شقاق مقعد جزو بیماری‌هایی است که افراد را با درد زیاد مواجه میکند. این درد میتواند روی کیفیت زندگی و سایر کارهای روزمره شما تاثیر بگذارد. در این مقاله، به بررسی این مشکل پزشکی و اطلاعات مربوط به آن می‌پردازیم. این مقاله به دنبال ارائه راهکارهای موثر برای شناسایی، مدیریت و درمان شقاق مقعد است تا افراد بتوانند با اطلاعات کامل‌تری با این مسئله روبرو شوند و بهبودی در کیفیت زندگی خود را تجربه کنند.
شقاق مقعدی چیست؟
شقاق مقعدی یک ترک و زخمی است که در مجرای مقعد اتفاق می‌افتد. نام دیگر این بیماری، فیشر است و جزو بیماری‌های گوارشی محسوب می‌شود. این بیماری شایع‌ترین علت درد در ناحیه مقعد و خونریزی مقعدی به ویژه در هنگام اجابت مزاج (دفع) است. گاهی اوقات، شکاف میتواند به اندازه‌ای عمیق باشد که بافت عضلانی زیر آن نمایان شود. برخی از درمان‌ها، از جمله نرم‌کننده‌های مدفوع و مسکن‌های موضعی درد، می‌توانند باعث بهبودی شوند و به تسکین ناراحتی کمک کنند.
فشارهایی که به این ناحیه وارد می‌شود (مخصوصا در اثر زور زدن برای دفع مدفوع سفت) معمولا باعث ایجاد شقاق می‌شود. شقاق مقعدی میتواند به صورت ناگهانی یا تدریجی رخ دهد. برخی درمان‌ها و داروها وجود دارد که شما می‌توانید برای درمان این بیماری از آن‌ها استفاده کنید، اما در صورتی که با این داروها درمان نشوید ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
شقاق مقعدی در دو نوع ممکن است برای افراد پیش بیاید. انواع شقاق مقعدی شامل شقاق حاد و مزمن می‌شود. شقاق حاد، بیماری است که شما زیر ۶ هفته با آن درگیر هستید و تا این زمان شقاق درمان می‌شود و درد آن از بین می‌رود. در صورتی که شقاق مقعدی یا فیشر شما بیش از این زمان طول بکشد و یا بعد از درمان مجدد عود کند از نوع مزمن است.
علائم شقاق مقعدی
مانند سایر بیماری‌ها، فیشر یا شقاق مقعدی نیز ممکن است با علائمی همراه باشد و از طریق این علائم شما متوجه بیماری شوید و نسبت به درمان آن اقدام کنید. برخی از علائمی که شقاق مقعدی ممکن است برای شما ایجاد کند عبارتند از:
- درد شدید هنگام مدفوع
- سوزش یا خارش همراه با مدفوع
- وجود خون تازه و قرمز در مدفوع شما
- اسپاسم عضلات مقعد
- وجود یک توده روی پوست نزدیک پارگی
- وجود پارگی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
شقاق مقعدی چه حسی دارد؟
اکثر افرادی که به فیشر مبتلا شده‌اند حین مدفوع درد شدیدی را حس می‌کنند. این درد میتواند تنها زمان دفع باشد و یا تا چند ساعت ادامه پیدا کند. این درد ممکن است همراه با سوزش و تیر کشیدن باشد.
تفاوت علائم بواسیر با شقاق مقعد چیست؟
هموروئید و شقاق مقعد علائم و علل مشابهی دارند و به راحتی می‌توان یکی را با دیگری اشتباه گرفت. هر دو ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که برای مدفوع کردن زور می‌زنید و هر دو می‌توانند باعث خونریزی مقعدی، درد مقعد و خارش مقعد شوند. در حالی که بواسیر شایع‌تر است، شقاق مقعدی بیشتر علت درد مقعدی است. بواسیر همیشه باعث درد نمی‌شود، اما ۹۰ درصد شقاق‌ها باعث درد می‌شوند. با این حال، درد ناشی از شقاق معمولا به صورت دوره‌ای اتفاق می‌افتد، در حالی که درد هموروئید میتواند ثابت باشد.
