قرص لوودوپا یا ال-دوپا یک پیش‌ماده دوپامین است که به مغز کمک میکند تا کمبود دوپامین را جبران کند. این دارو که نخستین بار در دهه 1960 معرفی شد، به سرعت به عنوان استاندارد طلایی در درمان پارکینسون شناخته شد. مصرف لوودوپا معمولا باعث کاهش چشمگیر در علائم حرکتی بیماران میشود و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود می‌بخشد.
اشکال دارویی لوودوپا
- قرص (Sinemet، عمومی): 10 میلی گرم / 100 میلی گرم، 25 میلی گرم / 100 میلی گرم، 25 میلی گرم / 250 میلی گرم
- قرص (Dhivy): 25 میلی گرم / 100 میلی گرم (به 4 بخش 6.25 میلی گرم / 25 میلی گرم نمره‌گذاری شده است)،
- کپسول، طولانی رهش (Rytary): 23.75 میلی گرم / 95 میلی گرم، 36.25 میلی گرم / 145 میلی گرم، 48.75 میلی گرم / 195 میلی گرم، 61.25 میلی گرم / 245 میلی گرم
- تعلیق روده‌ای، طولانی رهش (Duopa): هر کاست حاوی 100 میلی لیتر است.
موارد مصرف قرص لوودوپا
قرص لوودوپا برای درمان علائم بیماری پارکینسون و علائم مشابه پارکینسون که ممکن است پس از آنسفالیت (تورم مغز) یا آسیب به سیستم عصبی ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن یا مسمومیت با منگنز ایجاد شود، استفاده میشود. لوودوپا در دسته‌ای از داروها به نام عوامل سیستم عصبی مرکزی قرار دارد که با تبدیل شدن به دوپامین در مغز عمل میکند. این دارو با جلوگیری از تجزیه لوودوپا قبل از رسیدن به مغز عمل میکند. این فرایند اجازه می‌دهد تا دوز کمتری از لوودوپا داشته باشید که باعث تهوع و استفراغ کمتری میشود.
بیشتر بدانید: قرص فلوکستین چیست؟ عوارض قرص فلوکستین ۲۰ برای خانم‌ها
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی لوودوپا
مکانیسم عمل قرص لوودوپا پیش ساز متابولیک دوپامین، یک انتقال دهنده عصبی که در بیماری پارکینسون کاهش می‌یابد. از سد خونی مغزی عبور میکند تا توسط آنزیم‌های جسم مخطط به دوپامین تبدیل شود. این دارو در رژیم غذایی با پروتئین بالا، جذب لوودوپا ممکن است مختل شود، زیرا لوودوپا با اسیدهای آمینه خاصی برای انتقال از طریق دیواره روده رقابت میکند. لوودوپا به مقدار کم در دستگاه گوارش متابولیزه میشود و تحت متابولیسم کبدی گذر اول قرار می‌گیرد. مصرف همزمان کاربیدوپا و لوودوپا باعث ترشح بیشتر لوودوپا در ادرار نسبت به دفع دوپامین و نسبت به تجویز دو دارو در زمان‌های جداگانه میشود.
مقدار مصرف قرص لوودوپا
قبل از مصرف قرص لوودوپا، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قرص را مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و بدون هماهنگی با وی، دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی تنها منجر به عوارض جانبی میشود. اشکال مختلف دارویی دارای مقدار و زمان مصرف متفاوتی است که نیاز به بررسی و تایید پزشک دارد. توجه داشته باشید که کودکان و سالمندان بیشتر در معرض خطرات عوارض جانبی این دارو هستند.
نحوه مصرف قرص لوودوپا
- قرص لوودوپا (Levodopa) برای بیماری پارکینسون، پارکینسونیسم پس از مغز و پارکینسونیسم علامتی که ممکن است به دنبال مسمومیت با مونوکسید کربن یا مسمومیت با منگنز باشد، توصیه میشود. بیماران را در کمترین دوز مورد نیاز برای دستیابی به کنترل علائم و به حداقل رساندن عوارض جانبی مانند دیسکینزی و حالت تهوع نگهداری کنید.
- دوز پیشنهادی در انتشار فوری و قرص‌های متلاشی کننده خوراکی، 25 الی 100 میلی گرم هر 8 ساعت به صورت خوراکی می‌باشد که ممکن است 100 میلی گرم در روز هر 1-2 روز افزایش یابد.
- این دارو برای درمان نوسانات حرکتی در بزرگسالان مبتلا به بیماری پارکینسون پیشرفته توصیه میشود. دوز روزانه فردی با تیتراسیون فردی بیمار تعیین میشود و از دوز صبحگاهی، دوز مداوم و دوزهای اضافی تشکیل میشود.
- حداکثر دوز روزانه 2000 میلی گرم از جزء لوودوپا (یعنی 1 عدد در روز) طی 16 ساعت تجویز میشود. در پایان انفوزیون روزانه 16 ساعته، پمپ را از لوله ژژنوم جدا کنید و دوز شبانه قرص کاربیدوپا-لوودوپا خوراکی رهش فوری را مصرف کنید.
