گلوکوم، یکی از شایع‌ترین علل نابینایی در سراسر جهان، یک بیماری پیشرونده چشمی است که با افزایش فشار داخل چشم و آسیب به عصب بینایی همراه است. این بیماری به‌ویژه در افراد مسن به‌طور تدریجی پیشرفت میکند و در صورت عدم کنترل، میتواند منجر به کاهش دید و حتی نابینایی دائمی شود. از آنجا که آسیب‌های ناشی از گلوکوم غیرقابل بازگشت هستند، تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر (قطره لاتانوپروست) این بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اشکال دارویی لاتانوپروست
- محلول چشمی: 0.005٪ (2.5 میلی لیتر) (Xalatan)
- محلول چشمی، بدون مواد نگهدارنده: 0.005% در ظروف تک دوز (ایوزه)
- امولسیون چشمی: 0.005٪ (2.5 میلی لیتر) (Xelpros)
موارد مصرف قطره لاتانوپروست
قطره لاتانوپروست معمولاً برای کاهش فشار زیاد در چشم در افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باز یا فشار خون بالا استفاده میشود. همچنین ممکن است برای سایر شرایطی که توسط ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما تعیین میشود، استفاده شود. لاتانوپروست در گروهی از داروها به نام آنالوگ‌های پروستاگلاندین قرار دارد. افراد مبتلا به گلوکوم یا فشار خون بالا دارای فشار داخل چشمی بالا (IOP) یا فشار بالای داخل چشم هستند. داشتن گلوکوم بالا خطر از دست دادن بینایی و همچنین آسیب به عصب بینایی چشم را افزایش می‌دهد. لاتانوپروست با کمک به تخلیه مایع چشم، که به کاهش فشار داخل چشم کمک میکند، عمل میکند.
قطره لاتانوپروست برای درمان گلوکوم (آب سیاه)
قطره لاتانوپروست یکی از داروهای رایج برای درمان گلوکوم (آب سیاه) است. گلوکوم یک بیماری چشمی است که منجر به افزایش فشار داخل چشم و در صورت عدم درمان، آسیب به عصب بینایی و کاهش دید میشود. لاتانوپروست در دسته داروهای موسوم به آنالوگ‌های پروستاگلاندین قرار دارد و هدف آن کاهش فشار داخل چشم (IOP) است. این قطره با افزایش خروج مایع داخل چشم (آب زلالیه) از مسیر خاصی به نام “مسیر یووسکلرال” باعث کاهش فشار داخل چشم میشود. با کاهش این فشار، از آسیب به عصب بینایی و کاهش دید جلوگیری میشود.
قطره لاتانوپروست برای تقویت مژه
قطره لاتانوپروست (Latanoprost) به‌طور اصلی برای درمان گلوکوم و کاهش فشار داخل چشم تجویز میشود، اما یکی از عوارض جانبی این دارو، افزایش رشد مژهها است. به دلیل همین ویژگی، برخی افراد از لاتانوپروست یا داروهای مشابه آن برای تقویت و افزایش طول، ضخامت و تیره شدن مژهها استفاده می‌کنند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قطره لاتانوپروست
مکانیسم عمل قطره لاتاناپروست چشمی؛ آنالوگ پروستاگلاندین F2-آلفا؛ خروج زلالیه را افزایش می‌دهد. جذب قطره به صورت چشمی و سیستمیک است. شروع اثر این قطره در 3-4 ساعت، حداکثر اثر پلاسما 8-12 ساعت و متابولیزه شده در کبد با اکسیداسیون اسیدهای چرب بتا به متابولیت‌های 1,2-dinor و 1,2,3,4-tetranor میباشد. حذف در نیمه عمر 17 دقیقه و دفع از طریق ادرار صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف قطره لاتانوپروست
قبل از مصرف قطره لاتاناپروست، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قطره را مطابق با نسخه و دستور پزشک استفاده کرده و بدون هماهنگی با وی دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روی بهبودی شما نداشته و تنها عوارض را افزایش می‌دهد. قطره را در زمان‌های مساوی از روز مصرف کنید تا بیشترین تاثیر را داشته باشد.