علل شقاق مقعد
شقاق مقعد اغلب هنگام دفع مدفوع بزرگ یا سفت رخ می‌دهد. یبوست مزمن یا اسهال مکرر نیز میتواند پوست اطراف مقعد شما را پاره کند. با این حال، همیشه شقاق مقعدی نشانه رژیم غذایی کم فیبر و یبوست نیست. شقاق‌هایی که بهبودی ضعیفی دارند یا در موقعیتی غیر از قسمت خط وسط مقعد شما قرار دارند ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد. برخی از عللی که باعث این بیماری می‌شوند شامل موارد زیر می‌شود:
- زور زدن در هنگام زایمان یا حرکات روده
- داشتن بیماری التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
- داشتن عضلات اسفنکتر مقعد بیش از حد سفت یا اسپاستیک
- رابطه مقعدی
- قرار دادن اجسام در مقعد
- دیسکزی نوزاد
در موارد نادر، شقاق مقعدی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- سرطان مقعد
- اچ آی وی
- بیماری سل
- سیفلیس
- تبخال
- جراحی قبلی
- عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- سل (TB)
- راش پوشک
عوارض شقاق مقعد
در بسیاری از موارد شقاق مقعدی خود به خود در عرض چند هفته بهبود می‌یابد، اما در صورت عدم بهبودی ممکن است عوارضی ایجاد شود. به این شقاق‌های مزمن مقعد می‌گویند. این نوع از شقاق به جای بهبودی، به تقویت خود در یک چرخه معیوب ادامه می‌دهند و زخمی پایدار بر جای می‌گذارند. فشردن عضلات میتواند باعث سفت شدن عضلات مقعد و اسپاسم شود. تنش عضلانی و اسپاسم مقعد، شقاق را از هم جدا میکند و جریان خون را در بافت‌ها کاهش می‌دهد. این باعث می‌شود که بهبود آن سخت‌تر و همچنین دردناک‌تر شود و باعث تنش بیشتر شود. اگر شقاق مقعدی به مدت طولانی بدون بهبودی ادامه یابد، میتواند منجر به عوارض بیشتری شود، مانند:
- نهفتگی مدفوع (گیر کردن مدفوع در روده)
- تنگی مقعد (تنگی مجرای مقعد که میتواند مدفوع را سخت‌تر کند)
- فیستول مقعدی
تشخیص شقاق مقعد
زمانی که علائم بررسی شده شقاق مقعد را مشاهده کردید و یا درد زیادی حین مدفوع داشتید باید برای تشخیص دقیق این مشکل به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی علائم شما میتواند این بیماری را تشخیص داده و بهترین روش درمان را به شما اعلام کند. پزشک برای معاینه فیزیکی از شما می‌خواهد که به پهلو دراز بکشید و شکاف بین باسن شما را به آرامی باز میکند تا ببینید در آن ناحیه زخمی وجود دارد یا خیر. به غیر از معاینه فیزیکی، آنوسکوپی یکی دیگر از تست‌هایی است که پزشک میتواند برای تشخیص این بیماری استفاده کند.
درمان شقاق مقعدی
درمان شقاق مقعدی بستگی به شدت علائم، علت اصلی شقاق و وضعیت عمومی فرد دارد. در صورتی که شقاق مقعد شما خفیف و بدون علائم جدی باشد، ممکن است به روش‌های خانگی و تغییرات در رفتارهای روزمره توجه کافی باشد. اما در موارد شدیدتر یا در صورت وجود علائم شدید برای درمان شقاق مقعدی، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از درمان‌های پزشکی باشد.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین پماد برای شقاق مقعدی
استفاده از داروهای موضعی برای درمان شقاق مقعدی
داروهای مختلفی برای شقاق مقعدی وجود دارد که شما می‌توانید از آن‌ها برای رفع مشکل خود استفاده کنید. خرید داروهای هموروئید با خصوصیات ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک میتواند به بهبود و تسکین علائم شقاق مقعد کمک کند. استفاده از مواد مرطوب‌کننده مانند کرم‌ها یا ژل‌های آبرسان میتواند به بهبود و رطوبت دهی پوست در منطقه مقعد کمک کند.