- هنگامی که کاربیدوپا بیشتری مورد نیاز است، یک قرص 25 میلی گرم در 100 میلی گرم را برای هر قرص 10 میلی گرم در 100 میلی گرم جایگزین کنید. در صورت لزوم، دوز قرص 25 میلی گرم / 250 میلی گرم را می‌توان به نصف یا 1 قرص هر 1-2 روز افزایش داد تا حداکثر به 8 قرص در روز برسد. تجربه با دوزهای روزانه کل کاربیدوپا بالاتر از 200 میلی گرم محدود است.
- برای داروهای رهش کنترل شده (ER)؛ دوزها و فواصل دوز ممکن است بسته به پاسخ افزایش یا کاهش یابد. اکثر بیماران به اندازه کافی با رژیم‌هایی تحت درمان قرار می‌گیرند که لوودوپا 400-1600 میلی گرم در روز تقسیم شده در 4-8 ساعت در هنگام بیداری ارائه میشود. دوزهای بالاتر لوودوپا (≥2400 میلی گرم در روز) و فواصل کوتاهتر (کمتر از 4 ساعت) استفاده میشود، اما معمولا توصیه نمی‌شود. اگر فاصله کمتر از 4 ساعت استفاده میشود یا اگر دوزهای تقسیم شده برابر نیستند، دوزهای کوچک‌تر را در پایان روز تجویز کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص لوودوپا، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات تنفسی یا ریوی (آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه COPD)، مشکلات گوارشی (مانند زخم معده)، مشکلات قلبی (مانند سندرم سینوس بیمار، اختلالات هدایتی)، تشنج، مشکلات ادراری (مانند بزرگ شدن پروستات) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط قرص لوودوپا خواهیم پرداخت؛
- از قطع ناگهانی یا کاهش سریع دوز خودداری کنید. در صورت قطع درمان، دوز را کاهش دهید تا خطر هیپرپیرکسی و گیجی کاهش یابد.
- بیماران با سابقه انفارکتوس میوکارد را که دارای آریتمی دهلیزی، گرهی یا بطنی باقی‌مانده هستند، عملکرد قلبی در یک مرکز مراقبت‌های ویژه قلب در طول تنظیم دوز اولیه نظارت کنید.
- این دارو ممکن است در حین مصرف 1 یا بیشتر از داروهایی که تون دوپامینرژیک مرکزی را افزایش می‌دهند و به طور کلی میل به قمار، افزایش میل جنسی، میل شدید به خرج کردن پول، پرخوری یا سایر هوس‌های شدید و ناتوانی در کنترل این میل داشته باشد. کاهش دوز یا قطع دارو را در صورت بروز چنین مواردی در نظر بگیرید.
- بیماران تحت درمان با سابقه زخم معده ممکن است احتمال خونریزی دستگاه گوارش فوقانی را افزایش دهند. به علاوه، بیماران را از نظر ابتلا به افسردگی با تمایلات خودکشی به دقت بررسی کنید.
- نوروپاتی محیطی با استفاده از قرص لوودوپا گزارش شده است. بیماران را از نظر سابقه نوروپاتی و عوامل خطر شناخته شده قبل از شروع درمان ارزیابی کنید.
موارد منع مصرف قرص لوودوپا
- حساسیت مفرط
- تجویز همزمان مهارکننده‌های غیرانتخابی مونوآمین اکسیداز (MAOI) یا استفاده در 14 روز گذشته
خطر خواب آلودگی و سرگیجه شدید قرص لوودوپا
- بیمارانی که کاربیدوپا/لوودوپا را به تنهایی یا با سایر داروهای دوپامینرژیک مصرف می‌کنند، گزارش کرده‌اند که در حین انجام فعالیتهای روزمره، از جمله کارکرد وسایل نقلیه موتوری که منجر به تصادف شده است، بدون هشدار خواب آلودگی ناگهانی به خواب رفته‌اند.
- بیماران را از نظر خواب آلودگی یا گیجی مجدد ارزیابی کنید. توجه داشته باشید که بیماران ممکن است خواب آلودگی را تا زمانی که مستقیماً در مورد خواب آلودگی یا گیجی در طول فعالیتهای خاص مورد سوال قرار نگرفته باشند را تصدیق نکنند.
- قبل از شروع، بیماران را در مورد احتمال ابتلا به خواب آلودگی راهنمایی کنید و به طور خاص در مورد عواملی که ممکن است خطر خواب آلودگی را افزایش دهند، مانند استفاده همزمان از داروهای آرام بخش و وجود اختلالات خواب، بررسی کنید.