نحوه مصرف قطره لاتانوپروست چشمی
- قطره لاتانوپروست برای افزایش فشار داخل چشم (گلوکوم با زاویه باز یا فشار خون بالا چشمی) 1 قطره روزانه در عصر در چشم‌های آسیب دیده مصرف میشود.
- استفاده ترکیبی از ≥2 پروستاگلاندین یا آنالوگ‌های پروستاگلاندین توصیه نمی‌شود. تجویز محصولات دارویی پروستاگلاندین بیش از یک بار در روز ممکن است اثر کاهش فشار داخل چشم را کاهش دهد یا باعث افزایش متناقض فشار داخل چشم شود.
- استفاده همزمان با سایر آنالوگ‌های پروستاگلاندین چشمی و داروهای موضعی چشمی برای کاهش فشار داخل چشم ممکن است استفاده شود. اگر بیش از 1 داروی چشمی موضعی استفاده میشود، حداقل با فاصله 5 دقیقه تجویز شود.
- اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، قبل از مصرف قطره، لنز را خارج کرده و حداقل 15 دقیقه پس از مصرف قطره صبر کنید و سپس لنزها را دوباره بگذارید. برای جلوگیری از آلودگی قطره، نوک بطری را به هیچ سطحی (از جمله چشم) نزنید.
طریقه مصرف قطره لاتانوپروست
برای مصرف قطره لاتانوپروست؛ ابتدا دست‌های خود را به خوبی با آب و صابون شستشو دهید. سر خود را کمی به عقب متمایل کرده و با دست آزاد پلک پایین را به آرامی بکشید تا کیسه‌ای کوچک ایجاد شود. یک قطره از دارو را در این کیسه کوچک بچکانید. چشم خود را ببندید و به مدت 1-2 دقیقه آرام پلک بزنید یا به سمت پایین نگاه کنید. از پلک زدن سریع یا فشار به چشم خودداری کنید. اگر نیاز به استفاده از قطره دیگری دارید، حداقل 5 دقیقه بین دو قطره فاصله بگذارید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره لاتانوپروست چشمی، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله حساسیت به انواع قطره‌های چشمی یا ژل‌ها، آب مروارید (کاتاراکت)، دژنراسیون ماکولا، التهاب ملتحمه (ناشی از عفونت باکتریایی)، کراتوکونوس، خشکی چشم یا قرمزی چشم و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره لاتانوپروست چشمی خواهیم پرداخت؛
- ادم ماکولا، از جمله ادم ماکولا سیستوئید، گزارش شده است. در مورد بیماران آفاکی و کاذب با پارگی کپسول عدسی خلفی یا در بیمارانی با عوامل خطر شناخته شده برای ادم ماکولا احتیاط کنید.
- احتیاط در التهاب فعال داخل چشمی (به عنوان مثال عنبیه / یووئیت)؛ به طور کلی در بیماران مبتلا به التهاب داخل چشمی فعال استفاده نمی‌شود. زیرا ممکن است التهاب را تشدید کند.
- فعال شدن مجدد کراتیت هرپس سیمپلکس گزارش شده است. در بیماران با سابقه کراتیت هرپسی با احتیاط تجویز شود. در موارد کراتیت هرپس سیمپلکس فعال اجتناب کنید زیرا التهاب ممکن است تشدید شود.
- هنگام استفاده از لنزهای تماسی بیرون بیاورید، حداقل 15 دقیقه بعد دوباره آن را قرار دهید. کراتیت باکتریایی ممکن است ناشی از آلودگی غیر عمدی محلول‌های چشمی چند دوز باشد.
- تغییرات تدریجی در مژهها و موهای زائد (مانند افزایش طول، ضخامت، رنگدانه، تعداد مژهها یا موها و رشد نادرست مژهها) ممکن است رخ دهد. تغییرات معمولاً با قطع درمان قابل برگشت هستند.