عمل جراحی
اگر شقاق مقعدی شما با دارو بهبود نمی‌یابد یا بعد از بهبودی دوباره عود میکند، ممکن است برای پایان دادن به این بیماری به عمل جراحی نیاز داشته باشید. داروها برای شقاق مزمن مقعد نتایج متفاوتی دارند، اما جراحی، ۹۰ درصد احتمال موفقیت دارد. جراحی که برای درمان این مشکل به کار می‌رود، اسفنکتروتومی نام دارد.
اسفنکتروتومی یک روش جراحی است که برای درمان شقاق مقعد و یا برخی از مشکلات دیگر مرتبط با مقعد انجام می‌شود. این روش معمولا در مواردی که درمان‌های دیگر موثر نبوده‌اند یا شدت علائم بسیار زیاد است، استفاده می‌شود. در اسفنکتروتومی، جراح بخشی از عضلات اسفنکتر (عضله‌ای که کنترل کننده دفع مقعد است) را برای کاهش فشار و تسکین درد در منطقه مقعد بریده یا قسمتی از آن را تراشیده و از بین می‌برد. این کار باعث کاهش فشار در منطقه مقعد می‌شود و میتواند به تسکین علائم شقاق مقعد کمک کند.
پیشگیری از شقاق مقعدی
در صورتی که بیماری دارید که مقعد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا در صورتی که مشکلی در دفع دارید باید در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید و خیلی زود این مشکلات را رفع کنید. درمان زودتر این شرایط میتواند از بروز عوارضی مانند شقاق مقعدی یا بازگشت آن جلوگیری کند. برخی از کارها که می‌توانید با انجام آن خطر ابتلا به فیشر را کاهش دهید عبارتند از:
- خشک نگه داشتن ناحیه مقعد
- تمیز کردن ناحیه مقعد با صابون ملایم و آب گرم
- درمان فوری اسهال
- نوشیدن مایعات زیاد
- خوردن غذاهای فیبردار
- ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
- تعویض مکرر پوشک نوزادان در صورت ابتلا به این بیماری
سخن پایانی
در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل بیماری شقاق مقعدی پرداختیم. شقاق مقعد مشکلی است که با توجه به علت و شدت آن، میتواند تأثیرات متفاوتی داشته باشد. برای درمان مناسب، مهم است که به پزشک متخصص مراجعه کرده و روش‌های مناسب را انتخاب کنید. همچنین، پیشگیری از این مشکل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. شما می‌توانید سوالات خود را در خصوص شقاق مقعدی در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
1 دیدگاه
با درود . من یک جراح عمومی هستم . وظیفه من اگاهی رسانی به مردم است و دور کردن انها از تبلیغاتی که میتواند انها را بدام اندازد و زندگیشان را مشکل تر کند . راه حل درست و ابتدایی برای درمان شقاق این است که زیر نظر پزشک به بیمار شیوه بکار بردن دیلاتاتور ( گشاد کننده کانال معقد) بدرستی اموزش داده شود . و او خود در خانه به این کار بپردازد .
با درود دیلاتیشن معقد در درمان فیشر مقعدی . اگر با ارامی و بکار بردن ژل روان کننده باشد بسیار کار ساز است . پزشک درمانگر اگر به بیمار اکاهی درستی بدهد و او را راهنمایی کند بدون تردید بیماریش درمان خواهد شد . و حتی اگر عود کرد با همین روش درمان خواهد شد . اشکار است که این دیلاتاسیون باید روزی سه بار تا یک الی دو هفته بکار گرفته شود . همزمان بیمار میتواند خوراکی های روزانه خود را میل کند و بهمراه ان سالاد و میوه نیز بخورد . دیلاتاسیون هم به بهبود زخم فیشر کمک میکند و هم در فرایند بهبود زخم با افزایش شدت جریان خون موثر است