف کرم پیمکرولیموس، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این کرم ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله عفونت‌های فعلی (مانند مونونوکلئوز)، استفاده از نور درمانی (مانند UVA یا UVB)، عفونت‌های پوستی (مانند تبخال، آبله مرغان، زونا، زگیل)، مشکلات سیستم ایمنی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط کرم پیمکرولیموس خواهیم پرداخت؛
- اگر سابقه حساسیت به پیمکرولیموس یا هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده این کرم دارید، باید از مصرف آن اجتناب کنید.
- نباید برای مدت طولانی یا به طور مداوم از این کرم استفاده شود، استفاده طولانی‌مدت میتواند خطر عوارض جانبی مانند عفونت‌ها را افزایش دهد.
- هنگام استفاده از این کرم، از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و اشعه UV (مانند سولاریوم) اجتناب کنید، زیرا ممکن است حساسیت پوست به نور افزایش یابد.
- پیمکرولیموس میتواند سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد و در موارد نادر، با سرطان پوست و لنفوم مرتبط بوده است. اگر نشانه‌های غیرعادی در پوست خود مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.
- اگر در ناحیه مورد نظر عفونت پوستی وجود دارد، قبل از شروع درمان باید آن عفونت به درستی درمان شود. اگر مشکلاتی مانند نقص سیستم ایمنی دارید، باید قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنید.
- موارد نادر بدخیمی گزارش شده است (اگرچه رابطه علت و معلولی مشخص نشده است). موارد نادر لنفوم و بدخیمی‌های پوستی گزارش شده است. از مصرف طولانی مدت خودداری کنید و استفاده از آن را در نواحی درماتیت آتوپیک محدود کنید. استفاده کوتاه مدت و متناوب با استفاده از حداقل‌های لازم برای کنترل علائم ضروری است. برای استفاده در کودکان کمتر از 2 سال توصیه نمی‌شود.
موارد منع مصرف کرم پیمکرولیموس
- حساسیت مفرط
- سن <2 سال
- در مبتلایان به سندرم نترتون، بیماران دچار نقص ایمنی توصیه نمی‌شود.
عوارض کرم پیمکرولیموس
سرفه، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، برونشیت، سردرد، تب، احساس سوزش، نازوفارنژیت، ملانوم بدخیم، تغییر رنگ پوست، گرگرفتگی و… برخی از عوارض کرم پیمکرولیموس میباشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض کرم پیمکرولیموس خواهیم پرداخت؛
- احساس سوزش (2-26%)
- سردرد (7-25%)
- تب (1-13%)
- نازوفارنژیت (8-27%)
- سرفه (2-16%)
- برونشیت (<11%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (4-19%)
- کارسینوم سلول بازال پوست
- ملانوم بدخیم
- سرطان سلول سنگ‌فرشی
- لنفوم بدخیم
- تغییر رنگ پوست
- اگزما
- گرگرفتگی
- تحریک چشم
تداخل دارویی پیمکرولیموس
- تداخلات رده X (پرهیز): داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- کاهش اثرات داروها توسط پیمکرولیموس: تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
- افزایش اثرات داروها توسط پیمکرولیموس: داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- افزایش اثرات پیمکرولیموس توسط داروها: مهارکنندههای متوسط و قوی CYP3A4
مصرف پیمکرولیموس در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات کافی و کنترل‌شده روی زنان باردار انجام نشده است، بنابراین اثرات دقیق پیمکرولیموس بر روی جنین هنوز به طور کامل مشخص نیست. برخی مطالعات بر روی حیوانات نشان داده است که پیمکرولیموس میتواند اثرات نامطلوبی بر رشد جنین داشته باشد، اما نتایج این مطالعات به طور مستقیم قابل تعمیم به انسان‌ها نیستند. مصرف کرم پیمکرولیموس در دوران بارداری باید تحت نظر و تشخیص پزشک باشد.
شرایط نگهداری کرم پیمکرولیموس
کرم پیمکرولیموس باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر کرم پیمکرولیموس
این مقاله به بررسی درمان اگزما با کرم پیمکرولیموس، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. کرم پیمکرولیموس، با تأثیر بر سیستم ایمنی پوست و کاهش التهاب و خارش، به ویژه در نواحی حساس مانند صورت و پلک‌ها، میتواند به عنوان جایگزینی مناسب برای استروئیدهای موضعی در نظر گرفته شود. این دارو با پروفایل عوارض جانبی نسبتاً مناسب، به خصوص در نواحی که استفاده از استروئیدها ممکن است مشکل‌ساز باشد، مزایای خاصی را ارائه می‌دهد.
منبع سایت: Medscape