- قطع مصرف کاربیدوپا/لوودوپا را در بیمارانی که در طول فعالیت‌هایی که نیاز به مشارکت فعال دارند (مانند گفتگو، غذا خوردن) و خواب‌آلودگی قابل توجه در طول روز یا دوره‌های به خواب رفتن را گزارش می‌کنند، در نظر بگیرید. در صورت ادامه درمان، به بیماران توصیه کنید که رانندگی نکنند و از سایر فعالیتهای بالقوه خطرناک که ممکن است در صورت خواب‌آلودگی بیماران منجر به آسیب شود، اجتناب کنند.
عوارض قرص لوودوپا
حالت تهوع، سرگیجه، سردرگمی، فشارخون بالا، افسردگی، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، یبوست، اسهال و… برخی از عوارض قرص لوودوپا می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. در صورت بروز علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی از عوارض قرص لوودوپا (Levodopa) خواهیم پرداخت؛
- عارضه قرار دادن دستگاه (57%)
- حالت تهوع (30%)
- یبوست (22%)
- اریتم محل برش (19%)
- دیسکینزی (14%)
- افسردگی (11%)
- ادم محیطی (8%)
- فشار خون بالا (8%)
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (8%)
- حالت سردرگمی (8%)
- اضطراب (8%)
- سرگیجه (8%)
- اختلال خواب (5%)
- ادرار گلبول های سفید مثبت (5%)
- اسهال (5%)
- سوء هاضمه (5%)
تداخل دارویی لوودوپا
- جواب آزامایشات: هنگام تفسیر سطوح پلاسما و ادرار کاتکول آمین‌ها و متابولیت‌های آن‌ها در بیماران تحت درمان با لوودوپا احتیاط کنید. هنگامی که از نوار تست برای تعیین کتونوری استفاده میشود ممکن است تست کومبس مثبت یا واکنش مثبت کاذب برای اجسام کتون ادراری ایجاد کند.
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO): حداقل 2 هفته قبل از شروع مصرف هر نوع مهارکننده غیرانتخابی MAO را قطع کنید. کاربیدوپا/لوودوپا ممکن است همزمان با دوز توصیه شده سازنده از مهارکننده‌های انتخابی MAO-B (مانند رازاگیلین یا سلژیلین HCl) تجویز شود. مصرف همزمان با سلژیلین و کاربیدوپا/لوودوپا ممکن است با افت فشار خون ارتواستاتیک شدید مرتبط باشد.
- آنتاگونیست‌های گیرنده دوپامین D2 و ایزونیازید: برای تشدید علائم پارکینسون نظارت کنید. آنتاگونیست‌های گیرنده دوپامین D2 (به عنوان مثال، فنوتیازین، بوتیروفنون، ریسپریدون) و ایزونیازید ممکن است اثربخشی قرص لوودوپا را کاهش دهند.
- نمک‌های آهن: اگر نمک‌های آهن یا مولتی ویتامین‌های حاوی نمک آهن با قرص لوودوپا تجویز می‌شوند، علائم پارکینسون را تشدید میکند. نمک‌های آهن یا مولتی ویتامین‌های حاوی نمک آهن می‌توانند با لوودوپا و کاربیدوپا کلات تشکیل دهند و ممکن است فراهمی زیستی دارو را کاهش دهند.
- داروهای ضد فشار خون: تنظیم دوز درمان ضد فشار خون ممکن است هنگام شروع قرص لوودوپا لازم باشد. افت فشار خون وضعیتی علامت‌دار زمانی رخ می‌دهد که بیماران تحت درمان همزمان داروهای ضد فشار خون دریافت می‌کنند.
مصرف لوودوپا در دوران بارداری و شیردهی
اطلاعات کافی در مورد خطر رشد مرتبط با مصرف در زنان باردار وجود ندارد. مطالعات حیوانی نشان داده است که قرص لوودوپا از نظر رشدی سمی است (از جمله اثرات تراتوژنیک در دوزهای مرتبط بالینی). همچنین، هیچ اطلاعاتی در مورد وجود این دارو در شیر انسان و اثرات لوودوپا یا کاربیدوپا بر روی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، یا اثرات آن بر تولید شیر وجود ندارد. با این حال، مهار شیردهی ممکن است رخ دهد، زیرا لوودوپا ترشح پرولاکتین را در انسان کاهش می‌دهد.
شرایط نگهداری داروی لوودوپا
قرص لوودوپا باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کپسول، کرم و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قرص لوودوپا
این مقاله با عنوان قرص لوودوپا برای درمان علائم بیماری پارکینسون و علائم مشابه پارکینسون، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فراهم شده است. قرص لوودوپا به عنوان یکی از اصلی‌ترین داروها در درمان علائم بیماری پارکینسون شناخته شده است. این دارو با جبران کمبود دوپامین در مغز، توانسته است به طور قابل توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد و علائم حرکتی آنان را کاهش دهد. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از این دارو میتواند با عوارض جانبی متعددی مانند دیسکینزی و نوسانات حرکتی همراه باشد.
منبع سایت: Medscape