- ممکن است رنگدانه قهوهای عنبیه، پوست پلک و مژهها را برای همیشه تغییر دهد. پس از قطع، رنگدانه عنبیه به احتمال زیاد دائمی است، در حالی که رنگدانه بافت اطراف چشم و تغییرات مژه ممکن است در برخی بیماران برگشت پذیر باشد. بیماران را از احتمال افزایش رنگدانه آگاه کنید. ادامه درمان در بیمارانی که افزایش قابل توجهی رنگدانه عنبیه دارند و آنها را به طور منظم معاینه کنید.
موارد منع مصرف قطره لاتانوپروست
- حساسیت به لاتانوپروست، بنزالکونیوم کلرید یا سایر اجزای دارو
عوارض قطره لاتانوپروست
افزایش رنگدانه قهوهای عنیبه، تاری دید، درد چشم، خارش چشم، عفونت دستگاه فوقانی، احساس جسم خارجی، پوسته پوسته شدن، پرخونی ملتحمه و… برخی از عوارض قطره لاتانوپروست میباشد. اگر پزشک شما این دارو را تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قطره لاتانوپروست خواهیم پرداخت؛
- افزایش رنگدانه قهوه ای عنبیه (15.5%)
- تاری دید (5-15%)
- سوزش و سوزش (5-15%)
- احساس جسم خارجی (5-15%)
- خارش (5-15%)
- کراتوپاتی اپیتلیال نقطه‌ای (5-15%)
- پرخونی ملتحمه (5-15%)
- عفونت دستگاه تنفس فوقانی، سرماخوردگی یا آنفولانزا (4%)
- خشکی چشم (1-4%)
- درد چشم (1-4%)
- پوسته شدن درب (1-4%)
- ادم پلک (1-4%)
- اریتم پلک (1-4%)
- ناراحتی یا درد پلک (1-4%)
- درد قفسه سینه/آنژین صدری (1-2%)
- درد عضلانی، مفاصل یا کمر (1-2%)
تداخل دارویی لاتانوپروست
- تداخلات رده X (پرهیز): تداخل شناخته‌شده‌ای مشخص نشده است.
- کاهش اثرات لاتانوپروست توسط داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (چشمی)
- افزایش اثرات داروها توسط لاتانوپروست: بیماتوپروست
- افزایش اثرات لاتانوپروست توسط داروها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (چشمی)
مصرف قطره لاتانوپروست در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار وجود ندارد. در دوران بارداری فقط در صورتی استفاده شود که مزایای بالقوه خطرات احتمالی برای جنین را توجیه کند. مطالعات تولید مثل در موش و خرگوش انجام شد. این دارو در دوران بارداری تنها با نسخه و تایید پزشک باید مصرف شود.
تاثیر قطره لاتانوپروست در شیردهی
مشخص نیست که آیا این دارو یا متابولیت‌های آن در شیر انسان دفع میشود یا خیر، از آنجایی که بسیاری از داروها در شیر انسان دفع میشود، باید با احتیاط و نسخه پزشک استفاده شود. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر را همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک از درمان در نظر بگیرید.
شرایط نگهداری قطره لاتانوپروست
قطره لاتانوپروست قبل از باز شدن باید در یخچال (دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آنها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آنها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره لاتانوپروست
این مقاله به بررسی درمان گلوکوم و کاهش فشار داخل چشم با قطره لاتانوپروست، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قطره لاتانوپروست به‌عنوان یک درمان مؤثر در مدیریت گلوکوم، نقش مهمی در کاهش فشار داخل چشم و پیشگیری از آسیب به عصب بینایی ایفا میکند. با استفاده از این دارو، که جزء آنالوگ‌های پروستاگلاندین است، امکان کاهش مؤثر فشار داخل چشم فراهم میشود و در نتیجه، به کنترل بیماری گلوکوم کمک میکند.
منبع سایت: Medscape
